Het dilemma van investeren in verschillende markten – 10 lessen voor CFO’s

In het licht van een moeizame performance in ontwikkelde markten kijkt het topmanagement van internationaal opererende ondernemingen in toenemende mate naar opkomende markten. De fundamentele verschuiving in het toewijzen van resources vereist van CFO’s dat zij niet alleen de kunst van het schaken op meerdere borden machtig zijn, maar ook de bijzonderheden doorgronden van spelregels die per geografische markt nogal kunnen verschillen. Van hen wordt verwacht dat ze een investeringsportefeuille managen met daarin heel verschillende profielen qua risico, rendement en investeringstermijnen. Zij moeten bovendien in staat zijn deze complexe en bij tijd en wijle tegenstrijdige strategie te verpakken in een helder en samenhangend verhaal aan aandeelhouders.DrieluikDat dit een uitdaging is, blijkt uit cijfers van het onderzoek A Tale of Two Markets van Ernst & Young. Dit onderzoek onder 759 CFO’s geeft aan dat niet meer dan gemiddeld een op de drie ondervraagde CFO’s zichzelf in staat acht een goede afweging te maken tussen het investeren in ontwikkelde en snelgroeiende markten; in de best presterende bedrijven slaagt een respectabele 49 procent van de CFO’s daarin; 87 procent van alle CFO’s meent dat het een moeilijk verhaal is om financiële middelen te blijven toewijzen aan investeringen in ontwikkelde markten, terwijl andere markten elders in de wereld een veel snellere groei vertonen. Tegelijkertijd realiseren zij zich dat groei op de lange termijn gefinancierd moet worden uit winstgevendheid op de korte termijn. De traditionele markten negeren is daarmee ook geen optie. “Investeren in snelgroeiende markten is voor ondernemingen noodzakelijk om mee te kunnen in de snel globaliserende economie en kapitaalmarkten. Maar het is niet meer dan logisch dat CFO’s de daarmee samenhangende keuzen als een dilemma ervaren”, zegt Bert Steens, partner bij Ernst & Young, leider van het CFO-programma van de firma en als hoogleraar verbonden aan de postgraduate school van de Vrije Universiteit Amsterdam. “Voor groei is het noodzakelijk om actief te zijn in de voor veel ondernemingen nog nieuwe wereld van opkomende economieën. Ingewikkeld, want bedrijven moeten doorgaans hoge kosten maken, hun weg vinden in lokale wet- en regelgeving en dikwijls in de startfase samenwerking zoeken met lokale businesspartners. Ze moeten zelfs alert zijn om de dreiging van frauduleuze handelspraktijken tijdig te signaleren. Is dat allemaal geregeld, dan is het nog de vraag op welke wijze de financiële resultaten van de inspanningen naar de gewenste locatie kunnen worden gesluisd.”Scenarioplanning Steens heeft overigens wel antwoord op de vragen die investeren in opkomende markten bij CFO’s oproept. “Het is een drieluik, wat mij betreft. Allereerst moeten de lokale omstandigheden met behulp van intelligence maximaal in kaart worden gebracht en de kansen worden geïdentificeerd. Vervolgens dienen de investeringsprojecten met behulp van een uitgekiende vorm van portfoliomanagement worden gemanaged. En daarnaast is een volwassen vorm van communicatie naar aandeelhouders en andere belanghebbenden essentieel.” __________________________________________________________________________________

Opleiding De Nieuwe CFO; Strategisch Financieel ManagementDe opleiding ‘De Nieuwe CFO’ beslaat vijf filevrije masterclasses verzorgd door ’s lands beste docenten waarin de laatste ontwikkelingen op uw vakgebied centraal staan. Iedere dag begint met een unieke praktijkcase verzorgd door een aansprekende CFO die openhartig zijn ervaringen deelt. Klik hier voor meer informatie en aanmelden__________________________________________________________________________________Bij het evenwichtig managen van investeringen in internationale markten heeft de CFO voortdurend te maken met tegengestelde krachten. De wens om groeikansen in opkomende markten te benutten gaat niet zelden samen met een gebrek aan voldoende intelligence om die groeikansen te onderbouwen. Twee van de drie CFO’s onderschrijven de stelling dat onvoldoende intelligence het moeilijk maakt om een robuuste businesscase te bouwen voor het investeren in snelgroeiende markten. Een adequate dataset is onontbeerlijk om een goede start te maken, stelt het onderzoek van Ernst & Young. Die data vormen bijvoorbeeld de basis voor instrumenten als stresstesten en scenarioplanning, die CFO’s inzicht verschaffen in de vraag hoe verschillende uitkomsten