De koffie wordt duur betaald…

Koffie, kunnen we stellen, staat in het brandpunt van de belangstelling. De steeds hogere koffieprijzen zijn de supermarkten een doorn in het oog, temeer daar ze niet zonder meer genegen (en in staat) zijn deze hogere grondstofprijzen direct door te leggen naar de consument.
Gevolg voor nu: lege schappen, en veel gedoe.
Ook JDE Peet’s – leverancier van onder andere Douwe Egberts koffie – onttrekt zich hier niet aan. Maar hier is méér aan de hand.

Voor de lieve vrede gaat er veel cash vooral naar de aandeelhouders.

JDE Peet’s ging in 2020 naar de beurs tegen een prijs van 31,50 euro en noteert nu – begin maart 2025 – een krappe 18 euro… Als aandeelhouder ben je dan wel even op de koffie gekomen. Tijd voor een vlucht voorwaarts moeten ze op het hoofdkantoor hebben gedacht. En wat doe je dan? De koffieverpakker kondigde een inkoop van de eigen aandelen aan – ter grootte van 1 miljard euro (waarvan 250 mln in 2025). Daarbij verhoogt het bedrijf de dividendbetaling over 2024 met 4,3% naar 0,73 euro per aandeel.

Dit is wat ik noem de terreur van de harmonie.
Immers, voor de lieve vrede gaat er veel cash vooral naar de aandeelhouders. Fijn voor de (heel) korte termijn, maar daar zit de vermogensmarkt uiteindelijk niet écht op te wachten – zij financieren liefst bedrijven die investeren in onderscheidend vermogen, met competitieve assets.

En die hollen ze nu, met een hang naar voorspelbaarheid en stabiliteit, op onverantwoordelijke wijze uit. Het gevolg: langdurig tegenvallende beursprestaties ten opzichte van toonaangevende ‘peers’. Vergelijk de margecijfers van AkzoNobel of Unilever, Philips – bedrijven die zich ook verloren in kostenreducties en inkoop eigen aandelen zónder een kader van strategische heroriëntatie – met de cijfers binnen hun branche, en huiver…

Een markt vol prooien voor private equity partijen en saneringsconsultants.

De kapitaalmarkt verlangt realisatie van (kasstroom) potentie: ‘hidden value’ (vanuit immateriële activa, nieuwe concepten, reële disrupties), hoge interne rendementseisen (ambitie), absolute outperformance. Kortom: economische waardecreatie die stevig uitstijgt boven de cost of capital. Uiteindelijk is dat de beste beschermingsconstructie tegen ongewenste toenaderingspogingen. Niet het rigide en risicoloze rondpompen van wat extra procenten dividend. Dat doet de beurskoers heel even goed – ook bij JDE Peet’s: de koers steeg van rond de 16 naar 19 euro, maar de daling is na enkele weken weer ingezet…

“Rafael Oliveira kan, mits hij de beurskoers weet te verdubbelen, voor medio 2028, een bonus tegemoet zien van 60 miljoen euro.”

Wezenlijke onafhankelijkheid wordt gegenereerd door topprestaties. Omgekeerd komen topprestaties bijna altijd voort uit inspanningen van onafhankelijk denkende mensen. De boodschap luidt dus: aanpakken en serieus doorpakken, voordat andere marktpartijen het heft in handen nemen.

Het is hoog tijd voor de activistische doener, die de ambitie heeft om in zijn eigen omgeving het positieve verschil te maken. Niet tien procent meer, maar honderd procent anders: een ambitie die zeker mag worden verwacht van topbestuurders.
Dat vergt verbeeldingskracht om nieuwe wegen voor de geest te halen, moed om dat onbekende tegemoet te treden en realisatiekracht om die visie om te zetten in ‘excess return’.

Bij JDE Peet’s is in oktober 2024 een nieuwe topman benoemd; deze Rafael Oliveira kan, mits hij de beurskoers weet te verdubbelen, voor medio 2028, een bonus tegemoet zien van 60 miljoen euro…

JDE Peet’s heeft een schuldenlast die de 5 miljard euro nadert – ongeveer drie keer het bedrijfsresultaat.

Hij staat zich er op voor de ondernemende bedrijfscultuur van JDE Peet’s te promoten. Interessant… maar als je 1 miljard euro eigen aandelen inkoopt blijft er weinig vrije kasstroom over voor nieuwe initiatieven.

Het bedrijf kan beter hard werken aan de marge op haar producten. JDE Peet’s heeft een schuldenlast die de 5 miljard euro nadert – ongeveer drie keer het bedrijfsresultaat – waar een schuldenlast van 2,5 miljard euro al ‘kritisch normaal’ is.
Het grootste deel van de omzetgroei kwam voort uit prijsstijgingen. Dat is een veerkracht die ergens zichzelf in de staart gaat bijten. Ook de inkoop van eigen aandelen is een vroeg signaal over de afnemende veerkracht van de concurrentiepositie van de onderneming. En het is een nadrukkelijke invitatie aan de

Voor echte transities zijn drie pijlers van belang: voorstellingsvermogen, moed en realisatiekracht. Daarnaast is een inspirerend en verbindend verhaal noodzakelijk met positieve energie.
Wanneer beleidsmakers en leidinggevenden rond die drie pijlers tekort schieten en blijven steken in kostenreducties, holle statements over purpose en financiële engineering, zoals de inkoop van eigen aandelen, dan is het wachten tot de ‘barbarians at the gate’ aan de deur komen kloppen.

Leo van de Voort is voormalig directeur corporate Finance Kempen & Co en verbonden aan Fuel for Living Strategies.