CFO van de Metaverse

Vraag aan een willekeurige consument wat de Metaverse is en waarschijnlijk is een vragende blik de reactie. Toch is de Metaverse overal om ons heen, niet sinds gisteren – en ook, in allerlei verschillende gedaanten. De Metaverse is simpel gezegd, een verzamelbegrip voor de virtuele, driedimensionale collectieve ruimte die we kunnen betreden door in te loggen via het internet. Via onze computers, via onze telefoons en tablets – of met geavanceerde 3D-brillen, die over tien jaar waarschijnlijk even vanzelfsprekend en betaalbaar zijn als onze smartphone dat nu is.

Het begrip Metaverse werd voor het eerst gebruikt in 1992, nog voordat het internet bestond, in de sciencefiction roman Snow Crash van Neal Stephenson. Toen nog een fantasie over een digitale virtuele realiteit, is de Metaverse de afgelopen twintig jaar uitgegroeid tot een steeds verder uitdijend virtueel parallel-universum, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten om op elkaar te schieten (Fortnite), met elkaar te bouwen (Minecraft), of om een compleet tweede leven op te bouwen (SecondLife). Voor onze kinderen en kleinkinderen zal de Metaverse even vanzelfsprekend zijn als televisie dat is voor ons. 

Maar wat betekent de Metaverse voor de financiële professional? Die vraag stellen is eigenlijk al belangrijker dan er direct een pasklaar antwoord op te kunnen formuleren. Dat vindt in ieder geval Marloes Pomp, expert, lecturer en adviseur op het gebied van AI, Blockchain en digitale tech-innovatie. “Het concept van de Metaverse bestaat al een tijdje, maar is de afgelopen jaren vooral een gedeelde drie-dimensionele online-omgeving geweest die werd gebruikt voor het spelen van interactieve games. Maar de Metaverse is een project in wording. Je zou de Metaverse kunnen zien als de volgende fase van het huidige internet, dat voor veel mensen nu nog vooral een tweedimensionale, platte werkelijkheid is waarmee je googelt, mailtjes verstuurt, films kijkt en je LinkedIn-profiel bijwerkt. Toch zijn er ook nu al honderdduizenden gebruikers van het internet die uren, soms dagen per week doorbrengen en elkaar, bijvoorbeeld in de gedaante van een avatar, ontmoeten in de Metaverse.”

Mart Smeets van de Metaverse
Vanzelfsprekend heeft het groeiend aantal mensen dat actief is in de Metaverse ook gevolgen voor bedrijven en dus ook voor onze financiële wereld. Want waar mensen rondhangen, of dat nu in de echte wereld is, op Facebook of Instagram, of in de Metaverse wordt geld verdiend en zijn er volop kansen voor bedrijven. Zo gaan er inmiddels miljoenen dollars om in driedimensionale online games – inmiddels omgedoopt tot ‘eSports’ – waar wereldkampioenschappen worden georganiseerd, sterspelers worden gesponsord – en met honderdduizenden euro’s aan prijzengeld naar huis gaan. Dat de Metaverse hier, nu en happening is – ook al hebben veel mensen dat nog niet echt door – bleek deze zomer toen de traditionele Spaanse sportjournalistiek moest toezien hoe Ibai Llanos, voor veel mensen onbekend – maar stiekem toch de Mart Smeets van de Metaverse – als ere-gast mocht aanschuiven bij een privé-etentje van internationale voetbalsterren die in hun vrije tijd fervente ‘eSporters’ bleken te zijn, aanvankelijk tot verbijstering van de sportjournalistieke elite. 

Maar naast het sponsoren van eSports wordt er ook flink geïnvesteerd in het bouwen van verschillende soorten 3D-omgevingen in de Metaverse waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en allerlei andere activiteiten kunnen ontplooien. Dat Mark Zuckerberg deze zomer aankondigde om Facebook te gaan transformeren tot een ‘Metaverse platform’, kan gezien worden als een vroege wake-up call dat de doorbraak van de Metaverse bij het grote publiek een kwestie van tijd is.

Decentraland
Een aantal bij het grote publiek bekende Metaverse-omgevingen, waar nu al geld wordt verdiend zijn SecondLife, MineCraft en Fortnite, waar mensen allerlei dingen kunnen bouwen – huizen, steden – en elkaar te lijf gaan. De platforms zijn gratis en trekken miljoenen bezoekers die, eenmaal binnen, allerlei online tools en extra mogelijkheden kunnen kopen, soms voor dollars, maar ook voor eigen currencies zoals LindenDollars (SecondLife), die inwisselbaar zijn voor echt geld. 

De ontwikkeling van dit soort platforms in de Metaverse is in volle gang en steeds meer bedrijven zien de noodzaak om hun eigen plek te zoeken in deze parallel-wereld. Pomp: “Een van de recente en ambitieuze virtuele platforms in de Metaverse is Decentraland, een 3D virtual reality platform dat sinds 2015 wordt ondersteund door cryptocurreny Ethereum. In Decentraland kun je, net zoals in SecondLife, land kopen, je vrienden ontmoeten in de gedaante van avatars en alles bouwen wat je wil, maar dan met verschil dat Decentraland geen echte eigenaar heeft die bepaalt wat er gebeurt, of het platform van het internet kan halen om wat voor reden dan ook. Het idee van Decentraland is juist om alles zo decentraal mogelijk te laten beslissen door de gebruikers zelf. Het Amerikaanse blockchainbedrijf Boson heeft onlangs voor $700.000 aan land gekocht om er een winkelcentrum te bouwen. Er is ook een casino, waar echte mensen werken van vlees en bloed om met hun avatar nieuwkomers de weg te wijzen. Ook veilinghuis Sotheby’s heeft recent een digitale vestiging geopend in Decentraland, waar unieke, niet na te maken digitale kunst – in de vorm van Non-Fungible Tokens (NFT’s) – wordt verkocht voor serieuze bedragen.”

