Chiel Rietvelt (CFO TotalEnergies-Corbion): “Je kunt alleen groen groeien als je cijfers ook kloppen.”
TotalEnergies Corbion is een 50/50 joint venture tussen TotalEnergies en Corbion. Met een hoofdvestiging in Gorinchem en een productielocatie in Thailand is de onderneming toonaangevend in de productie van Luminy® PLA, een bioplastic van polylactic acid dat milieuvriendelijk is, composteerbaar en recyclebaar. Daarmee heeft het een 85 % lagere CO₂-voetafdruk dan conventionele kunststoffen. Hoe is het om CFO te zijn van zo’n bedrijf?
Chiel Rietvelt is nu bijna zes jaar aan boord als CFO. Eerder in zijn carrière werkte hij altijd in kapitaalintensieve industrieën. “Fossiel-gedreven en traditionele sectoren. Een paar jaar geleden was ik toch op zoek naar een baan bij een duurzaam bedrijf, waarbij ik ook het gevoel had te kunnen ondernemen, zelfs in loondienst. Creatief, bouwen – maar dan niet in je eentje.”
Toen Rietvelt in begin 2020 begon, was TotalEnergies Corbion een relatief klein bedrijf. De joint venture was in 2017 begonnen met de bouw van een fabriek en er was bijna geen omzet. De fabriek was zelfs net een paar maanden begonnen met draaien toen hij CFO werd. ”Inmiddels werken er meer dan 200 mensen wereldwijd en maakt het bedrijf meer dan 150 miljoen dollar omzet, met 400 klanten in meer dan 20 landen.”
In de snelle groei kreeg Rietvelt als CFO veel ruimte en vrijheid van de aandeelhouders om verder te bouwen – “maar ik kon mijn keuzes altijd goed onderbouwen.”
Rietvelt beschrijft de beginjaren als ‘turbulent’. “Finance stond aan het begin van een mooie reis, maar dat gaf ook veel verantwoordelijkheid om processen efficiënt in te richten zonder al te veel legacy. We hebben onder meer een wereldwijd transferprijs model opgezet, de treasury functie ingericht en de verzekeringsportefeuille vormgegeven. En elke keer bouwden we een stapje verder, totdat je op het niveau komt van elk proces waarbij je zegt: dit past bij de schaalomvang die we nu hebben.”
De wereld verandert. Onvoorspelbaar. Complex. Vol risico’s én kansen. Juist nu vraagt leiderschap méér dan alleen cijfers. Het vraagt visie. Lef. Kompas. Tijdens 𝗘𝘅𝗽𝗲𝗱𝗶𝘁𝗶𝗲 𝗖𝗙𝗢 gaat een selecte groep CFO’s het avontuur aan door een landschap vol onzekerheid. Geen standaard conferentie, een dag vol reflectie, strategische verdieping en inspiratie.
Wat voor bedrijf wil je zijn?
Pas nadat Rietvelt aantrad als CFO kwam ook de CEO binnen. “Uiteindelijk zijn wij met z’n tweeën begonnen om de strategie te herdefiniëren. Hoe willen wij ons positioneren? Wat voor type bedrijf willen we in de markt zijn? Met twee grote aandeelhouders: TotalEnergies en Corbion was de vraag ook: wat neem je mee van beide bedrijven – en wat creëer je zelf?”
De echte doorbraak voor TotalEnergies Corbion kwam tijdens de coronapandemie. “Tot die tijd zaten we eigenlijk ‘op zolder’ bij Corbion op de fabriekslocatie waar het destijds in 2017 met vijf man begon. Maar toen we uit ons jasje groeiden hebben we veel aandacht besteed aan het type mensen dat we binnen wilde halen. Welke mindset past bij ons?”
De CFO wordt gedreven door duurzaamheid, maar uiteindelijk gaat het ook om echte waardecreatie. “Je moet winstgevend zijn om het bedrijf te laten groeien. Maar winstgevendheid gaat over veel meer dan alleen cijfers. Zijn we efficiënt genoeg met het aantal mensen dat we hebben om de volgende stap in onze groei te zetten, zonder dat je extra kosten hoeft te maken?”
“Wetten die zó complex worden dat eigenlijk niemand meer weet hoe we onze ambities moeten uitvoeren.”
