Het energie-avontuur van Guido Dubbeld begon in 2002. Na een aantal jaar als consultant en risk manager bij verschillende banken, kwam hij aanvankelijk binnen als riskmanager bij het toen nog piepjonge energiebedrijf Eneco. De liberalisering van de elektriciteits- en gasmarkten trok zijn aandacht, nog niet wetende de dynamiek waarin die sector terecht zou komen. Eneco, was een samenvoeging van tientallen gemeentelijke energiebedrijven met logischerwijs een ambtelijke inslag. Dubbeld kijkt terug: “Klanten werden er ´aansluitingen´ genoemd en de enige media aandacht ging uit naar foute facturen, omdat de ‘switch-processen’ (van leverancier veranderen, red.) niet goed waren ingericht. De sector had moeite te bepalen welke klant bij welke leverancier hoorde.”

Al snel werd Dubbeld er Financieel-directeur B2B. Daarna managing director Eneco Energy trade, totdat hij in 2011 werd gevraagd als CFO, een rol die hij 10 jaar vervulde. Hoe kijkt hij terug op zijn jaren bij Eneco en wat zijn de belangrijkste lessen die hij heeft geleerd als CFO?

Fitnessleeftijd van een 55-jarige

Als Dubbeld denkt aan het bepalende omslagpunt is zijn carrière, speelt INSEAD daar een niet onbelangrijke rol in. “Een paar jaar voordat ik in een boardroom terechtkwam had ik al 20 jaar niets gedaan aan sport. Maar tijdens een maand INSEAD in Parijs werden mijn ogen geopend, meteen op de eerste dag Op een bepaald moment moesten we allemaal twee minuten lang een fysieke test doen. Het was bedoeld om te bepalen wat onze conditionele leeftijd was. Ik was 37 maar bleek een fitnessleeftijd te hebben van een 55-jarige man, haha. Iedere ochtend daar begon met een uur vitaliteitstraining en pilates. Je begrijpt wel wie er gestimuleerd werd om daar aan mee te doen.”

Het was een eye opener voor de jonge, aanstormende CFO. “Vanaf dat moment ben ik gaan hardlopen. Met frisse tegenzin moet ik erbij zeggen. Stukje bij beetje heb ik er plezier in gekregen. Later realiseerde ik me pas dat het hielp juist ook om mijn werk als CFO aan te kunnen. Fysiek, maar ook mentaal.”

Sindsdien is sporten een hele goede manier van ontstressen voor Dubbeld en geeft hij ook geregeld presentaties over de balans tussen werk en beweging. “Ik begon met hardlopen. Doelgericht dat ik ben heb ik me toen ingeschreven voor een halve marathon, gevolg door een hele marathon. En toen volgden er velen.”

“Onze CEO was net weggegaan, er was gedoe dat zo hoog was opgelopen dat het was geëscaleerd tot de Ondernemerskamer.”

Verkoop Eneco

Tijdens Dubbelds zwaarste jaren als CFO – toen Eneco werd verkocht – trainde hij voor een IRONMAN in Zürich. Vijftien uur per week, zes keer per week gemiddeld twee-en-een-half uur per dag. Het was niet alleen een fysieke uitdaging, maar ook een logistieke. Hoe krijg je dat gepland tijdens een verkoopproces?

“Onze CEO was net weggegaan, er was gedoe dat zo hoog was opgelopen dat het was geëscaleerd tot de Ondernemerskamer. Er waren drie nieuwe Commissarissen aan boord en het bedrijf moest worden klaargemaakt voor de verkoop. Als CFO ben je dan steunpilaar in een bedrijf met veel dynamiek. Het leverde zoveel stress. Ik moest echt gaan sporten.”

Tijdens zijn evaluatiegesprek wilde een van Dubbelds commissarissen weten hoe ik het allemaal volhield. “Ik vertelde hoe ik met sport mijn stresslevel in balans hield en dat ik bezig was met het trainen voor de IRONMAN. Na uitleg dat het trainen 15 uur per in beslag nam, volgde een korte stilte en reageerde een commissaris:  ‘Jij kunt dat prima. Je moet wel één ding beloven: als CFO niets doen wat iemand anders in jouw team ook kan’.”

Zo gezegd, zo gedaan. Tussen de managementpresentaties bij Shell en Mitsubishi nam Dubbeld deel aan de triatlon in Zwitserland. Het was de zomer van 2019. “Ik dacht dat ik kon delegeren, maar toen pas leerde ik hoeveel je nog méér kunt delegeren en hoe leuk je team dat ook vindt: die ruimte en eigen verantwoordelijkheid.”
Het jaar veranderde ook de manier waarop hij keek naar zijn werk als CFO: “Een week heeft maar zeven dagen, dus ik ging heel kritisch kijken naar mijn eigen agenda. Wat was nu echt nodig om als CFO zelf te doen? De rest besteedde ik uit aan mijn team. Leuk voor mijn mensen, maar ook de aanscherping van mijn strategische rol als CFO. Natuurlijk stond ik wel altijd paraat als het nodig was.”

