IMF: rentedaling als inflatie onder controle is

Nadat de hoge inflatie is beteugeld gaan de rentes waarschijnlijk weer omlaag naar het niveau van voor de coronapandemie. Dat denken economen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), die er in een rapport op wijzen dat de onderliggende redenen waarom de rentes in eerdere jaren zo ontzettend zijn gedaald niet zijn verdwenen.

Volgens de kenners van het fonds vertonen de rentes eigenlijk al sinds de jaren tachtig een neerwaartse trend in ontwikkelde landen, zoals het eurogebied. Dat heeft te maken met structurele factoren zoals de stijgende levensverwachting en een lagere productiviteitsgroei. Het gaat om een ontwikkeling die eerder ook al door het Centraal Planbureau (CPB) werd opgemerkt. Zo sparen huishoudens tegenwoordig meer voor hun pensioen dan vroeger omdat ze verwachten na het behalen van de pensioengerechtigde leeftijd nog langer door te leven, iets wat een drukkend effect heeft op de rente.

De voorbije jaren waren centrale banken ook een belangrijke reden voor de lage rente. Zo bevonden de rentarieven van de Europese Centrale Bank (ECB) zich tot halverwege vorig jaar op een historisch laag niveau, met als bijkomend gevolg dat gewone spaarders nauwelijks nog rente kregen over hun spaargeld. Ook lag de hypotheekrente erg laag en pensioenfondsen kampten met financiële problemen vanwege de lage rentes op de financiële markten.

De laatste tijd zijn centrale banken hun rentes juist flink aan het verhogen in hun strijd tegen de hoge inflatie. Het idee achter de renteverhogingen is dat lenen dan duurder wordt. Dat moet de vraag in de economie afremmen en ervoor zorgen dat de prijzen niet meer zo hard omhooggaan. Maar wanneer de inflatie weer onder controle is, zullen de centrale banken hun monetaire beleid waarschijnlijk weer gaan versoepelen, denken de economen van het IMF.

Hoe sterk en in welk tempo de rente straks weer omlaag gaat, is volgens het fonds nog wel lastig te voorspellen. Dat komt omdat nu nog niet goed in te schatten is op welke manieren overheden bijvoorbeeld omgaan met hun staatsschuld. Een verdere fragmentatie van de wereldeconomie, waarbij de wereld meer verdeeld raakt in rivaliserende handelsblokken, zou de rente daarnaast nog kunnen stuwen. Anderzijds zou de overgang naar schonere energie juist voor een extra rentedaling kunnen zorgen als de productiviteit daardoor extra onder druk zou komen te staan.