Chris Figee (CFO van KPN): “Een beetje marge-paranoia hoort bij onze strategie.”

Chris Figee is bijna zes jaar CFO van KPN. In de telecommarkt heeft hij een paar duidelijke ontwikkelingen voorbij zien komen. De belangrijkste beweging van de afgelopen jaren zit in de technologie: de verschuiving van kopernetwerken naar glasvezel. “Wij denken dat glasvezel de beste en toekomstbestendige vorm van connectiviteit is. Inmiddels heeft ongeveer 90% van Nederland wel een lijntje. Misschien nog niet binnen, maar in ieder geval voor de deur. Nederland heeft een uitstekend kwaliteitsnetwerk, zowel fysiek als mobiel. Ga je naar Frankrijk, Spanje of Italië, daar hangen de kabels soms met een plakbandje tegen de muur vastgeplakt. Maar omdat er beweging is van de ene naar de andere technologie en omdat andere partijen ook willen groeien (Ziggo en Odido, red.) zitten we in een concurrerende markt.”
KPN kiest er bewust voor om niet te snel groeien door op prijs te concurreren. “Wij bieden het beste product en de beste dienstverlening. Dan moet je je marge beschermen.”
Figee’s rol als CFO: zorgen dat de middelen vrijkomen om te investeren in de kwaliteit van onze netwerken. “Als wij willen dat ons netwerk zich echt onderscheidt dan moet er worden geïnvesteerd. Daarvoor moeten ook de middelen beschikbaar zijn. Onze capex-investeringsbudgetten moeten gealloceerd worden op een manier dat het rendement oplevert. Wat is de ROI van alles wat we doen, werkt het wel? Blijft het werken? Hoe werkt het? Toen ik kwam investeerden we ongeveer 1 miljard in capex per jaar. Dat hebben we weliswaar verhoogd naar 1,2 à 1,25 miljard. Maar echt met bewuste focus op glasvezel – van 100 naar ruim 500 miljoen. In de rest van de portefeuille hebben we flink geschrapt.”
De wereld verandert. Onvoorspelbaar. Complex. Vol risico’s én kansen. Juist nu vraagt leiderschap méér dan alleen cijfers. Het vraagt visie. Lef. Kompas. Tijdens 𝗘𝘅𝗽𝗲𝗱𝗶𝘁𝗶𝗲 𝗖𝗙𝗢 gaat een selecte groep CFO’s het avontuur aan door een landschap vol onzekerheid. Geen standaard conferentie, een dag vol reflectie, strategische verdieping en inspiratie.
Marge-paranoia en gecontroleerde groei
Daarnaast bemoeit Figee zich als CFO ook met de tariefstelling en pricing in de markt: “Een beetje marge-paranoia hoort bij onze strategie. Maar ook daar is discipline nodig. Als je je team de opdracht geeft om te hard te groeien in een superconcurrerende markt, dan gaan mensen marge weggeven. Dus je moet heel goed nadenken: wat is de groei van de markt? En wat is dan een realistisch en verstandig groeidoel? Als jij in een verzadigde markt tegen je mensen zegt dat ze moeten verdubbelen, dan offeren mensen marge op.”
Maar KPN wil ook niet krimpen: “Eigenlijk willen we als KPN voortdurend een klein beetje marktaandeel winnen en de marge beschermen.”
Een van de manieren om dat te doen zijn de goedkopere labels in de KPN-portfolio. “Youfone is een mooie no-frills brand, waarbij je een uitgeklede versie koopt van hetzelfde netwerk, maar dan met een andere kwaliteit tv-interface en een ander modem. Daar betaal je ook minder voor.”
Tenslotte kijkt Figee als CFO ook naar procesverbetering en efficiëntie. “We zijn niet een bedrijf dat massieve reorganisaties aankondigt. Maar we proberen ieder jaar een beetje te krimpen. Niet door massieve reorganisaties, maar door natuurlijk verloop, lokale reorganisaties – en door het telkens een beetje beter te doen. Toen ik begon zaten we op 11.000 à 12.000 mensen, nu zitten we onder de 10.000.”
“De KPI ‘Network Security’ mag nooit op groen staan; maar altijd op oranje.”
Zakelijke markt versus consumentenmarkt
Voor KPN is de consumentenmarkt de grootste markt, waar de meeste marge valt te behalen. Tegelijkertijd heeft de zakelijke markt de meeste groeipotentie. Figee: “De digitalisering van het Nederlandse bedrijfsleven gaat door en daar zit nog veel werk. Bedrijven willen digitaliseren. Dat betekent dat ze allemaal glasvezelaansluitingen nodig hebben – en medewerkers goede telefonie. Bedrijven zijn ook bereid om meer te investeren in security en veiligheid.”
‘Weerbaarheid’ is het nieuwe duurzaamheid, aldus de CFO: ”Hét thema waar iedereen het nu over heeft. Wij willen als KPN bekendstaan als het netwerk waar je het veiligst bent. Elk telecombedrijf ter wereld ligt constant onder vuur van allerlei partijen. Dus we hebben een heel securitycenter opgericht om steeds een stap vooruit te blijven. Ik denk dat we dat goed doen. Tegelijkertijd moet je hier voorzichtig in zijn. De KPI ‘Network Security’ mag nooit op groen staan; maar altijd op oranje. We bezuinigen dus ook nooit op security en lifecycle-management.”.
