Appels (SPAR): volgende rol kan goed algemene rol zijn

SPAR staat er weer goed voor: na de eerste jaren van herstructureren en de basis neerzetten voor groei, komt de organisatie nu in een nieuwe fase. Daarin verandert de taakverdeling in de directie, vertelt Edith Appels. “Ik ben zelf onderdeel geweest van de gesprekken daarover en over wat de organisatie nodig heeft. De grootste uitdaging ligt niet meer op het snijvlak van finance én operations: er is geen gecombineerde CFO/COO-rol meer nodig. SPAR Holding staat er financieel gezond voor, de exploitatie in de winkels is  verbeterd en er ligt een duidelijk plan voor de komende jaren. We moeten ons er nu veel meer op richten om de winkels te helpen hun bedrijfsvoering makkelijker te maken, ondernemers te ontzorgen. Voor de CFO-rol is de volgende uitdaging de digitalisering.”

Moment om te stoppen voor CFO SPAR

Daardoor komt voor Appels op natuurlijke wijze het moment om te stoppen bij SPAR. “Ik haal energie uit het beantwoorden van de vraag wat de strategie van een bedrijf is, deze aan te scherpen, te kijken wat de knoppen zijn om het verbeterpotentieel eruit te halen en hoe ik die naar mijn hand kan zetten en hoe we dit met het team gaan vormgeven. Ik hoop dat ik weer zo’n mooi bedrijf vindt als SPAR waar een hoop te doen is en ik een brede rol kan invullen.”

Lees ook: 4 Nederlanders die CFO- en COO-rol combineren

Volgende stap zou algemene rol kunnen zijn

“Het zou wel weer een rol moeten zijn waar ik mijn strategische ervaring kwijt kan, waar het financiele op prijs wordt gesteld en het feit dat ik afgelopen jaren in de operatie bezig ben geweest”, gaat ze verder. “Een volgende stap zou ook heel erg goed een algemene rol kunnen zijn waarin al die dingen weer samenkomen.”

Appels kreeg de brede duofunctie CFO/COO in 2014 op een moment dat SPAR er slecht voor stond. De consolidatie en prijs- en margedruk in food retail, naast de financiele crisis maakten het lastig voor de veelal kleinere en duurdere SPAR-winkels. Die probeerden de rol van de supermarkt te vervullen, maar boden daarvoor te weinig assortiment, waren te duur en bovendien onvoldoende aantrekkelijk om je boodschappen te doen. Het merk was niet goed gepositioneerd, omzet en marges stonden onder druk en te veel franchise-ondernemers konden hun rekeningen aan de holding niet meer betalen.

Herpositionering SPAR ingezet in 2010

Onder bestuursvoorzitter Sjaak Kranendonk was al in 2010 een herpositionering ingezet. In plaats van direct te concurreren met de grote supermarkten moest SPAR de winkel voor dagelijks gemak worden. Susanne Kroon werd in 2012 binnengehaald als commercieel directeur om de formule, het assortiment en het merk sterker te maken en die gemaksbelofte voor de klanten waar te maken.

Het maken van die omslag was alleen nog niet zo eenvoudig, vertelt Appels. “Als je een bedrijf bent met filialen, kun je zeggen ‘dit is de businesscase, we hebben zoveel geld nodig’ en ga je kijken of je dat bij elkaar kunt krijgen. Maar met zelfstandig ondernemers moet je iedere ondernemer overtuigen dat hij 300.000 tot 400.000 euro moet gaan investeren in een situatie waarin het nog niet heel duidelijk is hoe een gemakswinkel eruit ziet en of het een winnende strategie is. Dat was de grote uitdaging toen ik erbij kwam in 2014.”

Er moest ook flink gesaneerd worden in de winkelportefeuille. “We hebben veel winkels moeten sluiten en veel ondernemers moeten wisselen in situaties waarin het vestigingspunt wel goed was en er geld verdiend kon worden, maar ondernemers het toch niet voor elkaar kregen.” 

Combineren CFO-rol en COO-rol goed voor slagvaardigheid

Dat Appels de CFO-rol combineerde met de COO-rol hielp om dit proces beter te laten verlopen. “Als dat niet zo is krijg je voortdurend discussies tussen operationeel directeur en financieel directeur. Dat kan prima zijn, maar het is wel zo slagvaardig als je alles in een hand hebt.” Ze licht dit toe aan de hand van de situatie waarin een ondernemer een betalingsachterstand oploopt. “Dan zal de financieel directeur zeggen ‘het loopt nu zo hard op we gaan stoppen met leveren’. Maar als je stopt met leveren is er geen klant meer die nog komt kopen. Je hebt dus vaak verschillende belangen en dat vraagt afstemming.”

In 2017 begon de herpositionering zijn vruchten af te werpen met de eerste identieke omzetgroei. Daarna ging het snel, vertelt Appels. “We hadden toen steeds meer voorbeelden van winkels die verbouwd waren en het heel goed deden. Ondernemers zien wat het pad is en waarom dat nodig is om de aansluiting te houden met de ontwikkelingen in klantgedrag. Als je dan een netwerk van winkels hebt die modern en gezond zijn, waar ondernemers en werknemers enthousiast zijn en klanten steeds vaker komen, dan krijgt je merk een boost en word je ineens aantrekkelijk voor andere partners, zoals EG Group waar we zo’n 170 winkels mee openen op tankstationlocaties.”

Nieuwe fase SPAR, nieuwe stap voor Appels

“Naast de omzetgroei en de zichtbaarheid van het merk SPAR in het Nederlandse winkelbeeld, zijn de financiele resultaten van SPAR sterk verbeterd. De organisatie staat, de nieuwe algemeen directeur, John van der Ent is goed geland en gaat met een nieuw team aan de slag met het meerjarenplan zoals we dat samen hebben gemaakt”, vat Appels het samen.

Dat succes betekende dus wel dat SPAR in die nieuwe fase kwam en dat het voor Appels tijd is om een volgende stap te maken. “Met een aantal maanden zal wel weer wat nieuws op mijn pad komen en ik hoop dat het daar net zo goed gaat lukken als bij SPAR.”