CFO-TV #3: 2021 hét jaar van de overnames…

Bekijk ook: CFO-TV #2 – The CFO in Pole Position

Een betere titel dan ‘Succes in M&A’ was voor de derde aflevering van CFO TV amper denkbaar geweest. Immers, Ton van Veen, Brent Wissink en Stefan Weda waren voor hun respectievelijke werkgevers Jumbo Supermarkten, Just Eat TakeAway.com en Aon betrokken bij even grote, als strategisch belangrijke en geruchtmakende acquisities en fusies. 

Het kon dan ook niet anders dan dat deze drie ‘M&A-kanonnen’ voor een levendige discussie zorgden, vakkundig geleid door moderator Michael van Asperen. Ton van Veen opende het ‘fusie en overname bal’ met de uitleg over hoe familiebedrijf Jumbo in relatief korte tijd zo groot werd. “Groei zit in ons dna, het zit in het dna van de familie Van Eerd”, aldus de CFO van Jumbo. “Toen ik in 2004 begon, was Jumbo nog klein. De familie had de ambitie te groeien, zonder dat de wijze waarop dat moest gebeuren, was ingevuld. Daarna is het hard gegaan. Met de winkels van Konmar, Super de Boer, C1000, EMTÉ en later nog La Place en HEMA. Een jongensdroom is uitgekomen. Dat gevoel heb ik, terugkijkend.” 

Ook zijn collega bij Just Eat TakeAway, Brent Wissink, maakte onstuimige expansie mee. “Het was een bijzondere journey”, aldus de CFO. “In 2011 zaten we nog met zo’n veertig man. Expansie was de doelstelling. Maar of overnames daar toen al bij hoorden? Dat stond niet in ons, bescheiden, businessplan. Wij werden in korte tijd zes keer zo groot. Maar dat gebeurde met onze concurrenten ook. Om nummer 1 te worden, moesten we onze krachten bundelen. Waar we nu staan, hadden we nooit kunnen verwachten.” 

Stefan Weda, de CCO van Aon: “Wij hebben in onze lange historie wel 450 acquisities gedaan en staan nu aan de vooravond van een heel grote overname, die van WilisTowers Watson. We verwachten eind tweede kwartaal het groene licht van de toezichthouders te krijgen. Het pallet van risico solutions is groot en verbreedt voortdurend.” 

Supermarkt anders dan kapper 
Op de vraag van Michael van Asperen hoe hij voor Jumbo de beslissing maakt om ‘te gaan kopen’, antwoordt Ton van Veen: “Het kopen van supermarkten leidt tot schaalgrootte. AH is marktleider omdat ze het goed doen én omdat ze de meeste locaties hebben. Je kunt geen supermarkt beginnen op de manier waarop je een kapperszaak of fietshandel start, dat is gereguleerd. Bij een acquisitie van een supermarktketen integreren we die winkels volledig in Jumbo.” 

Dat gold niet voor La Place en HEMA, dat de familie Van Eerd samen met Parcom kocht. “HEMA is vooral groot in non-food retail, La Place is food-gerelateerd, maar geen supermarkt. La Place hebben we, achteraf gezien, misschien wel teveel geïntegreerd. Dat gaan we bij de HEMA zeker niet doen. Het HEMA-team van Amsterdam naar Veghel? No way! De aankoop van HEMA en La Place was portfolio-gedachte gerelateerd. M&A is bij ons een tweesporenbeleid; verbreding en verdieping.” 

Brent Wissink: “Onze overnames in België en Duitsland hebben we meteen op ons eigen platform geïntegreerd. In 2018 was onze eerste grensoverschrijdende acquisitie in een land waar we nog niet zaten, het in Israël opererende 10bis. Gedachte achter die overname was het verkrijgen van de kennis en technologie van dat bedrijf. Die hebben we vervolgens ook in andere landen geïmplementeerd. In onze branche geldt ‘de krachtigste partij kan zich het beste ontwikkelen’. Al onze acquisities moeten ons platform versterken.” 

‘Hoe heb je je vrouw ontmoet?’ 
Op de vraag van moderator Van Asperen hoe belangrijk de rol van IT bij M&A-transacties is, antwoordt Wissink: “Bij ons facilliteert IT alles. Functioneert dat niet goed, stop dan maar…” 

Stefan Weda: “Bij Aon Risk Solutions ligt de focus bij M&A-activiteiten op schaalgrootte en meer dienstverlening. Eerst integreren, dan pas innoveren. Anders ren je vooruit, zonder ergens te komen.” 

