“Juist door in slechte tijden te investeren ontstaat vertrouwen”

CFO’s omarmen een onzekere wereld. Het is één van de conclusies van een uitgebreid onderzoek van American Express onder 870 finance executives uit 21 landen wereldwijd, waar CFO Magazine deze zomer over publiceerde. 

–Lees hier meer over het onderzoek van American Express 

CFO’s vermijden niet langer risico’s, maar gaan op zoek naar manieren om deze het hoofd te bieden. Activiteiten beëindigen in gebieden met een hoog risicoprofiel komt minder vaak voor dan vorig jaar. Meer bedrijven gaan aan de slag met enterprise risk management programma’s. “Multinationals beseffen dat onzekerheid het nieuwe normaal is geworden”, aldus Edwin Schoenmakers, Vice President Sales bij American Express. Andere conclusies uit het onderzoek: het optimisme in Europa groeit en de klant staat weer op één.

CFO.nl vroeg Nederlandse CFO’s te reageren op de drie belangrijkste conclusies uit het onderzoek. Wat herkennen ze terug bij hun eigen bedrijven? En hoe gaan ze hiermee om? CFO.nl sprak met Maurice de Wilde, CFO van internationaal logistiek dienstverlener Koopman Logistics en met Emile Hoekstra, CFO van Zeelandia, de internationale producent van bakkerijproducten.

Conclusie 1: Het optimisme onder Europese CFO’s neemt toe, onder invloed van steeds betere omzetcijfers.
Gunstiger gestemde financials: dat het optimisme toeneemt, is herkenbaar voor beide CFO’s. Al richt Zeelandia zich voor groei voornamelijk op de plekken waar de wereldpopulatie stijgt, zoals Zuidoost-Azië, Afrika en Latijns-Amerika, de core ligt in Europa en ook daar is groei, zegt CFO Hoekstra: “Ik herken het optimisme. Er zijn wel een aantal landen met lastige vraagstukken en de geopolitiek heeft ook haar invloed op Zeelandia. Onze langetermijnvisie en geografisch gespreide portfolio maken ons redelijk crisisbestendig. Bij economische groei, groeien we weer mee.” De business waarin Zeelandia zit is minder cyclisch, zegt Hoekstra. “We voldoen aan een basisbehoefte, namelijk gezonde voeding voor iedereen. De vraag is minder afhankelijk van een crisis of een booming economie.”

De Wilde van Koopman Logistics plaatst wel een kanttekening op de lange termijn bij het optimisme. “We verkopen transportcapaciteit voor het vervoer van auto’s, pallets en pakjes. We hebben het enorm druk, het Europese economische tij is gunstig. Maar in de VS zijn nu al oplopende rentestanden te zien. De dreiging van een handelsoorlog, de Brexit, dat zijn allen macro-economische onzekerheden. Uitgaan van jarenlang gunstig economisch tij kan niet. We delen het optimisme, maar willen een lange termijnkoers varen.”

2: CFO’s omarmen risico’s
Voortbordurend op zijn vorige punt, zegt De Wilde deze conclusie goed te begrijpen: “Ik deel de conclusies van American Express dat risicomanagement belangrijker wordt. Bedrijven zijn hier al jaren mee bezig, maar het is prominenter geworden in de board.” 
Bij risico’s gaat het Koopman niet alleen om macro-economische omstandigheden, maar ook om technologische ontwikkeling. De Wilde: “Iedereen weet dat er zaken gaan veranderen. Denk aan autodeelconcepten, de elektrische auto, of aan de zelfrijdende auto. Die laatste rijdt wellicht zelf naar de klant toe in de toekomst. Voor ons is interessant te weten hoeveel auto’s er actief blijven in Nederland en hoe groot de deeleconomie wordt. Een gedetailleerd strategisch plan opstellen heeft hierin weinig zin. We bepalen de zekerheden; de ontwikkelingen waarvan we weten dat ze eraan komen, waarvan we alleen nog niet weten wanneer ze komen en hoe groot ze zullen zijn. Op die zekerheden baseren we ons beleid.”

Zo zet Koopman Logistics ook in op digitalisering, die moet leiden tot meer transparantie in de supply chain: “Samen met Pon Logistics zijn we een blockchain toepassing gestart, als eerste logistieke service provider”, zegt De Wilde. Ook kiest het bedrijf voor strategische samenwerkingen: “Er is veel sprake van consolidatie in de sector. Als middelgroot bedrijf moeten wij daar iets mee. Omdat we zelf de macht niet hebben om grote overnames te doen maar ook niet overgenomen willen worden, kiezen we voor samenwerkingen.” 