Groei zit in Azië
Rietvelt ziet dat het grootste deel van de groei in Azië zit. Dat heeft onder andere te maken met China, dat heel hard werkt aan de duurzaamheidsagenda en daar ook vooruitstrevend in is. “Het nadeel van het Chinese systeem is dat de planning vrij eendimensionaal en top down is, met strakke vijfjarenplannen. Het voordeel is dat men niet probeert landspecifieke regelgeving te harmoniseren, zoals in Europa, wat resulteert in wetten die zó complex worden dat eigenlijk niemand meer weet hoe we onze ambities moeten uitvoeren. In China zorgt duidelijke wet- en regelgeving voor helderheid. Bij brand owners, voor consumentenorganisaties en voor de hele keten daaromheen – van toeleveranciers tot investeerders. Daarmee kun je een stabiele toekomstvisie bouwen voor de investeringen die nodig zijn voor machines en supply chains.”
Dat de groei van TotalEnergies Corbion steeds meer zit in Azië, betekent dat Rietvelt en zijn CEO de organisatie daar stap voor stap op moet aanpassen. “We zijn bijvoorbeeld vorig jaar begonnen met het oprichten van een entiteit in China. In Shanghai hebben we inmiddels zes medewerkers zitten, met een Chinese nationaliteit. Dat geeft ook al aan dat je als lokale speler moet opereren om serieus genomen te worden door lokale wet- en regelgevers, klanten en concurrentie.”
Wat daarbij helpt is dat er op het kleine hoofdkantoor in Gorinchem nu al zestien verschillende nationaliteiten werken. Die diversiteit maakt het makkelijker om nieuwe markten te begrijpen en ons aan te passen aan lokale culturen. Rietvelt: “We zijn altijd internationaal gefocust geweest.”
Lactic Acid
Dat aandeelhouder Corbion de grootste melkzuurleverancier (lactic acid) ter wereld is stond aan de basis van de duurzame ‘joint venture’ met TotalEnergies. Rietvelt: “Lactic acid is een derivaat dat gebruikt wordt voor verschillende toepassingen: van gebruik in de halfgeleiderindustrie tot supplementen om voeding langer houdbaar te maken, tot het coaten van zure matten. En toen kwam de vraag: wat kunnen we nog meer doen met dat melkzuur? Een van die toepassingen is: bioplastic produceren. Deze bioplastic korrels hebben verschillende toepassingen van 3-d printer vulling tot theezakjes en van fastfood ketenbekertjes tot dekseltjes voor cosmetica potjes.”
Naast dat het afbreekbaar is bij de juiste toepassingen, is het ook een goed recyclebaar polymeer. Rietvelt: “Dat betekent dat je het niet, zoals de meeste polymeren door een pyrolyseproces met extreem hoge temperaturen hoeft te halen. Je kunt het eigenlijk in kokend water ‘oplossen’ – dan valt het molecuul grotendeels uit elkaar. Polylactic acid heeft dus veel meer end-of-life opties, en een lagere CO₂-uitstoot.”
Het nadeel is wel dat polylactic acid duurder is dan conventionele plastics “Je hebt dus echt toepassingen nodig waar de consument het verschil ziet, ervoor kan én wil betalen. Onze klanten zijn met name fabrikanten en merken die zich graag duurzaam willen onderscheiden, of door wet en regelgeving voor PLA als oplossing hebben gekozen.”
Concurrentie, innovatie en partnerships
De fabriek van TotalEnergies Corbion draait goed en efficiënt om PLA te produceren. De innovatie ligt in het verbeteren van de end-of-life cycle. “Dan heb je het over oplossingen zoals het verbeteren van recyclebaarheid en het bereiken van een nog grotere schaal.”
De PLA van TotalEnergies Corbion concurreert met verschillende soorten alternatieven. Allereerst met de traditionele kunststoffen, maar er zijn ook andere PLA-producenten in de markt en een aantal nieuwe Chinese spelers. “Dus moet je blijven innoveren, een sterk merk bouwen en jezelf onderscheiden. We investeren continu in ontwikkeling om steeds weer iets nieuws te bieden, zodat we onze marges kunnen behouden en blijven innoveren. Met een hoofdkantoor in Nederland moeten we onze toegevoegde waarde blijven aantonen en cashflow genereren om verdere innovatie te kunnen blijven financieren. Dat vliegwiel moet blijven draaien. Aan de ene kant doen we dat door volume te creëren. Aan de andere kant zijn we bezig met innovatie en het ontwikkelen van nieuwe toepassingen voor onze klanten.”