Een kijker naar CFO TV vraagt zich af of Jumbo Superunie in het M&A-vizier heeft. Van Veen, lachend: ”Nee, dat is een inkoopclub en overigens niet te koop. We zijn daarentegen wel geïnteresseerd in hun klanten.” 

Hoe het contact gaat, aan het prille begin van een voorgenomen deal? “In onze sector kennen de meeste spelers elkaar wel”, zegt Brent Wissink. “En zo ingewikkeld hoeft het allemaal ook niet te zijn. ‘Hoe heb je je vrouw ontmoet…’ Je kunt ook gewoon iemand bellen!” 

Emoties bij familiebedrijven 
“M&A is altijd maat- én mensenwerk”, weet Ton van Veen. “Soms gaat het bij de eigenaren van supermarktketens om private equity, soms is een bedrijf beursgenoteerd. Bij familiebedrijven is het weer anders, daar spelen emoties soms een rol. Karel van Eerd is ook wel eens gebeld. En dat waren geen leuke telefoontjes…” 

“Zo’n M&A-traject verschilt per industrie”, aldus Stefan Weda. “Zit je in de financiële hoek, dan heb je schaal nodig. Bij ons zijn het de adviseurs die de contacten leggen.” 

Over post-M&A merkt Brent Wissink op: “M&A klinkt misschien heel sexy, maar als een overname goed verloopt, hoor je er daarna niet veel meer van. Door de fusie met Just Eat werden wij twee keer zo groot. Dan heb je te maken met verschillende culturen en moet je je afvragen of je organisatie nog wel voldoet. Er zijn cultuuraspecten waar je geen vat op hebt, je moet heel duidelijk je doelen stellen.” 

“Cultuur is het allermoeilijkste”, weet Ton van Veen. “Na de deal gaat het om best of both worlds. Bij Jumbo is daarop één uitzondering; de cultuur van ons familiebedrijf staat altijd voorop. Samen ondernemen om te winnen.” 

Stefan Weda: “Je moet die cultuur zwaar laten meewegen, al tijdens de due diligence. In de praktijk komt het nog wel eens voor dat er in het vervolgtraject minder kritisch wordt gekeken, terwijl je bij M&A altijd kritisch moet blijven. Ik ben als CCO misschien een vreemde eend in de M&A-bijt, maar je moet ook je business blijven runnen.” 

Communicatie is key 
Tips van de drie M&A-kanonnen: “Stel jezelf eerste de vraag of je bij M&A wil integreren. En zo ja, ga daar dan ook meteen mee aan de slag”, zegt Stefan Weda. 

Brent Wissink: “Zorg dat je verwachtingen goed managet. Communiceer naar je medewerkers over visie en waar je wilt uitkomen. Ik kan genoeg voorbeelden noemen waarbij wij dat laatste niet goed genoeg hebben gedaan. Twee platformen integreren, oké. Twee mensen laten samenwerken? Een veel lastiger verhaal.” 

Ton van Veen: “Mensen maken altijd het verschil! Als CFO heb ik bij Jumbo een dubbelrol. Ik ben dealmaker, maar ben er tevens voor de langetermijn-gezondheid van het concern. Je kunt met M&A ook veel verliezen. Dan ben ík een illusie armer, maar is de familie Van Eerd een bedrijf armer…” 

Het drietal benadrukt nog maar eens dat je bij M&A altijd kritisch moet blijven, ook als de emotie om een deal af te ronden de overhand dreigt te krijgen. Brent Wissink: “De rol van de RvC hierin is heel belangrijk. Het is aan te raden om in het traject af en toe contact met de commissarissen te zoeken en samen met hen de vraag te stellen ‘is dit wel het juiste pad?’” 

“Je moet de risico’s begrijpen en het vertrouwen hebben dat het managment het kan”, vult Stefan Weda aan. “En niet te snel naar die eindfase willen gaan. Vergeet ook niet dat er aan post-M&A een zachte kant zit.” 

Ton van Veen: “Ik zeg het nogmaals, M&A is maatwerk én mensenwerk. Elke deal is anders en datzelfde geldt voor post merger integration.”