Gert-Jan Strik (CFO ANP) over nieuwe verdienmodellen: “De CFO kan groei aanjagen.”

Het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) is van oudsher hofleverancier van nieuws aan – vooral – de Nederlandse dagbladen. Maar in die markt zijn de groeimogelijkheden beperkt. In de afgelopen jaren probeert het ANP daarom alternatieve bronnen van inkomsten aan te boren. CFO Gert-Jan Strik speelt in die zoektocht een hoofdrol.

De ontlezing, de voortschrijdende beeldcultuur, de opkomst van internet – met name van Google en Facebook – als nieuwsbron én als advertentiemedium: er bleef de Nederlandse dagbladen de afgelopen jaren weinig bespaard. Ook een toeleverancier zoals het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), dat van oudsher moet leven van het nieuws dat het aan die dagbladen levert, was er het slachtoffer van. Meer nog dan de dagbladen zelfs.

De ene keer waren het de pogingen van de dagbladen om zich van elkaar te onderscheiden waardoor ze minder trek hadden in ‘het nieuws verzorgd door het ANP’ – en in 2007 zelfs hun aandeel in het persbureau verkochten. De andere keer was het de consolidatie in de dagbladsector – door alle fusies en overnames van de afgelopen jaren zijn er nog maar twee grote uitgevers (DPG en Mediahuis) actief op de Nederlandse dagbladenmarkt – waardoor het ANP werd geraakt. Ook elders in de mediasector vond een soortgelijke consolidatie plaats – denk alleen al aan de fusie van Talpa en RTL, en nam het aantal klanten van ANP nog verder af. Maar het persbureau heeft alles overleefd, en sinds investeerder Chris Oomen het bedrijf in 2021 overnam van Talpa van John de Mol, zint het zelfs weer op groei.

Kwalitatieve journalistiek
De overname door Oomen (zorgverzekeraar DSW, beurshandelsbedrijf Optiver) heeft voor de redactie van de nieuwsdienst niet veel gevolgen gehad. Dat zegt Gert-Jan Strik, sinds 2019 CFO van het ANP, toen hij overstapte van private-equitymaatschappij NPM Capital. “Het ANP heeft een redactiestatuut waarin een strikte scheiding van redactie en commercie is vastgelegd. Bestuurders hebben geen invloed op het redactiebeleid; er is een redactieraad en een raad van commissarissen die hierop toeziet. Elke bestuurder moet zich aan governancerichtlijnen van het ANP houden – of het nu John de Mol was, of Chris Oomen.”

Dat neemt niet weg dat het ANP sinds enkele jaren een nieuw beleid voert, met medeweten en steun van Oomen. Een nieuw journalistiek beleid, om te beginnen. Hoofdredacteur Freek Staps probeert 'te luisteren' naar wat dagbladen en andere afnemers willen en dan 'het nieuws zo snel en betrouwbaar mogelijk te leveren', zei hij na zijn aantreden in 2019. "Uitbreiden in de kwalitatieve journalistiek", noemt Strik dit, waarmee het bedrijf z'n maatschappelijke functie – in deze tijd van nepnieuws, urgenter dan ooit – wil verstevigen.

Luisteren naar klanten
'Luisteren naar de klanten' doet het ANP onder andere door data van afnemers te analyseren, zodat het beter kan inspelen op hun nieuwsbehoefte. "We blijven streven naar een volledig nieuwsaanbod. Maar daarin kun je wel accenten leggen op basis van data. Als media meer informatie willen brengen over extreme warmte omdat dat actueel is, kunnen we meer daarover schrijven. Zonder andere belangrijke onderwerpen te laten liggen, kun je je human resources dan toch zo goed mogelijk inzetten."