Lees ook op CFO.nl: Lessons Learned – Mariken Schoenmakers (oud-CFO Sodexo Nederland): “Onze oude markt zou nooit meer terugkomen, zelfs niet in het best case scenario.”

Dubbeld kijkt met trots terug op de manier waarop hij het allemaal voor elkaar kreeg. “Dat ik die discipline had en zo´n zwaar trainingsschema ingepast kreeg, heeft mij veel geleerd voor de rest van mijn leven.” De keuzes die hij maakte voor de sport, zetten bovendien een sneeuwbaleffect in werking. “Je kunt niet 15 uur per week sporten als je lichaam niet kan herstellen. Dus ik moest ook meer gaan slapen. En als je zoveel rent, moet je ook op je eten gaan letten. De kok van Eneco ging in die tijd speciaal voor mij maaltijden maken, met genoeg groenten, fruit en eiwitten. Iedereen hielp mee om mij de triatlon te laten doen.”

Is het niet heel bijzonder dat een organisatie dit allemaal faciliteert? Dubbeld lacht. “Ja. En soms moet je ook gewoon durven. Ik herinner mij een heidag: volgepland van acht  uur ontbijten tot het einde van het diner om 22:00 uur. Er was geen moment om te ontspannen. Dus ik kwam in de ochtend met mijn racefiets de zaal binnen en vroeg: wanneer kan ik vandaag even twee uur de deur uit om te fietsen? Ik zie dat het niet op de agenda staat, maar ik ga het toch doen. Een mens kan niet geconcentreerd vergaderen tot 22:00 uur – it makes no sense at all. Dus ik ben tussen 14:00 en 16:00 uur gaan fietsen, terwijl iedereen emails en telefoontjes aan het doen was. De tweede helft van de dag zat ik er superscherp bij. Mijn ervaring is dat je beter 40 uur topfit je werk kan doen, dan 60 uur beulen op halve kracht. Goed voor jezelf zorgen maakt je zoveel veel efficiënter. Meer uren maken is niet altijd de oplossing.”

“Ik ging heel kritisch kijken naar mijn eigen agenda. Wat was nu echt nodig om als CFO zelf te doen?”

Koers houden

Spijt van zijn keuze om zo lang voor Eneco te werken heeft Dubbeld nooit gehad. “Wij staken als Eneco destijds redelijk onze nek uit om een duurzame, groene koers te varen. FD schreef in 2007: `Eneco gaat een niche markt in`. Ik vond het wel mooi, een beetje rebels, maar als CFO ook best spannend. Jeroen de Haas was CEO en had twee redenen om deze koers in te zetten: het paste mooi in onze portfolio en volgens hem was duurzaamheid de enige oplossing voor het energievraagstuk. Ik was het met hem eens en maakte een plan voor trading. Iedere afdeling maakte een eigen duurzame strategie, maar het duurde nog jaren voordat mensen echt geloofden dat we het ook echt gingen doen. Toen ik in 2011 CFO werd, kwam alles op stoom. Er waren al een paar wind- en zonne ontwikkelbedrijven bedrijven gekocht waarvan de projecten in de realisatiefase terecht kwamen. Ook werden de eerste grote windparken op zee ontwikkeld.”

“Er zijn genoeg mensen en bedrijven die het heel lang volhouden om overduidelijke trends en ontwikkelingen te blijven ontkennen.”

Het was spannende tijd, ook voor Dubbeld. “Als CFO voelde ik de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat duurzaamheid echt waarde zou toevoegen.” Of dat is gelukt? De oud-CFO denkt van wel. “Ja, vergroenen kan echt waarde toevoegen, ook al kun je het soms nog niet helemaal berekenen voor twintig jaar. Niemand heeft in die tijd voorspeld dat gas als energiebron op zijn retour zou gaan, dat wind op zee ook zonder subsidie rendabel zou kunnen worden.  Maar als we met zijn allen een kant op duwen is er veel mogelijk en kan het snel gaan. Dan verliezen dingen die niet goed zijn soms heel snel aan waarde. Voor grote keuzes die maatschappelijk heel relevant zijn moet je soms tien, twintig jaar vooruit kijken. Ingewikkeld, maar toch moet het. Ga er vanuit dat keuzes die de maatschappij beter gaan maken, op den duur altijd waarde gaan opleveren. Maar je moet er wel vertrouwen in hebben dat je weet waar de samenleving naartoe gaat. Je niet laten ontmoedigen door maatschappelijke weerstand, of door de politieke waan van de dag. Er zijn genoeg mensen en bedrijven die het heel lang volhouden om overduidelijke trends en ontwikkelingen te blijven ontkennen.”