Rietvelt en zijn CEO blijven dus steeds nadenken over het aanscherpen van het bestaande businessmodel, partnerships en strategische allianties. “Denk aan closed-loop systemen. Niet alleen plastic verkopen, maar eigenlijk plastic als dienst aanbieden: plastic as a service. Dat doen we bijvoorbeeld in Korea, samen met een bedrijf dat plastic waterflesjes maakt. Op die manier kijken we samen met value chain partners hoe we de meeste waarde uit de keten kunnen halen. Als je wil verduurzamen, moet je samenwerken. In je eentje ben je simpelweg nog vaak te klein.”
Toch zijn er ook risico’s. In Azië zijn 3D-printing farms booming. Steeds meer speelgoed wordt niet meer met mallen gemaakt, maar geprint met filament, een draad van PLA. Rietvelt: “Dus dan is de vraag: ga je praten met de filamentmakers, of met de printerbouwers? Doe je het samen, of alleen? Ken je die markt goed genoeg? Vanuit finance moet je daar ook goed over meedenken. Aan nieuwe samenwerkingen en toepassingen hangen veel financiële consequenties.”
Finance voor niet-financials
Waar besteed ik mijn tijd en die van mijn mensen aan? Waar creëren we waarde en waar niet? En hoe beschermen we onszelf tegen risico’s, zeker ten opzichte van opkomende concurrentie? Besteden we onze tijd op een manier die op korte of middellange termijn waarde oplevert? Of is een bepaalde investering toch een ver-van-mijn-bed-show die uiteindelijk weinig waarde toevoegt? Natuurlijk, is het soms leuker om een nieuw technische uitvinding te doen dan op de korte termijn een klantprobleem oplossen. Maar daar moet je wel richting aan geven. Uiteindelijk wordt alles financieel. Die discussie met Sales, R&D of Supply Chain moet je aangaan.
In dat kader geef ik hier daarom ook regelmatig een sessie ‘Finance for non-financials’ aan nieuwe medewerkers. Dan lopen we door de ‘tien geboden van finance’. Het gaat dan over de waarde van geld op korte en lange termijn, over NPV’s van businesscases, over werkkapitaal en de KPI’s waar je aan kunt draaien in elk vakgebied. En vooral: waarom zijn deze zaken belangrijk voor de financiële gezondheid van onze organisatie?
Geopolitiek
In hoeverre hebben de importheffingen van Trump impact op de business van TotalEnergies? Indirect wel, aldus de CFO: “Een groot deel van onze groei en klanten zit in Azië. Ook al is onze markt grotendeels vrijgesteld van Amerikaanse importheffingen, de eindproducten van onze klanten zijn dat vaak niet. Chinese klanten die produceren voor de Amerikaanse markt bevinden zich daarom in een onzekere markt. Ze trekken niet meteen al hun business terug, maar ze trappen soms wel op de rem. Vooral investeringen worden dan gepauzeerd.”
Ook op andere vlakken merkt Rietvelt de gevolgen van de instabiele geopolitieke dynamiek. “Wij produceren in Thailand, maar hebben wel magazijnen in Amerika, Europa en Azië om dichtbij klanten te zijn. De transportkosten verschillen sterk. Daarbij zijn we een dollar-gebaseerd bedrijf, dus ook de wisselkoersen zijn van groot belang. Er spelen dus flink wat factoren op de achtergrond die we goed moeten monitoren. En omdat we willen groeien, is goed werkkapitaalbeheer ook cruciaal. Dat is echt het bloed van de organisatie.”
Toekomst
TotalEnergies Corbion is als bedrijf een zelfstandige organisatie. “Voor Corbion zijn wij een aanvullende activiteit – en toch een aanzienlijke afzetmarkt voor hun melkzuurproductie. Voor TotalEnergies zijn wij een waardevolle aanvulling op hun circulaire strategie. Ondertussen willen wij zelf echt doorgroeien en marktleider blijven in onze business.”
Lees ook op CFO.nl: Expeditie CFO – Mirjam van Velthuizen-Lormans (CFO van ProRail): “Ik ben degene die koers houdt.”
Populair
Markt Update
Whitepapers
Vragen over adverteren?
Kan ik je van dienst zijn met advies? Bel of mail gerust. Ik neem graag de tijd voor je.
Wendy Batist
Accountmanager