Ook bestaande diensten worden beter aan de man gebracht: "Vroeger hadden afnemers een abonnement, en dat was dat. Nu delen we elke maand overzichten met onze klanten, zodat ze zien wat ze allemaal bij ons afnemen. Hun waardering neemt daardoor toe." Ook komen er nieuwe journalistieke diensten, zoals LocalFocus – overgenomen van het gelijknamige bedrijf – waarmee afnemers infographics in hun eigen huisstijl kunnen maken. Zo wordt datajournalistiek voor een groter publiek toegankelijk gemaakt. Strik: "Daarnaast proberen we uit te breiden in aanpalende businesses, zodat we ondanks de ontwikkelingen in de mediamarkt een stabiel groeiend bedrijf kunnen neerzetten", aldus Strik. Dagbladen en andere media blijven de belangrijkste klanten van het ANP, maar daarnaast zet het persbureau ook sterk in op 'de niet-mediatak', zoals Strik het noemt.

ANP Expertdienst
Onder ANP Business vallen allerlei diensten: nieuwsmonitoring activiteiten, bijvoorbeeld. Zo verzorgt het ANP voor de business partners van retailer Bol.com een stroom berichten over de platformeconomie en ecommerce, want Bol.com vindt het belangrijk om zakelijke relaties onafhankelijk te informeren en te ondersteunen. Voor alle contentproductie geldt dat het ANP de journalistieke onafhankelijkheid bewaakt; afnemers hebben geen invloed op de aard van de berichtgeving. Als het ze niet zint, moeten ze het niet publiceren. Al jaren verspreidt het ANP (samen met PR Newswire) tegen betaling persberichten van organisaties die de media willen bereiken.

Sinds een jaar of twee biedt het ook een zogeheten 'expertdienst ', met citaten van rond de 1.400 deskundigen van universiteiten en andere instellingen die door de media kunnen worden benaderd voor commentaar op actuele ontwikkelingen. Opname in de expertdatabank is gratis; als een expert zelf uitbreid nieuwsbericht wil sturen, gaat dat tegen betaling.

CFO aanjager van groei
Strik is als CFO nauw betrokken bij de business, en dus ook bij de uitbreiding van de activiteiten. "Natuurlijk moet je als CFO zorgen dat de administratie op orde is en de rapportages correct zijn. Maar dat zijn hygiënefactoren", aldus Strik. "Veel belangrijker vind ik het om te kijken of we met de juiste dingen bezig zijn, en dat te onderbouwen met data, zodat we ook een feitelijke discussie met elkaar kunnen voeren en de resources kunnen alloceren. Waar verdienen we geld mee? Waar moeten we mensen op inzetten? Of juist besparingen doorvoeren?"

Die datagedreven beslissingen worden vooral genomen om de bedrijfsvoering te verbeteren, met de CFO als aanjager van de groei. "Ik geloof daar sterk in. Je kunt op grond van financiële en andersoortige data slimme innovaties bedenken, zonder allerlei grote investeringen te hoeven doen die later misschien weggegooid geld blijken te zijn. Even een knop op je site aanpassen om te kijken of dat aanslaat – en op grond daarvan andere veranderingen doorvoeren, in plaats van meteen je hele site om te gooien. Of een linkedin-campagne opzetten om te kijken of er behoefte is aan een dienst, en pas als er voldoende interesse is je businessmodel vernieuwen."

Dergelijke 'snelle en feitelijke' beslissingen hebben al geleid tot groei, zegt Strik. "Ik kan niet alle resultaten noemen. Maar de nieuwe expertdienst is bijvoorbeeld al een succes, met 50 tot 60 regelmatig terugkerende klanten. LocalFocus zijn we aan het uitrollen in het buitenland; we hebben onlangs de tool gebruikt voor de verkiezingen van Canada en starten binnenkort met een pilot voor onze software bij onze collega’s België."

Uiteraard kunnen datagedreven beslissingen ook leiden tot kostenbesparingen, en daarmee ook tot betere financiële resultaten. Zo zet het ANP her en der kunstmatige intelligentie in om procesverbeteringen en mensen te ontlasten door te voeren. Zo worden de 40.000 foto's die er dagelijks binnenkomen automatisch 'getagd'. Mogelijk dat kunstmatige intelligentie op termijn ook zal worden ingezet om teksten te fabriceren. Niet zo'n gek idee: her en der worden robots met aanleg voor journalistiek al ingezet, onder andere om verslagen te maken van jaarcijfers van bedrijven. Het ANP doet dat niet. Nog niet tenminste: "Maar het is zeker iets dat we scherp in de gaten houden."