Crisiscontinent Europa onaantrekkelijker voor beleggers door nieuwe risico’s

De recente incidenten bij grote multinationals in West-Europa staan niet op zichzelf, maar leggen een gebrek aan effectiviteit en volwassenheid van risicomanagement bloot die kenmerkend is voor steeds meer West-Europese organisaties. Dat maakt hen minder aantrekkelijk voor internationale beleggers, die steeds kritischer kijken naar de risicoprofielen van organisaties uit Nederland en andere West-Europese landen. Het frappante is dat juist de druk van aandeelhouders op organisaties om financieel te presteren een voedingsbodem is voor nieuwe en ongewenste risico’s. Deze nieuwe risico’s, zoals fraude, leiden vrijwel allemaal tot reputatieschade, het nummer één risico volgens risk managers en bestuurders (Global Risk Management Survey (GRMS) van Aon). Die vicieuze cirkel kan doorbroken worden door risicomanagement naar een hoger niveau te tillen in de organisatie. Om dat te realiseren is het uitermate belangrijk dat het beheersen van risico’s voldoende aandacht en urgentie geniet op directieniveau en dat de methoden en technieken worden aangepast aan de nieuwe situatie.Nederlandse organisaties minder risicobewustIncidenten doen zich niet alleen voor bij autofabrikanten, Imtech, banken (denk aan de Libor-fraude) en verzekeraars (woekerpolissen), maar kunnen bij alle bedrijven plaatsvinden. Meer dan de helft van de internationaal opererende organisaties heeft in een periode van vijf jaar een incident meegemaakt dat de beurskoers met meer dan 20% liet dalen, zo blijkt uit de Aon Reputation Review. Uit een ander onderzoek van Aon (GRMS) blijkt dat Nederlandse organisaties internationaal bezien relatief minder risicobewust zijn. De kans dat een incident zich voordoet, met grote gevolgen voor de organisatie, is sterk aan verandering onderhevig. Wat nu een klein risico lijkt, kan door nieuwe wetgeving of veranderende technologieën in rap tempo uitgroeien tot een enorm risico dat het voortbestaan van een organisatie bedreigt. Organisaties worden steeds complexer, en complexe organisaties zijn doorgaans gevoeliger voor incidenten. Daarbij staan risico’s veel meer dan voorheen in verband met elkaar. Nederlandse organisaties zijn door hun internationale focus extra vatbaar hiervoor.Domino-effectVeel bestaande risicomanagementsystemen gaan er ten onrechte vanuit dat risico’s op zichzelf staan en zodoende goed beheersbaar zijn. Er treedt echter steeds vaker een domino-effect op: een risico als verlies van data kan leiden tot reputatieschade wat weer kan leiden tot het verlies van belangrijke klanten, een lagere beurskoers en het niet kunnen aantrekken van talentvolle werknemers. Gedegen risicomanagement gaat daarom uit van een integrale benadering. Daarbij wordt niet alleen naar individuele risicofactoren gekeken, maar ook naar hun onderlinge verband – en naar factoren van buitenaf, zoals risico’s bij toeleveranciers en hun toeleveranciers, politieke risico’s, maatschappelijke onrust of natuurrampen. Een aantal recente incidenten laat zien dat de belangrijkste risico’s veelal uit een totaal onverwachte hoek komen. Hoewel deze risico’s zich nauwelijks laten voorspellen, moeten organisaties zich er wel terdege op instellen. Dat kunnen zij doen door hun belangrijkste risico’s beter te begrijpen en hiervoor concrete worst case scenario’s te ontwikkelen, waardoor ze zich beter kunnen voorbereiden op de grootste incidenten en de juiste beheersmaatregelen nemen om de impact te beperken.Impact als uitgangspuntDat betekent voor de meeste organisaties dat zij risicomanagement voortaan anders moeten benaderen: niet zozeer de kans dat het risico optreedt, maar met name de impact als het gebeurt, is daarin leidend. Het uitwerken van scenario’s vanuit de impact gedachte kan een verrijking zijn voor de effectiviteit van risicomanagement. Om deze scenario’s te definiëren kan geput worden uit de incidenten die bij vergelijkbare bedrijven of bij bedrijven met een vergelijkbare risico’s hebben plaatsvinden. Die data is beschikbaar en kan vertaald worden naar elke organisatie. Uiteindelijk zullen bedrijven naast hun bestaande risico register een set van worst case scenario’s actief moeten beheren. Door dit te doen kunnen West-Europese bedrijven hun risicoprofiel vanuit beleggersperspectief weer aantrekkelijker maken.Door Alex van den Doel, Managing Director bij Aon Global Risk Consulting