werkelijkheid kunnen worden.BusinesscaseMet behulp van scenario’s en businesscases kunnen de verwachtingen ten aanzien van het resultaat van investeringen goed in kaart worden gebracht, stelt Steens. “Het klinkt misschien als veel werk, maar het is gezien de risico’s van een ontoereikende voorbereiding noodzakelijk. Bovendien zal de werklast in de praktijk meevallen, naarmate er meer ervaring mee wordt opgedaan. Een dergelijke aanpak vormt een goede basis voor portfoliomanagement. Iedere kolom in de onderneming, operationeel, financieel, technisch, juridisch en commercieel, draagt bij aan het opstellen van de businesscase. De kunst is echter om de geïntegreerde businesscase voor de gehele keten van de bij de investeringen betrokken responsibility centers op te stellen, en om voor de gehele keten de realisatiecijfers beschikbaar te maken. Dat levert pas echt een helder beeld van essentiële kengetallen op, zoals rendement, risico, terugverdientijd en kasgenererend vermogen.” Een regelmatige beoordeling van investeringen in de portfolio is essentieel om vast te kunnen stellen hoe de prestaties van de investeringen zich ontwikkelen en welke maatregelen er nodig zijn.“####Iedere zes maanden berekenen we het effectief rendement op onze investeringen voor de komende tien jaar. Is dat rendement lager dan de gewogen gemiddelde vermogenskosten, dan moeten we die investering misschien afstoten”, zegt CFO Peter Allen van de Britse vastgoedonderneming Westfield. Om aan de eisen van investeerders tegemoet te komen pleit CFO Henk van Dalen van het in Amsterdam gevestigde telecombedrijf VimpelCom ervoor de investeringsportefeuille op te delen in verschillende herkenbare blokken met ieder hun eigen overeenkomstige karakteristieken. “Het belangrijkste om je aandeelhouders te melden is inzicht in wat de aanjagers zijn voor de groei van omzet en cashflow.” Steens is het daarmee eens. “Het is een prima strategie om product-marktcombinaties op een zodanige manier te labellen dat aandeelhouders snel kunnen doorzien met welk type investering ze van doen hebben.”JaarverslagOm een goed verhaal over zulke uiteenlopende markten te hebben moeten CFO’s traditionele communicatiestrategieën en externe verslaggevingsprotocollen niet zelden in sterke mate aanpassen. Voor de dynamiek van snelgroeiende markten zijn traditionele externe verslaggevingsprotocollen te statisch en te zeer gericht op het verleden om aandeelhouders adequaat te informeren. Zo is de opzet van een jaarverslag niet gericht op het communiceren over toekomstverwachtingen ten aanzien van investeringen in snelgroeiende markten. “Het jaarverslag is gericht op het verschaffen van retrospectief inzicht in de resultaten van vooral het afgelopen jaar en geeft slechts op hoofdlijnen inzicht in toekomstverwachtingen van de onderneming”, zegt Steens. “Investeerders kunnen hun vertrouwen baseren op bereikte resultaten in het verleden, maar zijn vooral geïnteresseerd in wat de toekomst in petto heeft en hoe het topmanagement kansen en risico’s inschat.” __________________________________________________________________________________ Opleiding De Nieuwe CFO; Strategisch Financieel Management De opleiding ‘De Nieuwe CFO’ beslaat vijf filevrije masterclasses verzorgd door ’s lands beste docenten waarin de laatste ontwikkelingen op uw vakgebied centraal staan. Iedere dag begint met een unieke praktijkcase verzorgd door een aansprekende CFO die openhartig zijn ervaringen deelt. Klik hier voor meer informatie en aanmelden __________________________________________________________________________________ Uit A Tale of Two Markets blijkt dan ook dat 98 procent van de CFO’s die actief zijn op snelgroeiende markten, daadwerkelijk verandering heeft gebracht in de wijze van communiceren met aandeelhouders. Toch voelt een meerderheid zich nog onzeker over hun rol: twee derde van de ondervraagden zegt het moeilijk te vinden om een allesomvattend verhaal over de wereldwijde investeringsportfolio te vertellen. “Investeerders willen van de CFO niets anders dan een eerlijke en objectieve schets van de stand van zaken en verwachtingen horen, en stellen verkooppraatjes niet op prijs”, zegt Steens. “Daarnaast willen ze begrijpen wat de risico’s in een bepaalde geografische markt zijn, maar bovenal willen ze het gevoel hebben dat die risico’s goed gemanaged worden.”10 lessen voor CFO’s 1. Zorg ervoor dat de toewijzing van financiële middelen in lijn is met de groeiverwachtingenCFO’s moeten de financiële functie