Naast een goed, veilig netwerkt biedt KPN ook extra communicatie-diensten voor bedrijven waarmee ze volledige geautomatiseerd sms’jes en anders app-berichten kunnen sturen. “Dat gaat vaak volledig geautomatiseerd. Daarnaast bieden we ook werkplekoplossingen, helpen we bedrijven om hun callcenter efficiënter te maken en om hun producten veilig naar de cloud te brengen. Uiteindelijk draait alles wat wij bieden om connectiviteit.”
Lees ook op CFO.nl: De eerste 100 dagen van Linde Jansen (CFO bij PostNL): “De continuïteit van postbezorging vraagt om een nieuw model dat financieel uit kan.”
Trots op Finance
Figee is trots op het finance-systeem van KPN. “Onze maandafsluiting kost maar drie dagen, een heel snel closeproces – en ons dashboard is zo ingericht dat je direct kunt doorklikken naar diepere lagen achter de cijfers.”
Daardoor blijft er echt tijd over voor forecasting. “Dingen kunnen altijd anders lopen door onverwachte omstandigheden, maar we doen er alles aan om zo min mogelijk verrast te worden. Dat begint bij begrip van de business. Mijn segment-CFO’s of divisie-CFO’s zitten daar dus heel dicht op.”
“Een X miljoen mee- of tegenvaller, dan kan dat op groepsniveau de zaak flink beïnvloeden.”
Het finance dashboard was al in rudimentaire vorm aanwezig toen Figee aankwam, maar is inmiddels sterk uitgebouwd. “We hebben veel geïnvesteerd in het forecasten. Iedere maandag om 9 uur is er een CFO result monitoring. Dan hebben we het met z’n allen over de business. Wat gebeurt er deze maand? Wat gebeurt er in het kwartaal? Mijn group controller heeft Excel open en edit wat zij hoort en ziet van haar collega’s. Je kijkt heel scherp hoe de maanden en het kwartaal eruitzien en wat alle bijzondere posten zijn. En dat is nodig. Een X miljoen mee- of tegenvaller, dan kan dat op groepsniveau de zaak flink beïnvloeden. Iedereen voelt zich eigenaar van het totaal en je bouwt een ritme in. En het voordeel voor mij is: als de kwartaalcijfers komen, hoef ik die niet meer voor te bereiden, want ik weet alles al. Ik heb het er immers al twaalf keer over gehad.”
Als CFO stuurt Figee ook sterk op cash en werkkapitaal. “Ik kom uit de verzekeringswereld en daar is cash geen issue, maar bij KPN heb ik gezegd: we gaan iedere twee weken over werkkapitaal hebben. We moeten werkkapitaal leren managen. Het gaat dan om zaken als betaaltermijnen, voorraadniveaus, facturatiecycli. Als je daar echt inzicht en control op krijgt, scheelt het serieus geld. Het zijn meetings waar iedereen bij kan zijn die iets denkt te kunnen bijdragen, of je nu werkt bij het consumentensegment of de betalingen doet in het shared service center. Alle kleine stukjes zijn een deel van de puzzel.”
Understand the impact of automation, AI, big data, and blockchains on finance. Discover how to profit in 3 days. Join the thought-provocative Fintech – The Disruption of Finance by Technology program by Prof. Raghavendra Rau.
Figee over AI: “Je EBITDA wordt direct omgezet in groei, de verschillende kosten worden automatisch geanalyseerd. Mijn teamleden hoeven er alleen nog hun interpretatie bij te schrijven.”
Als CFO is Figee ook enthousiast over AI. “Rapporteren voor de raad van commissarissen, een document van 20 tot 40 pagina’s, deed ik vaak in het weekend, samen met collega’s. Nu hebben we een tool ontwikkeld die kijkt: de CFO heeft de afgelopen vijf jaar 20 keer zo’n rapportage geschreven, dus we weten hoe het eruit moet zien en welke stijl het heeft. We snappen de data. Nu krijg ik vrijdagmiddag versie 0.1 opgeleverd. Die is bijna af, en die heeft KPN Co-pilot geschreven. Nagenoeg in mijn eigen schrijfstijl. Zelf loop ik dan nog twee keer doorheen. Het voorwoord en de afsluiting schrijf ik uiteraard zelf. Scheelt toch zo’n 30 man-uren.”
Maar ook het finance dashboard heeft een eigen AI-tool die puzzelt met de cijfers. “Je EBITDA wordt direct omgezet in groei, de verschillende kosten worden automatisch geanalyseerd. Mijn teamleden hoeven er alleen nog hun interpretatie bij te schrijven. Zo digitaliseren we ook steeds meer de analyse van de cijfers.”
Toch staat KPN aan de vooravond van een nieuwe manier van kijken naar AI: “We krijgen nu de beweging waarin we van de losse use cases naar use case-optimalisatie en proces-redesign moeten gaan.”
Figee ziet AI vooral als een manier om financeprocessen te optimaliseren. “Kijk naar onze inkoop- en betalingsprocessen. Elke maand zijn er 100 tot 200 automatische journaalposten die handmatig worden geboekt. Daarnaast is er altijd werk te doen om te zorgen dat je niet in de valkuil valt om op omzet te sturen in plaats van op de markt.”