Executive Day: de klik tussen Belgen en Nederlanders

22 september 2017

Twee volkeren, gescheiden door dezelfde taal, wordt vaak gezegd over Belgen (Vlamingen) en Nederlanders. Waar verschillen we van elkaar? En wat kunnen we van elkaar leren?

>> Bekijk hier alle foto's van de Executive Day 2017

Die vragen staan centraal tijdens Executive Day 2017, ‘Belgium meets the Netherlands’. Bijna 200 CEO’s, CFO’s, CHRO’s en andere executives uit Nederland en België zijn aanwezig op Kasteel Brasschaat. De bijeenkomst draait naast de verschillen en overeenkomsten tussen Belgen en Nederlanders om de vraag hoe bedrijven ondernemerschap kunnen behouden bij sterke groei, in lijn met het jaarthema Embrace Entrepreneurship.

"Verschillend en gelijkend"

Als het gaat over verschillen tussen de twee buurlanden, is het interessant om te spreken met een executive die aan beide kanten van de grens werkte. Huidige CFO van het Belgische Telenet Birgit Conix was in het verleden actief bij Heineken. “Wat opvalt is hoe verschillend en gelijkend we zijn.” De verschillen zitten vooral in de manier van omgang, zegt Conix. Het is soms lastig om elkaar te begrijpen: “In België is het de vraag of iedereen echt akkoord is met een besluit. Je moet bijna lichaamstaal leren begrijpen om te zien of een ja echt een ja is.” Bij Telenet werkt de CFO met verschillende nationaliteiten. Een Belg neigt eerder nog naar een Fransman, dan naar een Nederlander. Die lijkt meer op een Duitser, vindt Conix.

Conix, Demeester en Van Gelder tijdens Executive Day

Het verschil in de besluitcultuur noemt ook Niko Demeester, secretaris-generaal bij de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka. “In België is er een officiële meeting, maar het besluit wordt achteraf genomen. Als je hier iets gedaan wilt krijgen, vraag je een officieuze meeting aan.” Demeester bemerkt wel onder Vlamingen en ondernemers een verzuchting voor een meer Germaanse aanpak. Zeker toen het land er in 2014 in de competiviteitrangschikking slecht voor bleek te staan. Noodmaatregelen werden genomen. Nu trekt de groei aan en dat geeft vertrouwen. “Maar op het gebied van dieperliggende hervormingen kunnen we nog wel wat van de Nederlandse directheid leren”, zegt Demeester.

Waar Belgen op uitblinken? “Het MKB en de familiebedrijven zijn heel sterk in België. En ze zijn politiek slimmer”, zegt Marc van Gelder, commissaris bij onder andere VastNed Retail en Maxeda: “Een Nederlander zegt direct waar het op staat. Een Belg is politiek veel handiger. Ik noem het gesjoemel, maar dat mag ik niet zeggen”, grapt hij.

Nederland-België

Over verschillen kun je praten, maar ze zijn natuurlijk ook te meten. Rudy Aernoudt, hoogleraar finance en hoofdeconoom bij de Europese Commissie, verzorgt de cijfermatige ondersteuning op deze Executive Day. Want hoe staan Nederland en België er nu precies voor op het gebied van ondernemerschap? Wat is de hemel en wat is de hel voor ondernemers?

Nederland doet het beter dan België, zo blijkt uit de Global Entrepreneurship Monitor. Die meet het niveau en de manier waarop er over ondernemerschap gedacht wordt. In Nederland beschouwt men ondernemerschap als een betere carrièrekeuze dan in België. Men ziet meer mogelijkheden en de angst om te falen is kleiner. Ook zijn in Nederland meer mensen met een eigen zaak of de wens om te gaan ondernemen.

Verhoudingsgewijs valt Nederland in een middencategorie, onder landen als Canada, de VS of Litouwen. België valt in de categorie van landen waar ondernemerschap als niet normaal wordt beschouwd, zegt Aernoudt. Meest ontwikkeld is het ondernemerschap in Brussel, blijkt ook uit onderzoek.
Kijken we naar of de randvoorwaarden voor ondernemerschap per land, dan scoort België beter dan gemiddeld, bijvoorbeeld op het gebied van overheidsbeleid om ondernemerschap te steunen. Nederland scoort onder andere goed door de goede fysieke infrastructuur.

Ook bedrijfscoach Koen Gonnissen doet een België-Nederland tijdens Executive Day. Hij meet of er een topsportcultuur in bedrijven aanwezig is. In een interactieve sessie bevraagt de voormalig mentalcoach de aanwezige executives, die direct per smartphone kunnen reageren. Is er een helder doel geformuleerd binnen hun organisaties? Komt het personeel gemotiveerd naar het werk? En voelen ze zichzelf trots op hun organisatie? (Lees hier een eerder interview terug met Koen Gonnissen)

Verantwoordelijkheden lokaal

Een voorbeeld van sterk ondernemerschap in België, is verzekeraar Ageas. Een bedrijf dat ontstond uit de overblijfselen van het Belgisch-Nederlandse Fortis en inmiddels actief is in delen van Europa en Azië. CEO Bart de Smet werd vorig jaar uitgeroepen tot Manager van het jaar in België, vanwege de manier waarop Ageas onder zijn leiding gegroeid is.

