Belang beheersen integriteitsrisico’s urgenter dan ooit

De kans wordt groter dat financiële instellingen, corporates of SME’s tegen hun zin betrokken raken bij witwaspraktijken of frauduleuze zaken. Maar het uitvoeren van compliance controles op basis van de Wwft en Wtt is omvangrijk, complex en vaak nog handmatig. Nieuwe technologische oplossingen op basis van blockchain, zoals van Finos Global, zorgen voor een snelle en grondige controle op integriteitsrisico’s.

De CFO van financiële instellingen en corporates heeft als gatekeeper een belangrijke taak. Hij of zij is niet alleen de ‘countervailing power’ van de CEO maar zorgt ook voor ‘checks and balances’ en is de poortwachter van het control risk framework. En juist daar loert het gevaar. In de afgelopen jaren heeft het integriteitsrisico een enorme vlucht genomen. Het is een zorg die wordt gedeeld door centrale banken en door toezichthouders van financiële systemen en trustkantoren overal ter wereld die vaak als eerstelijns verdedigers optreden. In dit artikel richten we ons op de Nederlandse en internationale trustsector, die andere poortwachter van het financiële systeem naast de CFO.

De voorbeelden van integriteitsrisico’s zijn vaak pijnlijk – denk aan de schikking voor een bedrag van €775 miljoen van ING met het Openbaar Ministerie in een zaak rond witwaspraktijken in september 2018 (bron: FD Dossier, 4 september 2018) – en lijken steeds vaker voor te komen. Marktmanipulatie, fraude, financiering van terrorisme, witwassen van geld, onethisch gedrag van personeel (of van derden die door financiële instellingen zijn ingehuurd of met hen zijn verbonden), cybercriminaliteit en corruptie (omkoping).

Volgens het Global Financial Integrity Report heeft de wereldwijde illegale financiële uitstroom onlangs een piek van 1724 miljard dollar in 2018 bereikt. Door te voorkomen dat ‘bad actors’ met integriteitsrisico's het Nederlandse financiële systeem binnenkomen, wordt het risico dat illegale fondsen hun weg naar binnen vinden tot een minimum beperkt. ‘Bad actors’ zijn partijen die gebruik maken van de zwakke punten tussen compliance-databases en daarmee een risico vormen voor de integriteit van het Nederlandse financiële systeem.

De goedkeuring van de vierde anti-witwasrichtlijn in mei 2015 was een belangrijke stap in het verbeteren van de effectiviteit van de inspanningen van de Europese Unie om het witwassen van geld uit criminele activiteiten en de financiering van terroristische activiteiten te bestrijden. De nalevingsprocedures op het gebied van klantacceptatie en voortdurende controle van klanten en transacties zijn echter omslachtig en tijdrovend, zowel voor financiële instellingen als voor hun klanten.

Uit gegevens van Finos Global blijkt dat de controle op integriteitsrisico’s nog vaak handmatig gebeurt, dubbel of vaker wordt uitgevoerd en gevoelig voor fouten is. Een van de vereisten voor trustkantoren, zoals opgenomen in de Wtt 2018, is dat zij informatie over integriteitsrisico's proactief met elkaar moeten delen. Customer Due Diligence (CDD) en Know-Your-Customer (KYC)-maatregelen vereisen dat trustkantoren klanten en transacties met een hoog risico moeten identificeren om te voorkomen dat een mogelijk witwasmisdrijf wordt gepleegd.

Hier schiet de blockchaintechnologie te hulp. Blockchain is een digitale database met informatie (zoals gegevens over risicogebeurtenissen) die tegelijkertijd kan worden gebruikt en gedeeld binnen een groot gedecentraliseerd netwerk van erkende partijen.

Door gebruik te maken van op blockchain gebaseerde oplossingen, zoals het Integrity Check Platform van Finos Global, kunnen Nederlandse trustkantoren het risico op 'bad actors’ aanzienlijk verminderen. Met deze beveiligde oplossing krijgen trustkantoren een melding dat een potentiële klant die zij eerder hebben gezocht, nu is aangemerkt als een bedrijf met integriteitsrisico. Het gebruik van dit platform verhoogt de betrouwbaarheid van gegevens door unieke, fraudebestendige opslag en registratie, waardoor snelle informatievalidatie tussen entiteiten mogelijk is. Bedrijven die deze gevoelige informatie delen blijven volledig anoniem en hoeven hun bedrijfsidentiteit niet kenbaar te maken. Bovendien kan de toepassing van blockchainoplossingen de overhead aanzienlijk verminderen door processen te verkorten en zo de kosten te verlagen.

Trustbedrijven en hun samenwerkingspartners kunnen gebruik maken van een dergelijke blockchainoplossing om:

• Integriteitscontroles en identiteitscontroles uit te voeren
• Digitale activa uit te wisselen
• ‘Smart contracts’ uit te voeren
• Digitale records op te slaan, waaronder veilige, controleerbare en onveranderlijke transactiegegevens en digitale weergaven van fysieke activa.

“Finos heeft een digitale afscherming rond het financiële systeem gebouwd, die gereguleerde instellingen helpt om te voorkomen dat spelers met integriteitsrisico's binnenkomen. Het Finos-team heeft de juiste ervaring in de sector en een solide technologische achtergrond. Het is een geweldige combinatie voor de industrie.” Aldus Dan Kragt, lid van de Raad van Advies van Finos.

De lat ligt steeds hoger
Richting de toezichthouder komt de lat steeds hoger te liggen. De anti-witwasrichtlijn is complex, leidt tot bureaucratie en de uitwisseling van persoonsgegevens door bedrijven en overheden die voortvloeit uit de regelgeving kan risico’s opleveren voor de betrokkenen. En of dat nog niet genoeg is moet uiterlijk 10 januari 2020 de opvolger van de anti-witwasrichtlijn (”AMLD5”) zijn geïmplementeerd door de lidstaten.

Voor trustkantoren zijn de belangrijkste wijzigingen van AMLD5:

• • Het UBO-register is verplicht openbaar toegankelijk. Iedereen krijgt dus toegang tot het register.
• • Het aparte trustregister is alleen toegankelijk voor derden met een legitiem belang.
• • Dienstverleners die hun klant moeten identificeren (zoals verzekeraars, banken, belastingadviseurs, accountants en notarissen) zijn verplicht om mogelijke onjuistheden in de UBO-registratie door te geven.
• • Alle UBO-registers in de EU worden vanaf 10 maart 2021 aan elkaar gekoppeld.

Over trustkantoren in Nederland
In Nederland staan de trustkantoren onder streng toezicht. In 2004 is de Wet toezicht trustkantoren in werking getreden, gevolgd door de wijziging van de Wtt (Wtt 2018) die op 1 januari 2019 in werking is getreden. Het belangrijkste doel is het bevorderen van de integriteit van het Nederlandse financiële stelsel, met twee pijlers om dit doel te bereiken. De Wtt stelt eisen aan de bedrijfsvoering en organisatie van trustkantoren en zorgt voor een goede en adequate beoordeling van hun beleidsmakers.

Meer informatie over Finos Global: www.finosglobal.com