De economie de Metaverse
Volgens Pomp is de Metaverse de volgende stap van het internet: van een uitwisselingsplatform voor data en documenten naar een echte virtuele hangplek waar je als gebruiker allerlei driedimensionale experiences kunt opdoen. Welke mogelijkheden de Metaverse allemaal gaat brengen voor bedrijven – buiten het eenvoudigweg ‘aanwezig zijn’ in deze nieuwe omgeving met nieuwe online producten en diensten – zal sterk afhankelijk zijn van de technologische innovaties en vooral de praktische toepassingen daarvan. Pomp: “De echte consequenties van bepaalde doorbraken kunnen we lang niet altijd overzien. Het koppelen en combineren van nieuwe technieken die er los van zijn ontwikkelt leidt soms tot totaal nieuwe paradigma's. Kijk alleen al naar de financiële sector. Halverwege de jaren negentig wisten we bijvoorbeeld wel dat er op het internet ooit iets zou gaan gebeuren met ‘digitaal geld’, maar niemand kon de Bitcoin of een Central Digital Bank Currency voorspellen. Wie had gedacht dat de techniek achter de online game CryptoKitties, waarbij je digitale poezenfiguurtjes kan fokken en verkopen, ooit zou worden gebruikt door NBA-spelers om filmpjes van hun beste basketbal-acties te verkopen?”

Voor financials is de ontwikkeling van de Metaverse in zoverre relevant dat steeds meer individuen en bedrijven de komende jaren in staat zullen zijn om nieuwe producten en diensten te creëren – en daarvoor zullen ze ook beloond worden, hetzij in crypto-currencies, non-fungible tokens (NFT’s), hetzij in ouderwetse dollars. 

CFO van de Metaverse
De vraag voor CFO’s, CEO’s, sales- en marketingdirecteuren is niet zozeer of de ontwikkeling van de Metaverse zich gaat voortzetten, maar meer: zijn we erbij als bedrijf? En zo ja, hoe?

Ook voor de CFO zal de Metaverse een scala aan nieuwe mogelijkheden opleveren. Net zoals in de gewone economie zullen steeds meer mensen en bedrijven digitale producten bezitten, kopen, verkopen. En daarmee zullen we ook gaan investeren in andermans digitale eigendom. Pomp: “De Metaverse, waarin digitale currencies een steeds vanzelfsprekender betaalmiddel worden en blockchaintechnologieën garant staan voor veilige betaalprotocollen, biedt nu ook al nieuwe vormen van decentrale financiering (DeFi) en nieuwe organisatievormen zoals de Decentralized Autonomous Organizations (DAO’s), gedecentraliseerde online venture capital organisaties op basis van blockchaintechnologie, waar iedereen die brood ziet in een bepaalde ontwikkeling geld en kennis kan investeren, waar vervolgens weer bepaalde innovaties mee kunnen worden ontwikkeld als iedereen binnen de DAO het er mee eens is. Voorbeelden van succesvolle DAO’s zijn Yieldguild, Flamingo en Estonia met waarderingen die inmiddels al oplopen tot 7 miljard dollar.”

Buiten de rol als financieringsvehikels voor innovatieve technologieën, ziet Pomp ook dat DAO’s de potentie hebben om een flexibele kennis-schil te worden voor bedrijven die echt voorop willen lopen in het toepassen van de nieuwste technieken on the block. Pomp: “De allerslimste tech-experts zijn zo moeilijk te vinden en zo gewild door de allergrootste bedrijven, dat ze onbetaalbaar zijn – als ze zich überhaupt al willen binden aan een bedrijf. Wat deze experts wél willen is: op een veilige manier investeren in de innovaties die zij zelf zien. En laten DAO’s nu daar precies het ideale vehikel voor zijn.” 

Kansen en risico’s
De Metaverse met al haar meeslepende virtuele online experiences, biedt kansen voor consumenten en bedrijven, en is in sommige opzichten anti-fragiel, bijvoorbeeld als je denkt aan Corona, logistieke rampscenario’s en geopolitieke machtsverhoudingen. Aan de andere kant is de Metaverse uiterst kwetsbaar voor alles waar het internet kwetsbaar voor is: virussen, cybercrime. De expositie Fake Me Hard die deze zomer te zien was in Rotterdam, liet een aantal gerenommeerde cyberkunstenaars reflecteren op de manier waarop virtual reality omgevingen, net zoals traditionele media, gemanipuleerd kunnen worden door middel van deep fake en augmented reality technieken. 

Daarnaast zijn ook de risico’s van AI en perverse algoritmes aanwezig in de Metaverse, misschien nog wel nadrukkelijker dan in onze fysieke wereld. Maar juist deze risico’s bieden ook weer allerhande kansen voor bedrijven om producten te ontwikkelen rondom IT-veiligheid en misschien zelfs juridische dienstverlening in de Metaverse. Pomp: “Omdat niemand kan voorspellen hoe de Metaverse eruit komt te zien vraagt het voor nu vooral een open en nieuwsgierige blik. Als ik bedrijven adviseer om na te denken over de Metaverse, raad ik altijd aan om niet te veel focussen op de losse technieken die nu al bestaan, maar vooral om met een open blik te kijken naar nieuwe producten en businessmodellen die mogelijk zijn in de nieuwe virtuele wereld.”