Isabelle Damen (CFO Teijin Aramid): “Ondanks haperende supplychains en exploderende energieprijzen zijn we nog steeds marktleider.”

"Het is wel eens lastig”, zegt Isabelle Damen, sinds augustus 2020 CFO bij Teijin Aramid uit Arnhem. Het bedrijf legt zich toe op de productie van supersterke aramide-vezels die gebruikt worden in allerlei toepassingen. Om autobanden te verstevigen, bijvoorbeeld. Voor de ruimtevaart (“Wij hebben ruimtevaartuigen naar Mars gestuurd”, meldt de site van het bedrijf trots). Voor kogelvrije vesten en beschermende kleding in industriële werkomgevingen. Voor kabels die licht en toch sterk moeten zijn.

Maar Teijin Aramid is ook een multinational die te maken heeft met onvoorspelbaarheid van de 'global supply chain', zegt Damen. “Zoals destijds met de Ever Given die het Suezkanaal blokkeerde. Daar zat ook een schip met ons garen tussen. Of de enorme levertijden van grondstoffen voor onze productie.”

• De opkomst van windenergie, waterstofenergie en andere ‘cleantech’ speelt het bedrijf in de kaart
• CO2-uitstoot in de hele keten lag in 2021 ruim 240.000 ton onder het niveau van 2020
• Hedgen’ van energieprijzen en EU Emissions Trading System (ETS) onderdeel van scenarioplanning 

Als Nederlandse aramide-producent, concurreert Teijin Aramid met bedrijven die met hun fabrieken in de VS en in Azië zitten. “Deze bedrijven hebben te maken met heel andere omgevingsfactoren dan wij. Toch zitten wij met hen in dezelfde markt.” Dat is dus een uitdaging voor de CFO: “Wij hebben in vergelijking tot de VS en Azië hoge energieprijzen, hoge loonkosten en hoge belastingen. Dat maakt het voor ons – net als voor andere Europese industriële bedrijven – complexer om op de wereldmarkt te concurreren.”

Wat die belastingen betreft: denk alleen al aan CO2-heffingen. “We kijken dus heel kritisch naar de waarde die we toevoegen, maar ook hoe we kosten im griff houden. We vergroenen bijvoorbeeld onze fabrieken en robotiseren processen.”

Ambitieus marktleider

De geschiedenis van het chemiebedrijf Teijin Aramid gaat terug tot 1970. In dat jaar werd er binnen Akzo een onderzoek gestart naar een supersterke para-aramidevezel, die later onder de merknaam Twaron op de markt zou komen. In 1976 werd de eerste proeffabriek voor Twaron in gebruik genomen en binnen tien jaar zouden er vijf productiebedrijven volgen.

Sinds 2000 is het bedrijf onderdeel van de Aramid Fiber Business Group van de Japanse multinational Teijin Limited. Dat nam de Twaron-activiteiten in 2000 over van de Britse investeringsmaatschappij CVC Capital, die daarvoor de hele vezeltak van AkzoNobel had overgenomen. Teijin investeerde sinds 2000 flink in de nieuwe tak, waardoor de productiecapaciteit toenam. Met productievestigingen in Nederland (Delfzijl, Emmen en Arnhem), Thailand, Japan (waar het moederbedrijf zit), met internationale verkoopkantoren en met toeleveranciers over de hele wereld, is het bedrijf echt een multinational. Teijin Aramid is in de afgelopen decennia uitgegroeid tot wereldleider op de markt voor aramide.

Die groei hoopt het bedrijf de komende jaren voort te zetten. Damen: “Sustainability staat centraal in de groeistrategie van het bedrijf, in allerlei gedaanten. Om te beginnen is het gebruik van aramide een duurzamere oplossing omdat het licht is – waardoor er minder energie nodig is om het te verwerken, omdat het goed bestand is tegen chemicaliën en omdat het een lange levensduur heeft.”
Verder werkt Teijin Aramid mee aan de ontwikkeling van allerlei technologieën die bijdragen aan een schoner milieu, of zorgen voor energiebesparing. “De kabels tussen een park met zonnepanelen van Afrika naar Europa worden bijvoorbeeld van aramide gemaakt”, zegt Damen. Ook bij de opslag en transport van waterstof is Teijin Aramid betrokken. De opkomst van windenergie, waterstofenergie en andersoortige ‘cleantech’ speelt het bedrijf dus in de kaart.

Lees ook: Hoe bereiden Javier van Engelen (CFO Sygnify) en Cyril van den Hoogen (Altera) zich nu al voor op de EU Taxonomie?

