“IFRS 16 is geen moetje, maar een kans”

Alle ondernemingen die IFRS als rapportagestandaard hanteren, gaan dit jaar aan de slag met IFRS 16, de nieuwe leasestandaard die per 1 januari 2019 effectief wordt. Ervaring leert dat bedrijven deze in de regel als een compliance issue zien, dat tegen zo laag mogelijke kosten en met zo min mogelijk impact moet worden ingevoerd. Dit gaat voorbij aan wat de leasestandaard bedrijfseconomisch beoogt. IFRS 16 is juist een kans om binnen de onderneming de discussie te voeren welke financiële kengetallen eigenlijk relevant zijn.

Scheve verhouding

De afgelopen jaren zijn er door regelgevers diverse initiatieven genomen om een gelijk speelveld te creëren binnen de corporate wereld. Eén van die initiatieven betreft het niet langer buiten de balans plaatsen van huurverplichtingen. Immers, een onderneming die een gebouw of ander vast actief aanschaft en daarvoor een lening aangaat, verslechtert op de korte termijn haar solvabiliteitspositie. Een bedrijf dat in plaats daarvan ervoor kiest om datzelfde gebouw of vast actief te huren en daarvoor een onomkeerbare verplichting van vele jaren aangaat, mag die verplichting buiten de balans houden. Resultaat: de solvabiliteitspositie blijft intact. Dat is op zichzelf vreemd te noemen, aangezien beide ondernemingen de komende jaren een vergelijkbare uitgaande kasstroom rapporteren.

Andersom is er ook een scheve verhouding in de resultatenrekening. Veel ondernemingen bedrijven hanteren EBITDA als belangrijk financieel kengetal. In ons voorbeeld zou er bij de onderneming die koopt geen impact te zien zijn op de EBITDA, aangezien het een afschrijvingslast betreft. Bij de onderneming die huurt is er daarentegen wel een impact, aangezien de huurkosten volgens de huidige standaard onderdeel zijn van de operationele kosten.

Auteur Casper van Leeuwen is Partner bij Satriun Group
Lees ook: “Nieuwe manier verslaglegging draagt bij aan hogere bedrijfswaarde”

Kromme zaken recht trekken

Beide voorbeelden laten zien dat deze twee ondernemingen onderling bedrijfseconomisch maar moeilijk te vergelijken zijn. IFRS 16 beoogt dit recht te trekken. Dat biedt ook de kans voor grotere concerns om in de managementrapportage de financiële kengetallen op orde te krijgen en op een efficiëntere manier de eigen bedrijfsonderdelen onderling te benchmarken. Daarbij wordt de kanttekening geplaatst dat EBITDA als kengetal door IFRS 16 aan waarde inboet, aangezien een groter deel van de kostenstructuur er geen onderdeel (meer) van uitmaakt.

Daarnaast wordt de historisch gezien relatieve desinteresse van de financiële afdeling in huurverplichtingen door IFRS 16 pijnlijk inzichtelijk gemaakt doordat veel ondernemingen hun huurcontracten niet gestructureerd hebben vastgelegd. Uit eigen ervaring met implementaties van IFRS 16 bij verschillende grote concerns blijkt bovendien dat contracten soms redelijk complexe afspraken en opties bevatten. Deze kunnen door de financiële afdeling maar met moeite worden vertaald naar de impact die ze hebben op de netto contante waarde-berekening volgens de definities binnen IFRS 16.

Beter begrip huurcontracten

De leasestandaard is derhalve ook een kans om binnen de financiële discipline een beter begrip te krijgen van de financiële consequenties van huurcontracten en de mogelijke implicaties van al te nadelige contractvoorwaarden. Neem het bedrijf dat een prijzig huurcontract afsloot voor kantoorruimte op een A-locatie met een duur van 30 jaar. Dit hing als een spreekwoordelijke molensteen om de nek van deze onderneming, toen zich een langdurige periode van krimp aandiende. Was de leasestandaard IFRS 16 eerder effectief geworden, dan was er wellicht meer discussie geweest voordat men dit huurcontract was aangegaan.

Stuurinformatie kritisch bekijken

Niemand kan ontkennen dat de benodigde verandering als gevolg van IFRS 16 door regelgevers wordt opgelegd en dus compliance-gedreven is. Maar daarnaast zal hopelijk niemand willen ontkennen dat de leasestandaard gewoon een langlopende tekortkoming binnen de financiële verslaglegging rechtzet. Het is aan de financiële discipline om deze kans aan te grijpen en de in de eigen onderneming gebruikte stuurinformatie eens kritisch te bekijken.