Bas Brouwers (CFO Rabobank Groep): ‘We pakken het echt anders aan’

De CFO moet eigenlijk een CVO worden, een Chief Value Officer, zo valt te lezen in een paper van alweer een paar jaar geleden over de toekomst van finance binnen Rabobank. En om die rol waar te maken, moest de bank onder meer hard aan de slag om betere inzichten uit een explosief groeiende hoeveelheid data te halen. Want uiteindelijk gaat het bij die datarijkdom maar om één ding: betere beslissingen.

Hoe ver is Rabobank op dit vlak?

“De mogelijkheden van data en nieuwe digitale technologieën ontwikkelen zich in razend tempo. Je kunt heel granulaire en voorspellende inzichten bieden op een manier die vroeger simpelweg onmogelijk was. Rabobank gaat daar vol in mee. Er is wat ons betreft overigens ook geen andere optie: dit is de toekomst. Daarom hebben we een paar jaar geleden vanuit de afdeling Finance een duidelijke strategie neergezet onder het motto high tech, high touch. Want wat mij betreft staat vast dat succes om de juiste combinatie van technologie en mens vraagt. Voor wat betreft die technologie heb je op hoofdlijnen twee zaken nodig. Ten eerste, de juiste data-infrastructuur – en veel meer uniformering daarvan binnen de bredere organisatie. Ten tweede, een toolbox met toepassingen voor predictive analytics, statistiek en dergelijke om uit de data-infrastructuur zinnige inzichten te halen waarmee we in de hele business het verschil kunnen maken.” 

En dan over het menselijke aspect. Het gaat om een vrij ingrijpende verandering in de manier van werken. Is het lastig om mensen daarin mee te krijgen?

“Ik zie het liever minder defensief. We zitten in een periode van geweldige verandering. Dat geldt voor elke sector en beroepsgroep. Maar ik redeneer daarbij vooral vanuit nieuwe kansen voor mensen in plaats van problemen om ze mee te krijgen in de beweging. Onze mensen denken zelf mee over hoe technologie Rabobank verder kan helpen – ook als dat hun eigen functie verandert. En daar ontstaat juist veel energie.”

Hoe verandert de functie van een financial?

“De business controller is een mooi voorbeeld daarvan. Van oorsprong maakte hij of zij zelf veel analyses, maar dat wordt geleidelijk steeds meer overgenomen door professionals die ervaring hebben met data-analyse – zeker wanneer we beschikken over één grote dataset. Die professionals zullen meer en meer opereren vanuit een center of excellence. Dat betekent echter niet dat we geen business controllers meer nodig hebben, want we hebben nog steeds behoefte aan iemand die de brugfunctie vervult tussen dat center of excellence en de business. En dat is meer dan met een boodschappenbriefje heen en weer gaan. Het gaat ook om actief zaken op de agenda zetten. Niet alleen reageren op vragen uit de business, maar ook zelf analyses op tafel leggen waarmee je de business verrast.”

Klinkt als een ambitieus plan. Wat zijn voor jou als CFO belangrijke stappen om deze transformatie voor elkaar te krijgen?

“In fase één speel je de rol van managing the change, met een duidelijk en inspirerend verhaal over de fundamentele verandering. Een verhaal over hoe we met data echt het verschil kunnen maken. We kunnen bijvoorbeeld beter risico’s inschatten en nauwkeuriger voorspellen hoe cashflows ontwikkelen. En we krijgen ook veel scherper inzichtelijk wat de impact op het vlak van duurzaamheid is, een belangrijk onderdeel van de Rabobankmissie. In deze fase maakten we duidelijk dat we al die voordelen níet gingen bereiken door de bestaande infrastructuren en systemen op te poetsen. We wonden er geen doekjes om: we gingen het echt op een andere manier organiseren, met onder meer een centraal data lake voor finance en risk data.”

Wat is de status van dit programma nu? En waar wil je uitkomen?

“Het data lake is al flink gevorderd. En na fase één, managing the change, hebben we een tipping point bereikt waar mensen er echt in gaan geloven. Dan wil iedereen graag meedoen en komen er allerlei verzoeken. Opeens heb je een verkeersknooppunt te managen, want niet alles kan tegelijk. En over het doel: dat is zo aan verandering onderhevig. Het is simpelweg nauwelijks te voorzien wat er over vijf jaar mogelijk is en bovendien hebben we te maken met een groeiende ambitie.”

Ben je als CFO echt een changemaker geworden?

“Ja, ik denk het wel. Vooral samen met de CRO in dit geval. De beweging om beter gebruik te maken van data speelt natuurlijk door de hele bank, ook aan de commerciële kant. Ik denk dat wij vanuit risk en finance van nature een mooie startpositie hebben, omdat er altijd al veel aandacht was voor betrouwbare, vergelijkbare cijfers. In die zin hebben wij een voordeel.”

Terugkijkend op de afgelopen jaren, welke les heb je dan geleerd?

“Je hebt een team goede mensen nodig. Dat is niks nieuws. Maar je moet die mensen ook dedicated aan je project verbinden. Ook als er dringende andere vragen opkomen waarvoor hun kennis en ervaring nodig is. Dat leerde ik gaandeweg.”

Meer algemeen: wat is je advies aan financials?

“Technologie biedt prachtige mogelijkheden. Maar we moeten leren onze boodschap beter over te brengen. Een financial wil bij wijze van spreken eerst twintig pagina’s uitleggen hoe een analyse tot stand is gekomen en welke bronnen zijn gebruikt, allemaal bedoeld om de deugdelijkheid van de conclusies te bewijzen. Op pagina 21 volgt dan die conclusie. Dat is niet handig. We moeten het precies andersom doen: beginnen met de conclusie. De ontvanger moet op basis van onze reputatie al op die conclusie vertrouwen. In iets breder verband: financials moeten betere verhalen vertellen. Precies daarom hebben we binnen Rabobank afgelopen jaar trainingen georganiseerd voor de technieken achter storytelling.”

Siobhan Tipping is EY Nederland Partner Financial Services. Een eerdere versie van dit artikel is verschenen op de site van EY.