Full IFRS, het doel ver voorbij

Een goed voorbeeld is Full IFRS, op zichzelf een lovenswaardig initiatief. Een standaard voor het opstellen van een transparante jaarrekening die het internationaal begrijpen en vergelijken van bedrijven vereenvoudigt. Helaas gaat het in de uitwerking fout. De keuze voor actuele waarde (fair value) als uitgangspunt voor waardering is een misser van de bovenste plank. Ik en velen met mij begrijpen weinig van jaarverslagen die op deze complexe, subjectieve manier zijn opgesteld, en schijnnauwkeurigheid tot gevolg hebben.

Laten wij het voorbeeld nemen van een middelgroot bedrijf in de elektro-installatiebranche dat de onderneming van zijn dromen overneemt. IFRS schrijft voor dat overnames tegen de actuele waarde worden verantwoord met behulp van een purchase price allocation (PPA). Dit betekent dat deze ondernemer veel geld, tijd en energie moet steken in het waarderen van de merknaam, het klantenbestand, het IP en andere activa van de overgenomen partij, voorzien van vuistdikke toelichtingen.

Op die waarderingen zijn honderden meningen en rekenmodellen los te laten, die alle subjectief en arbitrair zijn. En waarom eigenlijk, en voor wie dan wel? In ieder geval niet voor deze ondernemer, die wel wat beters heeft te doen. En ook niet voor zijn klanten. Onder normale omstandigheden overleggen klant en leverancier over nut en noodzaak van een product, maar niet in het geval van de jaarrekening.

Het is ook opmerkelijk dat geen enkele onderneming een dergelijke jaarrekening kan of durft op te stellen zonder hulp van peperdure adviseurs. De kosten zijn vaak exorbitant, en wat is de opbrengst?

Waarom doen we zulke zinloze dingen? Ik denk doordat de afstand te groot is tussen degenen die de regels bedenken, en degenen die eraan onderworpen zijn. Als wij elkaar niet begrijpen, bedenken we theoretische, onuitvoerbare regels. De regelgevers (overheden) denken vanuit wantrouwen, terwijl vertrouwen de basis moet zijn voor alles. Begrijp mij niet verkeerd: geen blind vertrouwen, maar smart trust based control. Uitgaan van goede bedoelingen, maar tegelijkertijd controleren en steekproeven nemen.

En houd het simpel. Wat niet kan, kan niet. Fair value is geframed als zaligmakend, maar kan vrijwel nooit objectief worden vastgesteld. Full IFRS draagt niet bij aan waarvoor het bedoeld is. Erg spijtig.

Herman Molenaar is CFO van Vanderlande Industries