DE CFO als aanjager van duurzaamheid

ESG is actueler dan ooit. Voor CFO’s is het een uitdaging om op een andere manier te kijken naar lange termijn waarde creatie en een duurzame toekomst. Hoe kom je tot weloverwogen beslissingen die de ESG-strategie van het bedrijf sturen? In een rondetafelsessie op CFO Day 2022 gefaciliteerd door Workiva stond deze vraag centraal.

Deelnemers aan de Round Table, voorgezeten door Caroline van den Bosch en Kuna van der Kolk, kwamen uit zeer uiteenlopende sectoren, zoals warmtepompen, elektronische apparatuur, sierbloemen, sanitaire producten en transactieverwerking van reisbewegingen. Met zichtbare interesse werd er geluisterd naar Van der Kolk, die het huidige landschap voor de duurzaamheidsaanpak in kaart bracht. Van groot belang zijn de trapsgewijze implementatie van CSRD, de EU-taxonomie om duurzame investeringen te identificeren en te stimuleren, de diverse frameworks die helpen bij het rapporteren, en reasonable assurance. Wat zijn de duidelijke KPI’s buiten het mandaat, waarmee je aan de slag kan gaan?

Wetswijziging
Een ding is zeker. Met het aannemen van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zal snel aan de slag moeten worden gegaan om in 2023 aan de regels te voldoen. De CSRD gaat gelden voor grote ondernemingen; bedrijven die twee opeenvolgende jaren aan minstens twee van de drie kenmerken voldoen: minimaal 250 fte personeelsleden, minimaal € 40 miljoen omzet en minimaal € 20 miljoen balanstotaal. Middelgrote en kleine ondernemingen zijn voorlopig vrijgesteld.
Het keteneffect van de verplichting (de CSRD vraagt ook inzicht in de impact op het milieu in de keten) en andere Europese maatregelen kunnen er wel voor zorgen dat middelgrote en kleinere ondernemingen op het gebied van verduurzamen sneller actie moeten ondernemen. “Voor die bedrijven is het raadzaam de ontwikkelingen te blijven volgen en voorbereidingen te treffen rondom transparantie op duurzaamheidsgebied, denk bijvoorbeeld aan inzicht in hun CO2-voetafdruk,” zegt Van der Kolk. 
De regelgeving zal naar verwachting 1 december 2022 worden geïmplementeerd door de lidstaten. Aanvankelijk was de bedoeling dat over boekjaar 2023 de eerste rapportages zouden moeten verschijnen, maar na een consultatieronde is het voorstel aangepast naar een trapsgewijze invoering. “Om goed voorbereid te zijn op deze wetswijziging is het te adviseren om tijdig te starten met het maken van beleid, het starten met het meten en sturen op ESG-indicatoren en het opstellen van rapportages. Zo zijn ondernemingen op tijd klaar voor de CSRD en gaan ze daadwerkelijk aan de slag met verduurzaming.”

Andere manier van denken
Tijd voor discussie. Een van de CFO’s stelt dat juist dat rapporteren voor de nieuwe wetgevingen een tijdrovende klus is. “Die tijd kun je beter besteden aan het daadwerkelijk implementeren van verduurzaming.” Een andere CFO werkzaam in de bloemsierkunst vult aan: “Punt is dat de doelen steeds bewegen, wat het lastig maakt om je op concrete stappen te focussen. Ineens blijkt zeetransport toch niet zo vervuilend, terwijl dat afgelopen jaar een heel ander verhaal was. Zo moet je steeds urgente zaken tegen het licht blijven houden. Dat is inderdaad een ding.”
Veel bedrijven vinden daarom opnieuw het wiel uit, volgens een andere CFO. “Waarom gebruiken we zo veel verpakkingskarton. Kan dat niet minder? Waarom laten we halflege vrachtwagens rondrijden?” Een CFO uit de sanitaire voorzieningen: “Overschot moet je elders verkopen. Als je dat niet doet, creëer je waste. Het vergt een andere manier van denken, zoals we jaren terug ook over recycling zijn gaan nadenken.” Een CFO die veel met data werkt: “Je bent altijd lerend als organisatie. Je zet targets uit, maar die pas je ook steeds weer aan. Het hoort erbij.”

Onzichtbare sturing
Van den Bosch vraagt hoe de ESG-strategie onderdeel van je DNA wordt. Een van de aanwezigen is stellig: “Je moet ook je klanten langs de ESG-meetlat leggen. Als ze niet meewillen in jouw aanpak als bedrijf, dan is dat jammer. Vroeg of laat zullen ze er toch aan moeten. Je moet nú mee als bedrijf, anders kan je over acht jaar inpakken.” Een andere CFO vindt dat te gemakkelijk en benoemt de geopolitieke economische machtsverdeling – een heikel punt. “Amerika, China en India moeten wel willen meebewegen. En de industrie als geheel moet het oppakken. We moeten daarin echt een patroon doorbreken. Doen we dat niet, dan gaan we op de fles.”    
In de praktijk blijkt het doorvoeren van ESG-strategie nog niet heel makkelijk. Een CFO: “Ik kan wel een bedrijfspand met zonnepanelen willen, maar als het energiebedrijf nog niet compatibel is qua die energietransitie, waar begin je dan? Je kunt wel willen, maar loopt vaak nog tegen praktische dingen aan.”

Is meer beleid vanuit de overheid dan de oplossing? De onzichtbare hand, die ook het thema is van deze geslaagde CFO day? Eén van de aanwezige CFO’s: “Ik denk zeker dat de overheid hier meer de rol van aanjager kan vertolken. We zitten er anders nog veel te defensief in.” Een ander ziet de onzichtbare sturing juist liever minder. “Ik heb een antipathie tegen het verstoren van de markt door heel veel wet- en regelgeving. Het doel blijft altijd de klant. Zo kijken wij ernaar. Maar er zit ook veel hypocrisie in de markt. Je kunt de productie van refill-concepten wel van China naar Amerika willen overzetten, maar je moet ook aandeelhouders tevredenstellen.”    
Inleider Kuna van der Kolk maakt tot slot nog een vergelijking met de round table van vorig jaar, die hetzelfde thema centraal stelde. Volgens haar is er voor veel bedrijven weinig veranderd behalve dat er tussen vorig jaar en nu veel meer duidelijkheid is over de regulering en het mandaat." Dan wordt de oorlog in Oekraïne door iemand genoemd. “Ten opzichte van vorig jaar hebben we wel de perfect storm gecreëerd. De hele energietransformatie gaat nu 10 procent sneller.” De groep spreekt af volgend jaar tijdens CFO Day met elkaar ieders vorderingen te bespreken.