Founder’s mentality: balanceeract van de CFO

Een dertigtal CFO’s en financials ging in discussie over deze en andere vragen, tijdens een roundtable gefaciliteerd door Oracle + NetSuite en Capgemini. Kasteel Sterkenburg in Driebergen-Rijsenburg was het decor van de afsluiting van een jaar dat in het teken stond van Embrace Entrepreneurship, het thema gebaseerd op het boek The Founder’s Mentality.

->>> Bekijk alle foto's van de roundtable 'Embrace entrepreneurship'

Waar denken de CFO’s aan als ze dit thema horen. Specifieker, welke woorden komen er naar voren, vraagt community-manager Kevin Mottard de groep. Cultuur, change, innovatie, meedenken, energie, dna, klant, pionieren en balanceren, zijn voorbeelden van woorden die naar voren komen.

Minimal compliance

Een deelnemer ziet een gelijkenis tussen de founder’s mentality en opgroeien: “Je wordt geboren, in je jeugd leer je van alles en ga je dingen ontdekken. Je hebt lol. Dan komt er een baan, een carrière, een hypotheek. Voordat je het weet, vergeet je dat je met lol moet leven.” Bij bedrijven is het niet anders; ze werken gedreven aan een product waar een klant blij van wordt. Dan komt er groei en gaan er andere zaken meespelen: ”IFRS geeft weinig te maken met de founder’s mentality.”

Het is een terugkerend onderwerp tijdens deze discussie: de verhouding tussen de structuur en processen die nodig blijken bij groei en het ondernemerschap dat daardoor onder druk komt te staan. Deelnemers pleiten voor een vorm van minimal compliance. Wel is nodig dat finance de palen slaat waarbinnen de business kan functioneren. Zoals een deelnemer zegt: “Remmen waar dat nodig is.”  

Binnen familiebedrijven botst die noodzaak tot compliance of control wel eens met de ambities van de oprichter van het bedrijf. Die zit soms helemaal niet wachten op iemand die op de rem trapt. Dat is een spanningsveld, een balanceeract is soms nodig, zegt een deelnemer. Het moet voor de eigenaar wel duidelijk zijn welke zaken absoluut nodig zijn, ook al gaat het dan niet altijd om leuke zaken. Maar hierin moet je niet doorslaan, vanuit het verlangen volledig in control te zijn. 

Omgang met founder

Juist binnen familiebedrijven moet de CFO soms slim manoeuvreren, om invloed te hebben. Het kan voorkomen dat een oprichter of eigenaar in het bedrijf dominant is en niet snel tegengesproken wordt. Maar ideeën die ooit voor succes zorgden, blijken niet altijd toekomstbestendig. Je moet dan je eigen pad blijven volgen. En je niet laten meevoeren met het idee dat het oude gedachtegoed altijd voor succes blijft zorgen, zegt een deelnemer. “Maar dat is wel een pittige strijd.”

Het gaat erom het juiste moment te kiezen om het gesprek hierover aan te gaan, vertellen enkele deelnemers. Het is zeker ook een kwestie van afwegen welke zaken cruciaal zijn en dan doorpakken bij de zaken waar het echt om gaat: “Choose your battles”, aldus een deelnemer.   

Vertrekt een dominante eigenaar of founder, dan ontstaat hierna een soort vacuüm. Medewerkers in het bedrijf zijn niet gewend om zelf met initiatief te komen. In het verleden kwam het plan immers altijd van de top, hun taak lag in de uitvoering. Hierna moet een proces op gang gebracht worden om mensen in het denken te activeren.  
Want juist als een familiebedrijf groeit is het van belang dat er mensen zijn die tegengas geven. Als de organisatie te groot groeit, bestaat ook de kans dat de founder’s het contact met de werkvloer verliezen. Er komt een laag tussen, die gaat bedenken wat de founder denkt, een filter vormt dat zaken tegenhoudt, zegt een deelnemer.

Interne focus

Bij sterke groei is een risico dat een bedrijf te veel met zichzelf in de weer gaat. De organisatie is bezig zich aan te passen aan een nieuwe situatie, dus het is logisch dat het bedrijf naar binnen kijkt. Maar hierdoor kan een interne focus ontstaan, waardoor de klant uit beeld raakt.
Een deelnemer vertelt dat tijdens vergaderingen van het bestuur soms het besef ontstaat dat er een gat is tussen wat er in de business gebeurt en wat er aan tafel wordt besproken. Er zit niemand van de frontlinie aan tafel. Dat is natuurlijk vreemd. Dit is het moment om weer terug te gaan naar de basis en de vragen te stellen wat men wil bereiken en waar men in uit wil blinken. 

Rekenschap

Binnen een grote organisatie moet finance beseffen dat boekhouding een vinkje is dat je moet zetten, zegt een aanwezige. Waar het echt om gaat is snel een slag te kunnen maken richting ondernemerschap en samen met de business groei creëren. 
Mensen vrijlaten kan, als de kaders maar worden geschapen, aldus een deelnemer. Het bestuur moet de grote lijnen schetsen. Daarbinnen kan iedereen zijn of haar taak dan op eigen wijze invullen. De directie hoeft niet alles te bedenken, maar moet het geloof creëren dat de gekozen strategie de juiste is. Hiernaast is het ook nodig dat er duidelijke afspraken zijn over de resultaten, dat wat mensen moeten leveren. Dat betekent niet dat alle creativiteit wordt platgeslagen, maar dat er duidelijke afspraken zijn. Ondernemerschap gaat niet alleen over creatief zijn, keuzes maken en daar volledig voor gaan. Het betekent ook rekenschap afleggen.