Janneke Hermes (CFO Gasunie): “Finance anno 2022 draait om mensen, om waarde.”

Treasury, regulatory affairs, corporate strategy, accountmanagement, human resources, corporate finance & risk advisory, het voorzitterschap van het pensioenfonds, de functie van Chief Financial Officer… Janneke Hermes begon in 2002 – na haar studie econometrie aan de Universiteit van Groningen – bij Gasunie, om er nooit meer weg te gaan.

“Janneke koppelt een gedegen kennis van de energiemarkt aan een diepgaande financiële expertise, we hebben er alle vertrouwen in dat wij met haar een evenwichtige samenstelling van onze Raad van Bestuur zeker stellen”, sprak de topman van Gasunie in 2019 bij haar aanstelling tot CFO.
Zelf zei ze over haar loopbaan, kort nadat ze als Chief Financial Officer aantrad, in een interview met MT/sprout: “Ik dompel mezelf graag onder in nieuwe materie en combineer die vervolgens met wat ik al weet en ken. Dat betekent veel proberen en daarbij ook soms een pad kiezen, dat achteraf gezien niet het goede was. Je leert daarvan en begint gewoon weer opnieuw.”

Ruimte om jezelf te ontwikkelen
“Bij Gasunie krijg je heel veel ruimte om jezelf te ontwikkelen”, aldus Janneke Hermes nu, bijna drie jaar later. “Als mensen mij vragen waarom ik toch al twee decennia bij datzelfde bedrijf zit, antwoord ik dat het zoveel verschillende functies waren in al die jaren. Met zoveel nieuwe uitdagingen, telkens weer. Zo was ik betrokken bij het M&A-proces van het Duitse gasnetwerk. Bij treasury werkte ik aan het vermogensbeheer van ons pensioenfonds, deed cao onderhandelingen bij de HR-afdeling en ben tegenwoordig ook nog eens voortdurend bezig met de energietransitie.” 
Sinds haar aantreden als CFO was er niet alleen de coronacrisis, maar brak in februari ook nog eens de oorlog in Oekraïne uit. Met als gevolg de EU-sancties tegen Rusland. Uitgerekend dé gasleverancier voor Europa en voor een deel dus ook voor Nederland, dat netto zo’n 5 miljard kubieke meter gas van de Russen importeert. Om die gedeeltelijke afhankelijkheid – andere EU-lidstaten zijn nog veel meer toegewezen op dat Russische gas – te neutraliseren, werd in de politiek al geroepen om de nog onontgonnen kleinere Nederlandse gasvelden op de Noordzee te gaan exploiteren.

Drijvende LNG-terminal in Eemshaven
Maar Gasunie werkt aan andere strategieën om die afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen, al was het ‘alleen’ al omdat omschakeling naar andere energievormen hét centrale thema van de energietransitie is. Zo wordt ingevoerd vloeibaar gas omgezet tot gewoon gas. Daarvoor heeft Gasunie al een verwerkingsterminal in de Rotterdamse haven en wordt alles op alles gezet om de importcapaciteit voor LNG in Nederland op korte termijn te vergroten.
“Gasunie huurt van het Belgische Exmar voor vijf jaar een drijvende LNG-terminal, die in de Eemshaven komt te liggen”, vertelt Hermes. “De oorlog in Oekraïne is in de eerste plaats natuurlijk vanuit menselijk oogpunt heel heftig. Maar qua business geldt hetzelfde. Voor ons finance team is het sinds die eerste oorlogsdag, donderdag 24 februari, alle hens aan dek. We moeten nu inzichtelijk maken waar onze financiële risico’s liggen, we moeten de leveringszekerheid op peil houden. De gasvoorraden in Europa staan door de hoge gasprijzen onder druk. Voor komende zomer zijn er geen grote risico’s te verwachten, maar met het oog op de winter van 2022/’23 moeten we die voorraden op orde hebben en houden.”
Import van LNG kan bijdragen tot vermindering van de Russische afhankelijkheid. De CFO van Gasunie: “Tankers met LNG aan boord kunnen straks in de Eemshaven aanmeren aan die drijvende terminal en hun voorraden overpompen. Vervolgens wordt LNG daar omgezet in aardgas, waarna het in ons netwerk wordt geïnjecteerd. Zo kan jaarlijks 4 tot 5 miljard kubieke meter – in aardgas – extra worden geïmporteerd.“