disciplineren om de verdeling van middelen af te stemmen op de verwachtingen van de onderneming om omzetgroei te kunnen realiseren in een bepaalde markt. Hiermee krijgen ze de beschikking over een objectieve maatstaf voor investeringsbeslissingen.2. Verwaarloos ontwikkelde markten niet Het enthousiasme voor snelgroeiende markten, gevoed door de overtuiging dat daarin de belangrijkste bron voor duurzame groei op lange termijn ligt, kan tot overwaardering van deze markten leiden. In de nabije toekomst zullen ontwikkelde markten echter een stabiele bijdrage aan winstgevendheid en cashflow blijven leveren, dus daar horen ook investeringen bij.3. Prioriteer markten, maar houd opties open Het is onmogelijk om in elke kans te investeren. CFO’s moeten daarom een belangrijke rol spelen in het prioriteren van markten. Maar in deze prioritering moeten ze een reeks opties inbouwen die hen in staat stelt aan aandeelhouders te laten zien dat de onderneming flexibel genoeg is om investeringen bij te stellen op grond van wisselende kansen en risico’s.4. Bedenk dat het risicoprofiel van een investering na verloop van tijd kan veranderen Veel bedrijven hanteren hoge disconteringspercentages voor investeringen in snelgroeiende markten om het potentieel grotere risico tot uiting te brengen. Een probleem van deze benadering is dat die uitgaat van een gelijke mate van risico gedurende de gehele investeringscyclus. Een alternatieve benadering is het bepalen van vermogenskosten op basis van een verwachte portfolio van investeringen in zowel snelgroeiende markten als volwassen markten, en een normatieve financieringsverhouding die gebaseerd is op de wereldwijd voor de onderneming toegankelijke financieringsbronnen. Dit stelt de onderneming in staat de cashflow aan de risico’s aan te passen in plaats van het discontopercentage te wijzigen.5. Afbouwen kan net zo moeilijk zijn als opschalen Het selecteren van investeringsprojecten die het met minder middelen moeten doen, vraagt om soortgelijke besluitvorming als het kiezen van investeringsprojecten die juist meer middelen krijgen. Als er sprake is van een verminderde toewijzing van middelen aan langzaam groeiende markten, is het aan de CFO die keuze aan interne stakeholders toe te lichten om er zeker van te zijn dat managers deze keuze begrijpen.6. Indicatoren in groeimarkten moeten na verloop van tijd veranderen Ondernemingen beschouwen groei en marktaandeel als kernindicatoren voor de prestaties in snelgroeiende markten. Maar als de investeringen volwassen worden, moet de aandacht verschuiven naar de behaalde efficiency. Een goede maatstaf is dat de investering ieder jaar minder kost om dezelfde mate van omzet te genereren.7. Investor relations moeten hoger op de agenda Meer dan wat ook willen aandeelhouders wijzigingen in het risicoprofiel van de investering begrijpen. Dit onderstreept de noodzaak van frequentere communicatie met aandeelhouders over de strategie van de onderneming.8. Begrijp de uiteenlopende behoeften van aandeelhouders en verzoen tegenstrijdige prioriteiten met elkaar Investeerders variëren in risicobereidheid en beleggingshorizon. Sommige investeren in bedrijven vanwege cash die beschikbaar komt via inkoop van eigen aandelen. Andere geven de voorkeur aan langetermijninvesteringen in snelgroeiende markten. Misschien zijn CFO’s niet in staat elke investeerder te behagen, maar ze moeten begrijpen wat hun uiteenlopende behoeften zijn en een portfolio samenstellen die zo veel mogelijk tegemoetkomt aan de wensen van investeerders.9. Consistente criteria in de toewijzing van middelen beperken verrassingen tot een minimum Aandeelhouders verwachten consistentie in de wijze waarop ondernemingen de toewijzing van middelen bepalen. Door transparant te communiceren over het waarom van een strategie, in combinatie met een heldere uitleg over investeringscriteria en verwachte opbrengst, kan de CFO investeerders het vertrouwen geven dat verrassingen tot een minimum beperkt zullen blijven.10. Vind evenwicht in het verstrekken van informatie Aandeelhouders verwachten een grotere mate van openheid over kernrisico’s en kansen als investeringen in snelgroeiende markten toenemen. CFO’s moeten echter voorzichtig zijn met wat ze vertellen. Te weinig informatie maakt aandeelhouders nerveus en lokt negatieve reacties uit als er sprake is van onverwacht nieuws. Te veel informatie creëert het risico van onnodige volatiliteit van de aandelenkoers en van onbedoeld vrijgeven van concurrentiegevoelige gegevens.