Geld speelt geen rol

Geld speelt geen rol. Het is een gevleugelde uitspraak van een heer van stand: Olivier. B. Bommel. Geld is natuurlijk best handig als ruilmiddel, maar wordt helaas ook gebruikt voor speculatie, witwassen, windhandel, kwantitatieve verruiming en politieke doeleinden zoals handelsoorlogen, protectionisme, geldpersen en devaluaties. Geld is een papieren belofte, een afspraak gebaseerd op het vertrouwen dat het papiertje zijn waarde behoudt.

Wij zijn succesvol geframed door media, banken en opleidingen die claimen dat rente, inflatie, geldscheppen en dergelijke belangrijke monetaire instrumenten zijn. Maar dat is een leugentje om bestwil. De oorspronkelijke opdracht van centrale banken was om de maatschappelijke geldhoeveelheid te laten meegroeien met de reële economie. Het toepassen van de Fishervergelijking: M * V = P * T. Geld behoudt zijn waarde.

Het misbruik van geld kent vele vormen. Verschillende landen gebruiken verschillende valuta, waarvan wisselkoersen voortdurend in beweging zijn. In het internationale zakendoen leidt dat tot valutarisico’s, die een onderneming moet afdekken bij financiële instellingen. De koers van de Zwitserse frank stijgt echter niet als gevolg van een hogere vraag naar horloges, maar door speculatie op de valutamarkt door financiële partijen. Bedrijven verzekeren dus wisselkoersrisico’s bij de veroorzakers van die schommelingen in wisselkoersen.

Een ander voorbeeld. Als ik 25 miljoen euro leen tegen 4 procent rente betaal ik 1 miljoen euro rente per jaar. Uitgaande van gemiddelde loonkosten van 50.000 euro voor een medewerker kost het jaarlijks 20 manjaren om dat bedrag te lenen. Dat is waardevernietiging, want ik kan de 1 miljoen niet investeren in mijn onderneming, aan medewerkers geven of voor R&D gebruiken. Het levert alleen de kredietverstrekker meer geld op.

Het huidige monetaire systeem kan niet zonder banken, maar zij moeten hun rol goed spelen. Doordat zij geld misbruiken voor speculatie en windhandel sluipt er instabiliteit in het systeem, en wordt de reële economie ernstig ondermijnd. Alleen de financiële instellingen hebben de macht dat te veranderen maar doen het niet. Hun belangen – en die van overheden – zijn veel te groot.

Ik ga vanwege het beperkte aantal woorden dat mij in deze column ter beschikking staat te kort door de bocht, maar de huidige eigenaren van het geld, centrale banken, kunnen niet met geld omgaan. Geld moet geen eigenaar hebben, en de technologie kan daarbij helpen. Als data het nieuwe geld is, zoals weleens wordt gezegd, dan is de blockchain het nieuwe ruilmiddel. Op basis van blockchaintechnologie is het mogelijk om te ruilen en afspraken te maken zonder geld en tussenkomst van banken, advocaten en notarissen.

De techniek maakt hun huidige rol overbodig, want in de blockchain wordt waarde automatisch gerelateerd aan reële transacties. De techniek garandeert daarnaast de authenticiteit van de levering, en alle bij de transactie betrokken stakeholders zijn in het blockchain-netwerk vertegenwoordigd. Als de blockchain het nieuwe ruilmiddel wordt, dan is het afgelopen met waardevernietiging door duur en onbetrouwbaar geld. 

Herman Molenaar is CFO van Vanderlande Industries en columnist van CFO Magazine

Lees ook: Full IFRS, het doel ver voorbij