Financials moeten elkaar aanspreken op integriteit

Door Jouke van der VeerAllereerst het begrip zelf: integriteit. Letterlijk betekent het ‘onkreukbaar’ (= niet aanraken, als je de Latijnse basiswoorden neemt; grappig dat hierin hetzelfde woord zit, ‘tangere’, als gebruikt door melaatsen indertijd, die verplicht waren te roepen: “Noli me tangere”, “Raak mij niet aan!”, wanneer gezonde mensen hen naderden). Een andere passende betekenis ervan is ‘gaaf’, dat wil zeggen zonder enig krasje.Hebzucht sterk toegenomenHet is van alle tijden dat de mens geneigd is tot alle kwaad maar tegenwoordig is de hebzucht zo sterk toegenomen dat het ontbreken van integriteit dagelijkse kost is geworden. Reeds bij de Egyptenaren maakten ambtenaren er geen halszaak van om een slaatje uit hun positie te slaan; in de Romeinse tijd was het bepaald niet beter gesteld met de moraal van de Romeinse ambtenarij en leek de bevolking zich hierbij neer te leggen. Maar ook de fiscale inspecteurs in de regio’s konden er wat van.De Middeleeuwen werden gekenmerkt door gekonkel en achterdocht waarbij kloostergemeenschappen en koningshuizen niet voor elkaar onder schenen te doen. De laatste eeuwen leken de beslissers sluwer te werk te gaan en in het geniep hun zaakjes te regelen.De beweegreden is echter telkenmale de onverbiddelijke hebzucht: ‘Rupsje nooit genoeg’.In de afgelopen jaren heb ik hiervan helaas (te) veel voorbeelden gezien. Overfacturering, dubbele boekhouding, smeergeld, huizen gebouwd van hetzelfde materiaal als het nieuwe kantoorpand, omzetmanipulatie, samenspel met leveranciers, zwart-geld-spaarrekeningen, spookorders, etc.Het kostte de betrokkenen heel veel tijd. Uiteindelijk liepen ze altijd tegen de lamp en lieten ze gaten achter in de financiële huishouding alsook ontreddering bij de (ex-)collega’s.Vandaag de dag is de wereld erg transparant geworden. Daarnaast is er ook een generaal besef van afkeuring waardoor er meer aandacht is gekomen voor gevallen van gebrekkige of ontbrekende integriteit.In onze moderne tijd lijkt voor velen het uitvaardigen van nieuwe wetten, gedragscodes, regelgevingen, etcetera. de remedie tegen deze uitwassen. Dat dit een enorme administratieve verzwaring met zich meebrengt, schijnt niet van primair belang (denk aan bijv. SOx-consequenties voor het bedrijfsleven). Velen ervaren dit als een doorgeschoten wijze van genezen.Financial als voorbeeldDe vraag die financieel bestuurders, directeuren en controllers zich feitelijk moeten stellen is: “Wat doen wij zelf?”. Het gaat ten diepste om eerlijk handelen en samen-werken. Als dit het vertrekpunt is, zijn er geen codes nodig. Dan is betrouwbaarheid voor de collega, de zakenpartner, de leverancier weer een standaardwaarde. Dan doet goed voorbeeld goed volgen.Zouden wij die stap eens kunnen maken en elkaar daarin meenemen en op aanspreken? Wie weet wordt een financial dan een voorbeeld in het debat over normen en waarden. Dan is het gaaf om een financial te zijn!Jouke van der Veer blogt voor CFO.nl over “rol, houding, gedrag en waarde” in finance. Van der Veer is zeventien jaar in financial managementposities actief geweest bij Buhrmann – waarvan ruim elf  jaar in het buitenland – en was CFO bij de bedrijven Albron en Lely.