“KPI’s leiden tot vernietiging van waarde”

KPI’s zijn in de ogen van S. David Young en Kevin Kaiser geen goede graadmeter voor waardecreatie. Bovendien zorgen ze voor perverse prikkels omdat mensen beloond worden op basis van die KPI’s, schrijven ze op knowledge.insead.edu. 

De twee legden recent een vraagstuk voor aan een zaal vol commissarissen: een bestuurder van je bedrijf moet een afweging maken tussen de targets van dit jaar halen of zorg dragen voor de lange termijn van het bedrijf. Wat moet de voorkeur krijgen? 86 procent van het publiek koos voor de laatste optie: waardecreatie dus. Bij de vraag wat ze verwachtten dat de executives zouden doen, koos iedereen voor de eerste optie; Het behalen van de jaardoelen is bepalend voor de beloning van de executives. Kortom: het behalen van targets staat op gespannen voet met waardecreatie op lange termijn. 

Waarneembare informatie

Een basisprincipe van waardecreatie is dat een bedrijf investeert in projecten waarvan de verwachte ingaande kasstroom groter is dan de uitgaande. Probleem hierbij is dat toekomstige verdiensten gebaseerd zijn op de voorspellingen van managers. Die bevatten vooroordelen en mogelijke fouten.

De waarde van bezit is afhankelijk van verschillende factoren die te maken hebben met een onzekere toekomst. Informatie over deze toekomst is natuurlijk niet beschikbaar, daarom kijken managers naar wat feitelijk kunnen waarnemen en wat ze kunnen quantificeren. Vaak wordt de waarde van een aandeel gebruikt om de waarde van een bedrijf te bepalen. Maar die beurswaarde is gebaseerd op een consensus van verschillende meningen van verschillende individuen, op een bepaald tijdstip.

Dezelfde manier van denken zien we terug bij KPI’s. De aanname is dat bedrijven gedrag dat waarde creëert kunnen bevorderen door te focussen op waarneembare en meetbare KPI’s. Volgens de professoren is dit “een naïeve kijk op zaken, die verantwoordelijk is voor een enorme hoeveelheid van vernietiging van waarde”. Weliswaar is waardecreatie het doel van de inzet van KPI’s. Maar in de praktijk wordt het bedrijf gestimuleerd arbitraire, kortetermijndoelen te behalen. 

Bonussen en promoties

KPI’s zijn van invloed op promoties en bonussen. Daarom zal personeel zich focussen op deze targets. Ook als dit betekent dat waarde wordt vernietigd. In de bestuurskamer wordt waardecreatie nog wel eens verward met een stijgende aandelenkoers. Terwijl dit niets anders is dan een consensus op de markt. Wanneer deze waarde wordt omgezet in een KPI, kan deze gemanipuleerd worden, bijvoorbeeld door het terugkopen van aandelen om de winst per aandeel te vergroten. 

Het behalen van KPI’s gebeurt soms door bochten af te snijden. Bijvoorbeeld door investeringen in training voor het personeel of in merken achterwege te laten, om te snijden in de kosten op de korte termijn. Een ander neveneffect van het hanteren van KPI’s is silovorming. Individuen, teams en afdelingen hebben enkel interesse in hun eigen KPI’s. Samenwerken is niet interessant als dit niet hun belangen dient. 

Geen garantie voor waardecreatie

Met andere woorden, juist door dit soort factoren van waardecreatie meetbare indicatoren te maken, bevordert een bedrijf twijfelachtig gedrag. Het behalen van KPI-targets is geen garantie voor waardecreatie. 

In de complexe wereld van vandaag zullen er altijd hiaten in aanwezige informatie zijn. Bij waardecreatie draait het uiteindelijk om de vraag hoe managers hiermee om gaan. Hierbij is het hebben van de juiste informatie minder belangrijk, het gaat om het stellen van de juiste vragen. Waardecreatie draait om experimenteren.

Indicatoren die ook gebruikt worden in het beloningssysteem van medewerkers gelden niet als een bruikbare informatiebron. De groei van de verkopen of de winstmarge zijn absoluut belangrijke variabelen. Maar de vraag is hoe ze geïnterpreteerd moeten worden.

De twee professoren benadrukken dat al het beleid op één doel gericht moet zijn: het vergroten van waarde voor de organisatie. Dit betekent niet het einde van het gebruik van KPI’s. Ze moeten gebruikt worden om samen met andere data van te kunnen leren en te zoeken naar constante verbetering en voor de maximalisatie van aandeelhouderswaarde op de lange termijn. KPI’s moeten niet langer een wortel om te belonen of een stok om mee te slaan zijn. 

[Bron: Knowledge.insead.edu]