Als bonus: stoppen Russische gas-import
Gasunie onderzoekt daarnaast of capaciteitsuitbreiding van de bestaande Gate-terminal van opslagbedrijf Vopak en Gasunie op de Rotterdamse Maasvlakte een haalbare kaart is. In totaal zou dan een verdubbeling van de LNG-capaciteit in Nederland naar maximaal 24 miljard kubieke meter haalbaar zijn. En er wordt méér geïnvesteerd in het kader van de energietransitie, met als belangrijke bonus het verminderen en uiteindelijke stoppen van die Russische gas-import.
“We hebben vorige maand een Memorandum of Understanding met Duitsland getekend over de bouw van een LNG-terminal in Brunsbüttel, aan de oevers van de Elbe”, zegt Hermes. “Gasunie wil nog dit jaar starten met het aanleggen van deze terminal, die naast het verwerken van LNG ook geschikt wordt gemaakt voor het importeren van groene waterstof. Met een jaarlijkse capaciteit van 8 miljard kubieke meter is er dankzij die terminal de mogelijkheid om aardgas op de Duitse markt te brengen uit regio’s die niet bereikbaar zijn met gasleidingen. Gasunie wordt tevens operator van de terminal.”
In alle complexiteit van de energietransitie beschikt Gasunie over een troef die wereldwijd wordt geroemd: het 17.000 kilometer lange leidingennetwerk, met aansluitingen naar Duitsland, Noorwegen, België, Rusland en Groot-Brittannië. De CFO: “Omdat de vraag naar aardgas geleidelijk afneemt, kunnen we een groeiend deel van onze binnenlandse leidingen vrijspelen voor transport van waterstof. In 2030 moet er een nationaal waterstofnetwerk met internationale aansluitingen liggen dat voor 80% bestaat uit aardgasleidingen die een tweede leven hebben gekregen.”

Transformatie naar energie-infrastructuurbedrijf
Naast alle recente geopolitieke gebeurtenissen, de coronacrisis én de veelbesproken energietransitie heeft Janneke Hermes ook nog met de ‘gewone’ digitalisering van de finance-functie bij Gasunie van doen. “We hebben te maken met een mix aan informatie uit zowel onze eigen systemen als externe bronnen”, vertelt ze. “We koppelen die systemen steeds meer, net als we dat doen met data-analyse. Dat laatste is ook voor operations belangrijk. Voorspellen van noodzakelijk technisch onderhoud is voor een bedrijf als Gasunie cruciaal.”
In het raamwerk van de energietransitie transformeert Gasunie komende jaren van gastransportbedrijf naar energie-infrastructuurbedrijf. Naast aardgas, waterstof en groen gas worden straks ook CO2 en warmte vervoerd. De gerealiseerde omzet kwam, zo blijkt uit het recent verschenen jaarverslag over 2021, 14 miljoen euro hoger uit dan in 2020, al nam het  gecorrigeerde resultaat na belastingen met 64 miljoen euro af.

"We zijn onderdeel van de oplossing"
Gasunie verwacht komende jaren tussen de 200 en 300 miljoen euro te gaan investeren, een niveau dat – zodra de grote investeringsbeslissingen zijn genomen – zelfs kan oplopen tot 700 miljoen euro per jaar. Door het opschalen van de transitie-activiteiten is het aantal FTE’s bij Gasunie met zo’n 58 nieuwe collega’s in 2021 flink gestegen. “Iedereen wil graag in al die projecten werken, iedereen wil bijdragen aan de energietransitie”, concludeert de CFO.
“We zijn geen onderdeel van het probleem, we zijn onderdeel van de oplossing geworden”, omschrijft Hermes die ontwikkeling met verve. “Dankzij de installaties waarmee we buitenlands gas met stikstof converteren naar gas van ‘Groningen-kwaliteit’, kan het Groningenveld jaren eerder dicht dan de overheid oorspronkelijk gepland had.”
Over haar manier van leidinggeven zegt de Chief Financial Officer: “Ik ben gezegend met een heel goed, heel effectief team. Als Formule 1-liefhebber maak ik wel eens de vergelijking met een pitstop van Max Verstappen in zijn race naar het wereldkampioenschap. Alle Red Bull-teamleden om hem heen weten wat, wanneer en in welk tempo te doen. Datzelfde geldt voor de mensen in ons financeteam. En ‘finance’ dekt niet helemaal meer de lading. Want anno 2022 gaat het veel meer om waarde, om impact creëren voor de maatschappij, om mensen. We vertrouwen op elkaar. Wij luisteren naar elkaars mening om er beter van te worden. En uiteindelijk draait het om elkaar inspireren, uitdagen en het samen stellen van prioriteiten.”