Dubbeld gelooft dat de werkelijkheid – “we kunnen het milieu niet eindeloos blijven vervuilen” – uiteindelijk de maatschappelijke weerstand om ons gedrag aan te passen inhaalt. “Alle tijd en investeringen die je hebt gemaakt om het onhoudbare krampachtig vast te houden worden uiteindelijk afboekingen.”

“We hebben ook dingen gedaan die wel een goed idee waren, maar waarmee we eigenlijk te vroeg kwamen.”

Soms te vroeg

Gaat het snel genoeg volgens de oud-CFO? “Ik weet het niet. Nee. Vergeleken bij bedrijven als Shell is Eneco natuurlijk een fractie van de energiemarkt, maar omdat wij al heel vroeg koers hielden richting duurzaamheid, werden we sindsdien altijd aan tafel gevraagd vanwege onze kennis op dat gebied. We zijn een vast onderdeel van de duurzame energiebusiness geworden en gebleven – een vaste pijler in het ecosysteem. Het gemakkelijke bij Eneco was dat onze aandeelhouders, een aantal gemeentes, niet iedere dag over onze beurskoers begonnen. Dat gaf mij als CFO de rust om een goede lange termijn strategie te voeren. En niet zonder windeieren. Eneco is in 10 jaar ook tien keer zoveel waard geworden.”

Maar niet alles zat mee. Dubbeld: “We hebben ook dingen gedaan die wel een goed idee waren maar waarmee we eigenlijk te vroeg kwamen. De timing kan ook tegenzitten. Zo hebben we dure capaciteit op de LNG terminal gecontracteerd, een week voor Fukushima. Dat heeft heel lang heel veel geld gekost omdat alle LNG op de wereld opeens werd opgekocht door Japan. Dus die terminal stond jaren leeg. En toch, toen Putin Oekraïne binnenviel en de gascrisis uitbrak, was die terminal opeens goud waard. Maar er was toen al veel geld verloren.”

Ander voorbeeld. “In 2018 zette Eneco een hele grote batterij neer in Duitsland. Die hebben we toen bij de opening meteen afgeschreven, maar een paar jaar later wisten we niet hoe hard we in onze handen moesten knijpen omdat de flexibele capaciteit van het net inmiddels uit zijn voegen barst. Je leert dan wel dat er in die markt ook verschillende cycli zitten: hoe de markt reageert, wat de overheid doet, het blijft soms volatiel. Maar als je echt focust op de lange termijn, kun je wel koers varen. Maar ik zeg niet dat het gemakkelijk is. Iedereen wordt geleefd door zijn mailbox en als CFO heb je soms te maken met de dictatuur van de korte termijn winst.”

Leadership in Finance Summit 2024: AI makes you do it!

Bepaal jij wat AI voor je doet, of bepaalt AI straks wat jij zult doen? Kom hierover in gesprek op 7 november met 300 vakgenoten en experts tijdens Leadership in Finance Summit 2024 in Amersfoort. Meld je nu gratis aan en ontdek hoe AI jouw rol van finance leader herdefinieert.

Ja, ik meld me aan

Rust, resilience en focus

“Als je er in zit, dan zie je het niet.” Achteraf lijkt het soms alsof ik een levenspad met voorbedachte rade is uitgestippeld. “En toch is ook dat niet zo, in mijn geval niet tenminste. Het is meer werkenderwijs, organisch gegroeid.”
Dubbeld beseft dat hij geluk heeft gehad met zijn werkgever. “Op enig moment kreeg ik ook van hogerhand de opdracht om als CFO twee dagen in de week vrij te houden om buiten Eneco te kijken naar ontwikkelingen in de wereld en bij andere bedrijven. Ik werd echt gevraagd om alles in en buiten ons directe Umfeld, waarvan ik dacht dat het interessant of relevant was, mee te nemen in onze strategie. Maar ook hier geldt: als je niet actief stuurt op vitaliteit, innovatie en delegeren, slipt je focus op strategie weg in de waan van de dag.”

De oud-CFO wil toch nog even benadrukken hoe belangrijk het is om hoofd, hart en lichaam in evenwichtige verbinding tot elkaar te houden. “Die balans kan je de rust en resilience geven om de stip op de horizon in het vizier te houden. Om je goed te voelen en grenzen te kunnen blijven verleggen.” Op het gebied van de sportieve uitdaging van de oud-CFO zijn de grenzen inmiddels verder verlegd: “Negentien uur achter elkaar door de bergen rennen, 91 km lang, 5.000 meter omhoog en omlaag. Ik heb mij nooit kunnen voorstellen dat ik ooit op dat punt zou komen. Tja, en het schrijven van een Eco-Thriller ‘Onder water 2.0’ zit ook wel in die categorie. Mijn volgende uitdaging? Die komt vanzelf bovendrijven.”