CFO Els de Groot: Schiphol investeert miljoenen om concurrentie voor te blijven

“Schiphol is Europe’s Preferred Airport. Het is hard werken om deze positie te behouden en dat vraagt om grote investeringen”, zegt De Groot. Schiphol opereert in een internationaal speelveld en concurreert met andere luchthavens om de gunst van airlines en passagiers. “Om ons heen wordt volop gebouwd en geïnnoveerd. Met name in luchthavens in het Midden-Oosten en Turkije maar ook in een Europese hub als Londen. Een inwoner van Oslo die naar Shanghai wil kan hier of in het Midden-Oosten transfereren. Ruim 40 procent van onze bezoekers gebruikt Schiphol als hub. Wij moeten dat faciliteren en aantrekkelijk zijn om een paar uur te verblijven.”Financiering van innovatieIn de strijd om de reiziger investeert Schiphol in twee thema’s: ‘The smooth passenger journey’ en ‘Smart Airport’. Het eerste thema betreft investeringen die bijdragen aan het gemak en comfort voor de reiziger. Het tweede thema is sterk gericht op de processen van de luchthaven zoals security en de afhandeling van bagage. De Groot ziet dat de financiering van innovatie sterk terugkomt in beide thema’s. “Onze processen zijn sterk bepalend voor onze concurrentiekracht. We investeren jaarlijks honderden miljoenen in innovatie en optimalisatie van onze keten. De komende vier jaar verwachten we anderhalf miljard euro te investeren in Nederland.”De eerste resultaten van de grote investeringen zijn al zichtbaar in Vertrekhal 1: “We hebben heel veel geld gestoken in de ontwikkeling en de bouw van een centrale security voor reizigers in het niet-Schengen gebied. Die gaat deze zomer open. Het is een investering in het hart van onze operatie en een goed moment om onze veiligheidsprocessen te innoveren.” Bij dit project komen beide thema’s samen. De toepassing van slimme technologie en een doordacht ontwerp maakt de controleprocedure voor de gates sneller en comfortabeler. “Bij  security moet je wachten op je voorganger. Bij ons nieuwe concept is dat anders. Je loopt door als je klaar bent met je tas en je riem, waardoor de doorlooptijd niet wordt bepaald door de langzaamste in de rij. Daardoor gaat de doorloopsnelheid sterk omhoog en is de beleving voor de reiziger veel beter.” De innovaties van Schiphol blijven niet onopgemerkt. Bij een demonstratie van de nieuwe security kwamen vertegenwoordigers van meer dan honderd airports kijken naar het nieuwe ontwerp.Hackatons en de digitale revolutieInvesteringen in digitale ontwikkelingen zijn in de luchtvaart van groot belang. “De airlines zijn voorlopers in de digitale revolutie. De introductie van het zelf thuis online inchecken door reizigers is daar een voorbeeld van.” Schiphol doet veel inspanningen om de technologische mogelijkheden in een vroeg stadium op te sporen en te benutten. Openheid en samenwerking met externe partijen ziet De Groot daarin als belangrijke voorwaarde voor succes. “We organiseren zelf hackatons waarin we onze datasources openstellen aan programmeurs die daarmee in nieuwe toepassingen ontwikkelen. Vaak zie je dat je op deze manier veel sneller nuttige tools worden ontwikkeld waar wij zelf niet zo snel op zouden komen.” In een hackaton komen meerdere programmeurs samen om in 48-uur, non-stop, nieuwe software te schrijven. In navolging van het succes van de eigen hackaton heeft Schiphol ook in samenwerking met de partner Aéroports de Paris een hackaton georganiseerd, die vindt dit voorjaar plaats.De hackatons zijn typerend voor een bredere trend waarin de ontwikkeling van digitale technologie verschuift van inhouse naar externe partijen. Schiphol zoekt daarom actief naar samenwerkingen met partijen met veel technologische expertise. We komen er bijvoorbeeld achter dat we misschien ook op dit gebied wel met andere luchthavens moeten samenwerken: “Vroeger vonden we dat we een eigen app moesten ontwikkelen, maar het is voor de reiziger helemaal niet handig om van iedere luchthaven een eigen app te hebben. Dan kan je beter een externe partij één app laten maken voor alle luchthavens.” Een ander goed voorbeeld is de ‘Samenwerking Innovatieve Mainport’ waarin Schiphol samenwerkt met KLM, TU Delft, TNO en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium. Finance team rekent investeringen in innovatie door Als uit de gesprekken met businesspartners of bijvoorbeeld uit een hacketon kansrijke ideeën komen dan is het aan het finance team om door te rekenen of de investering terug verdiend kan worden in de vorm van besparingen, meer inkomsten of een grotere efficiency in de keten. De finance experts kijken daarbij naar de lange termijn en dus naar de hele keten: “Luchthavens denken dertig jaar vooruit. Financiële overwegingen maken deel uit van een integrale kijk op de lange termijn. Wij gebruiken daarvoor scenario’s van onder andere het CPB, Boeing en Airbus om de toekomstige ontwikkelingen in kaart te brengen.”  Uiteindelijk is maatschappelijk rendement voor De Groot leidend. “Bij de investeringen kijken we naar een gezond rendement, maar het belangrijkste is dat we kunnen investeren in onze publieke functie.” Dit artikel is de kickoff van een serie artikelen op CFO.nl over de financiering van innovatie in samenwerking met advocatenkantoor Houthoff Buruma. “We zijn partner geworden van de CFO Community om ons nog beter in te kunnen leven in klanten en om beter te begrijpen wat er speelt in de wereld van de CFO’s”, zegt Michiel Pannekoek, corporate partner bij het kantoor. Loet Venrooy geeft als partner leiding aan de Financial Markets Group van het kantoor. Foto links: Els de Groot en Kevin Mottard