‘Energy Transition & Circular Economy’

Ook allerlei bedrijfsprocessen worden verduurzaamd. Zo richt Teijin Aramid haar pijlen op een volledig duurzame, circulaire aramideketen, met onder andere ‘bio-based grondstoffen’ die worden hergebruikt – en dat alles op basis van groene energie en met een minimum aan CO2-uitstoot. Wapenfeiten zijn volgens het laatste Sustainability Report onder meer een CO2-uitstoot in de hele keten die in 2021 ruim 240.000 ton onder het niveau van 2020 lag, en 13 procent meer gebruik van gerecyclede producten door Teijin Aramid zelf. Een in 2020 opgerichte afdeling ‘Energy Transition & Circular Economy’ is voortdurend op zoek naar nieuwe technologieën en samenwerkingsverbanden om de verduurzaming te bespoedigen.
Alle maatregelen op het gebied van sustainability dragen ook bij tot een betere positionering van het bedrijf op de arbeidsmarkt (het bedrijf telt rond de 2.000 werknemers wereldwijd), zegt Damen. “Zeker jonge mensen voelen zich aangesproken door het duurzaamheidsstreven van Teijin Aramid. Ze slaan daar echt op aan. Voor ons is dat prettig in een tijd dat het moeilijk is om mensen te vinden en te behouden.”

Europese maatregelen bieden (nog) geen oplossing

Maar al biedt dat ambitieuze streven naar verduurzaming het bedrijf vele voordelen, zonder slag of stoot gaat het allemaal niet. Sowieso is het complex omdat allerlei partijen in de keten moeten meewerken – denk alleen al aan de grote oliebedrijven, die grondstoffen aanleveren voor aramidedraad. Probeer die als betrekkelijk klein bedrijf maar mee te krijgen. En, zoals gezegd: “Er is geen ‘level playing fi eld’ in de concurrentie met Amerikaanse en Aziatische partijen.”
Sterker nog, de oneigenlijke concurrentie neemt alleen maar toe, door programma's zoals de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA), een pakket van bijna 370 miljard dollar aan subsidies voor schone technologie. Damen: “We moeten de Europese industrie koesteren en voorkomen dat we een dienstensamenleving worden. Daarvoor zijn ook politieke maatregelen nodig. Die maatregelen zijn tot dusver beperkt.”

Wel heeft de Europese Commissie onlangs een Groen Industrieplan gelanceerd, om ontwikkeling van schone technologie te bevorderen, waarvan nog niet duidelijk is hoe dit gaat uitpakken (zie kader pag. 59). Concreter is het ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’, dat vanaf deze maand (oktober 2023) wordt ingevoerd. Op import van onder andere metaal, cement en kunstmest uit landen zonder CO2-beprijzing, moet straks aan de Europese buitengrens een importbelasting worden betaald, gelijk aan de Europese CO2-prijs. Zo moet worden voorkomen dat onze zware industrie uit de EU vertrekt, of wordt weggeconcurreerd. Alleen: “Als producent van aramide – in Europa – leveren wij aan de wereldmarkt. Dus ook aan landen die geen CO2-beprijzing hebben. De ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’ is voor ons daarom niet de oplossing naar een level playing field.”

“Zonder wrijving geen glans”

Voorheen was Isabelle Damen onder andere werkzaam als Finance Director Global Powertrain bij Sensata Technologies, Finance Director bij Surface Radar en als controller bij Air Products en ESPA Group. Nu is Damen als CFO ook verantwoordelijk voor risicomanagement. Mede onder de leiding van Damen zet Teijin Aramid zwaar in op digitalisering, met als voornaamste doel kostenbesparingen te bereiken, door uniformering van processen. “De toekomst voorspellen kunnen we niet, maar we kunnen wel voorbereid zijn op allerlei mogelijke risico’s en processen opstellen om met die risico’s om te gaan.” Een voorbeeld is het ‘hedgen’ van de energieprijs en het maken van een beleid met betrekking tot het EU Emissions Trading System (ETS). Dat was voorheen ondenkbaar, nu is het onderdeel van de scenario’s.”

Persoonlijke en professionele ambities

Damen ziet het deels als haar verantwoordelijkheid om het verschil te maken voor jonge mensen die worstelen met hun persoonlijke en professionele ambities. “Ik ben er trots op dat ik mijn droom heb weten te realiseren; CFO bij een industriële multinational én een gezin. Het belangrijkste dat ik andere young professionals mee wil geven is ‘blijf trouw aan jezelf’, maak keuzes, doe wat voor jezelf belangrijk is.”

Damen staat voor ‘transparantie ten behoeve van het nemen van de juiste beslissingen’. “Hiervoor is cognitieve diversiteit nodig. Dat je vanuit meerdere invalshoeken naar de situatie kijkt en daar ook zorg voor draagt. Dat betekent dat het af en toe kan schuren. En dat is ook goed. Zonder wrijving geen glans. Ik vind dat je prima een pittige discussie kunt hebben waarbij je respect houdt voor elkaar en elkaars standpunten.” 

Dit interview vond plaats begin 2023 en is eerder verschenen in CFO Magazine 1 van 2023

ISABELLE DAMEN

Functie: CFO
Leeftijd: 49
Woonplaats: Harfsen
Studie: MBA
Gezinssamenstelling: Partner en 3 kinderen
Hobbies: Paard, koken, skiën, hiken
Laatst gelezen: Boek over veulens (paard is drachtig)
Favoriete vakantie: Skiën