Ageas zorgt voor een ondernemende cultuur, door veel verantwoordelijkheid lokaal neer te leggen, zegt De Smet. Eerder in zijn loopbaan zag hij hoe massa’s plannen die vanaf hoofdkantoren naar beneden sijpelden, enkel voor extra werk en weinig toegevoegde waarde zorgden. “Wij zeggen als hoofdkantoor nooit welke producten tegen welke prijs moeten worden verkocht. We hebben een enorme bedding in de lokale culturen waarin we werken. Dat brengt veel verantwoordelijkheid met zich mee, maar ook een plezierige manier van werken.”

Nederlandse directheid

Welke verschillen ziet De Smet tussen Belgen en Nederlanders? “We zijn nog steeds wat bescheiden. Dat mag niet omgedraaid worden in arrogantie, maar wel in zelfbewustzijn.” Nederlanders zijn welbespraakter, geeft De Smet verder aan. Maar veel Vlamingen hebben het ook wel eens moeilijk met de directheid van Nederlanders, blijkt nog wel eens.

Die directheid van Nederlanders is een terugkerend element tijdens deze Executive Day. Ook Jacques Vandermeiren, CEO van het Havenbedrijf van Antwerpen, zegt dat in onderhandelingen Nederlanders door hun open en directe manier van communicatie nog wel eens mensen uit andere culturen in hun gevoelens kunnen raken. Juist op dit gebied handelen Belgen slimmer, zegt Vandermeiren: “Wij zijn daar wereldkampioen in. Wij voelen beter aan als er iets gebeurt waardoor de dynamiek van de onderhandeling onderbroken is. Belgen hebben daar een zesde zintuig voor ontwikkeld. En we weten zo’n situatie ook te herstellen.”

Olie en boter

Directheid, politieke slimheid, grote verschillen zijn er. Ook is er een geschiedenis die we delen. En wie is er beter geschikt om iets daar iets over te zeggen dan Bart De Wever, burgemeester van Antwerpen, partijleider van de NV-A maar ook historicus. Bovendien getrouwd met een Nederlandse vrouw. "Twee volkeren gescheiden door dezelfde taal", zegt de Wever. Hij zoekt de verklaring van de verschillen tussen Belgen en Nederlanders in de ooit door de Romeinen getrokken grens bij de Rijn. Die maakt dat Europa bestaat uit een Latijnse structuur met een Germaanse component, zegt De Wever. “Olie en boter, wijn en bier.” Of: landen met een grote overheid die fors kan ingrijpen tegenover landen met een kleinere overheid, waar er meer vrijheid is. De Wever: “Dat verklaart volgens mij veel beter de verschillen tussen Nederland en België, dan alle andere verklaringen.”

Bart De Wever op Executive Day 2017

“Een Vlaming is een Germaan met gelatiniseerde trekjes”, zegt De Wever. Er bestaat de wens om een Noord-Europeaan te zijn, “maar we zijn het niet helemaal. We hebben een behoorlijk arbeidsethos, maar ook een sterk culinair ethos. Op die manier bespotten we noordelingen vaak. Als iemand hier in een restaurant vraagt of je melk of karnemelk wilt, dan bevindt u zich in een verborgen camera-programma”, zegt de politicus, tot grote hilariteit van de zaal. Dan is er nog die taalgevoeligheid, die Nederlanders niet kennen. De Wever grappend: “Voor ik het podium opstapte kreeg ik te horen dat ik nog gewired moet worden. Dat zeg je niet.”

Op sociaal economisch gebied zit er frustratie. Er is de ambitie om aan te sluiten bij Noordwest-Europa en niet bij Latijns-Europa, zegt De Wever. “Die spanning is in dit land te vangen.” De Wever neemt het publiek mee terug naar het beleg van Antwerpen, in 1585. De bloeiende stad werd door de Spanjaarden ingenomen. De rijken vertrokken naar het noorden. Het betekende het einde van de Gouden Eeuw voor Antwerpen. Het idee bestond dat men achterbleef aan de slechte kant, onder de Spanjaarden. Dat zit nog diep, zegt De Wever. "Er bestaat nog steeds haat en nijd over. Een Vlaming zal nooit Oranje steunen op een voetbaltoernooi, terwijl dat andersom wel gebeurt. En jullie bier vindt men slootwater. Maar het lukt jullie wel om het overal ter wereld te verkopen.”

Begrip voor het verleden

Te lang hebben de Vlamingen en Nederlanders gescheiden geleefd, waardoor “de software” verschilt, zegt De Wever. Maar dat neemt niet weg dat we wel gemeenschappelijke belangen hebben, die ons samenbrengen, denkt de politicus: “Zuiver economisch gezien kijken we aan tegen dezelfde problemen. In een wereld van morgen bepalen stedelijke metropolen de textuur van de economie. Dat gaat over landsgrenzen heen, die staan die ontwikkeling in de weg. De Wever noemt de fusie van de havens van Vlissingen en Gent als voorbeeld. Maar er zijn meer gebieden: “Veiligheid: We hebben beide multiculturele steden die bepaalde problematiek en opportuniteiten met zich meebrengen. Of de drugshandel, daar verliezen we de strijd, omdat we die niet samen voeren. En binnen defensie is de marine al geïntegreerd.”

De Wever roept op zoek te gaan naar de win-winsituaties, om “de congruenties te gaan zoeken”. En om de bestuurlijke en politieke problemen die dat in de weg staan op te lossen. Daar waar het in het bedrijfsleven juist vaak gaat over meer zicht kunnen krijgen op de toekomst, pleit de Wever juist voor meer begrip van het verleden. “Zoals de Romeinen, met de rug naar de toekomst.”