Zeelandia zet naast haar riskmanagement-framework ook het middel van strategische samenwerking in om risico’s te verkleinen. Binnen de joint ventures die het bedrijf wereldwijd opricht, kiest men voor gelijkwaardigheid; een verhouding van 50/50 zegt Hoekstra. “Doordat er geen meerderheid is, krijg je een betere verhouding. Wij hebben vaak langdurige gelijkwaardige partnerships met lokale partners. We hebben voorbeelden van meer dan 40-jarige joint ventures. Dat neemt veel risico weg. Gezamenlijk kun je bovendien veel beter omgaan met de risico’s. Zo brengen wij de internationale productiecapaciteiten en expertise van ingrediënten en bakprocessen mee, de partner heeft het lokale netwerk en kent de markt.”

Het vermijden van risicogebieden zoals 59 procent van de deelnemers in het onderzoek aangeeft, is voor Zeelandia nooit een optie geweest, zegt Hoekstra. Van oudsher is het bedrijf altijd actief geweest in potentieel risicovolle gebieden: “We zitten al decennia succesvol in landen als Brazilië, China, Rusland, Oekraïne en Indonesië. Om te groeien gaan we naar gebieden waar veel bevolkingsgroei is. Dat zijn vaak landen met een hoger risicoprofiel. We hebben een goed model gevonden om ermee om te gaan”, zegt Hoekstra. 
“We nemen een gecalculeerd risico en kiezen voor de lange termijn. Zo hebben we ook in de uitdagende recente jaren in de Oekraïne, Rusland en Turkije door geïnvesteerd. Juist door ook in slechte tijden te investeren, ontstaat er veel vertrouwen bij partners, onze medewerkers en klanten”, zegt de CFO. “We zijn een familiebedrijf en gaan voor waardecreatie in bredere zin en op lange termijn. Dit is wellicht in tegenstelling tot beursgenoteerde bedrijven die meer druk ervaren om elk kwartaal resultaten te laten zien.”

3: de klant komt op 1. Het beter bedienen van de klant is prioriteit voor 71 procent (vorig jaar 48 procent)
Een relevant thema, zo geven beide CFO’s aan. “We hebben hier onlangs nog een discussie over gevoerd”, zegt De Wilde. “Onze chauffeur is de eerste persoon die met de klant praat. Zet de medewerker op één, dan komt het met de klant ook wel goed, zou een manier van denken kunnen zijn.” Maar dat gaat toch in tegen een basisprincipe van het bedrijf, geeft De Wilde aan. “Als we bij de dealer een auto afleveren, is het die dealer, die de klant is. Die verdient dan de volledige aandacht van de chauffeur. En dat moet je dan ook helder naar je medewerkers communiceren.”

Ook Hoekstra is het eens met de focus op klanten. “De aandacht voor de klant is al meer dan honderd jaar de bron van ons succes. Als zij succesvol zijn, kunnen wij bestaan. Daarom werken we vaak intensief samen om onze producten te verbeteren.” Maar hoe gaat dit als er andere belangrijke prioriteiten op het pad van het bedrijf komen?
Hoekstra: “Wij willen als onderneming focus op de klant houden. Ook terwijl we bezig zijn  met M&A of organische groei. Dit moet hand in hand gaan. Bij ons leidt een grote acquisitie niet af van de core business: het creëren van klantsucces.”  

De focus op de klant helpt bij wat De Wilde “het aanslingeren van innovatiekrachten” noemt, omdat het zicht geeft op de behoeftes: “Kijk naar welke vragen ze hebben. Zo willen grotere klanten als leasemaatschappijen graag weten waar bestelde auto’s zijn of wanneer ze geleverd worden. Blockchaintechnologie kan daar uitkomst in bieden. De behoefte van de klant is de grootste drijfkracht voor innovatie.” 

Over Zeelandia
Zeelandia ontwikkelt, produceert, verkoopt en distribueert en bakkerij-ingrediënten voor brood en banket. Samen met haar klanten is Zeelandia steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden. Door anders te denken, biedt het familiebedrijf inventieve oplossingen om bakkers succesvoller te maken. Het meer dan honderdjarige familiebedrijf heeft 3.200 man in dienst in 31 landen op de wereld en levert in meer dan 100 landen. Zeelandia zoekt actief talent voor uitdagende banen met een internationale focus.

Over Koopman Logistics
Koopman Logistics is een internationale logistieke dienstverlener en marktleider in de autotransport en -opslag. Per jaar vinden ongeveer 1.000.000 (bedrijfs)auto’s via Koopman hun weg naar de dealer. Het bedrijf heeft meer dan 1.000 werknemers in dienst die actief zijn in 13 vestigingen in Nederland, België en Duitsland.