Meet the Gathering Storms: structurele onzekerheid is het enige wat zeker is

Tekst: Edwin van Sas
Fotografie: Geert Snoeijer

De inleiding werd verzorgd door BNR-commentator Bernard Hammelburg

Voor de gelegenheid was een breed panel samengesteld die verschillende invalshoeken vertegenwoordigde, bestaande uit Thierry Baudet (voorzitter Forum voor Democratie), Bernard Hammelburg (commentator BNR Nieuwsradio), Herman Molenaar (CFO bij Vanderlande Industries) en Wim Boonstra (Chef-econoom bij Rabobank). 

Vanuit de toren met uitzicht op Schiphol en de Amsterdamse binnenstad, werden de grote maatschappelijke en politieke trends in perspectief geplaatst voor de CFO. In de eerste plaats door Bernard Hammelburg, die in een overzichtelijke keynote de belangrijkste gathering storms schetste. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen wanneer Donald Trump de 45e president van de Verenigde Staten wordt? Waar de debatten vooral bestaan uit modder gooien en de schandalen zich aaneen rijgen, ging Hammelburg in op de inhoudelijke verschillen tussen Trump en tegenstrever Clinton. Laatstgenoemde staat voor een pro-globaliseringskoers en een Amerika dat zich op het politieke wereldtoneel wil manifesteren. 

Trump vaart een meer protectionistische koers: hij is geen voorstander van vrijhandelsverdragen als NAFTA en wil tarief barrières voor handel met China. De ‘boze blanke mannen’ die banen hebben zien verdwijnen als gevolg van globalisering en er vooral gevaren in zien, lijken de politiek steeds meer in hun greep te krijgen – ook in Europa. Of Thierry Baudet zichzelf zo’n boze blanke man vond, wilde Hammelburg weten. “Ik ben deels Indisch, dus ik zie mij niet als blanke man – maar ik ben wel boos”, antwoordde Baudet gevat. 

Sommige stellingen waren wel heel scherp geformuleerd…

Daarmee was de toon voor een open en eerlijke discussie gezet. Wie had gedacht zich achterover in de stoel te kunnen zetten om de meningen van de deskundigen tot zich te nemen kwam echter bedrogen uit. Aan de zaal werd gevraagd voor of tegen de prikkelend geformuleerde stellingen te stemmen, waarna de aanwezige CFO’s actief werden betrokken bij de discussie met het panel. Bij de meeste stellingen was zowel de zaal als het panel verdeeld, zoals bij de vraag of het proces van globalisering te stoppen is. De aanwezigen waren het er allen over eens dat internationale samenwerking wenselijk is, maar dat een construct als de EU op dit moment niet goed werkt. Dat kan tot gevolg hebben dat de politieke tendens is om een terugtrekkende beweging te maken, waarin meer op nationaal niveau zaken worden geregeld. 

Pleitbezorger van deze visie is Thierry Baudet, die onder meer IJsland noemde als een praktisch voorbeeld van een klein land dat zelf handelsafspraken maakt met bijvoorbeeld China. Samenwerking, aldus Baudet, moet niet leiden tot supranationale instellingen die in gezag boven de natiestaat komen te staan. Verdragen als CETA en TTIP laten zien dat iedereen door dezelfde mal wordt geduwd, terwijl er per land of gemeenschap verschillende opvattingen bestaan over regelgeving.

Chief Economist Wim Boonstra wees op de gevaren van protectionistische bewegingen. Een fabriek open houden door protectionisme redt op dat moment enkele banen, maar op de langere termijn maakt het de economie minder competitief met nadelige gevolgen voor iedereen. Herman Molenaar voegde daar vanuit zijn achtergrond bij Vanderlande aan toe dat de barrières voor internationale handel grote irritaties betekenen voor het bedrijfsleven, maar dat regelgeving in sommige gevallen ook nodig is. ‘Zonder grenzen, maar met regels’, was het adagium dat volgens Molenaar het beste werkt. Hammelburg propageerde een pragmatische aanpak: begin met afspraken maken over de zaken waarover iedereen het eens is en ga vanuit daar punt voor punt verder onderhandelen.

Weeffouten in de huidige Europese samenwerking werden breed onderschreven. Boonstra wees erop dat de vlucht naar voren die de EU daarom neemt op dit moment averechts werkt. Een koers van consolidatie van de huidige samenwerking, waarbij wordt gekeken op welke onderwerpen het minder en waar juist meer kan doet meer recht aan de sentimenten die nu onder delen van de bevolking leven. Al is nauwere samenwerking op de langere termijn wenselijk en onvermijdelijk, constateerde de meeste aanwezigen. Ook Baudet benadrukte dat hij voor samenwerking op het Europese continent is, maar tegen de manier waarop het in de EU is vormgegeven.

Het bedrijfsleven, constateerde Molenaar, is enorm belangrijk voor de welvaart en het welzijn van een samenleving. Volgens de CFO moet de overheid zich dan ook zoveel mogelijk terugtrekken en is het hun taak om het bedrijfsleven te faciliteren via een kleinere overheid met minder regeltjes én die de belastingen drastisch omlaag brengt. Dat leidt, besloot Molenaar, tot een bedrijfsleven met een veel grotere innovatiekracht én een gezelligere en leukere samenleving.

De laatste stelling was de uitsmijter van de middag: zorgt president Trump voor een vrediger wereld? De meningen waren verdeeld over deze stelling, waarbij zowel de voor- als tegenstanders steekhoudende argumenten te berde brachten. Een van de aanwezige CFO’s wees erop dat de Amerikaanse aanwezigheid en interventies op het wereldtoneel voor veel spanningen zorgen en als de VS zich onder Trump gaan terugtrekken die spanningen zullen afnemen. Hammelburg kon die redenering volgen maar wees er ook op dat die alom aanwezigheid van de VS vele positieve effecten heeft. Europa zal bijvoorbeeld niet snel een oorlog beginnen met Rusland als die Oekraïne zouden annexeren. Wat gaat Rusland doen als de VS zich minder actief met de NAVO bemoeien? En wat als de VS zich terugtrekken uit Taiwan en China daar zijn invloed kan versterken?

De constatering dat voor beide redenaties legitieme argumenten zijn aan te voeren leidde tot de slotconclusie dat de situatie van onzekerheid en onvoorspelbaarheid iets is waar bedrijven structureel rekening mee moeten houden en CFO’s een grote flexibiliteit moeten tonen om op veranderingen in te spelen. Na de constatering dat ‘we’re still confused, but at a higher level’ werd de paneldiscussie op grote hoogte afgesloten en konden de aanwezigen onder het genot van een hapje en een drankje, en met uitzicht over het financiële hart van Nederland, verder van gedachten wisselen over de grote geopolitieke thema’s van het moment.

Netwerken op hoog niveau.

Frank Sieben (CFO Tempo-Team) en Jan van der Panne (CFO BMC Groep)

_________________________________________________________________________    

Interessant voor u als Executive Financial:  

1. Ontmoet CFO's en Financieel Directeuren tijdens inspirerende events

Bent u ook aanwezig bij de komende events voor CFO's? Wilt u aanwezig zijn bij Jaarcongres Finance Transformation op 10 november 2016 of CFO Day op 1 juni 2017? Voor het overzicht van alle events en aanmelden gaat u naar
 CFO.nl/events. Wilt u als partner betrokken zijn bij de CFO Community? Neem dan contact op met Tim Bosman via 06 3166 4859 / 020 639 0008 of tbosman@alexvangroningen.nl.   

2. Sluit u aan bij de CFO Association
Wilt u netwerken op topniveau? Treed dan toe tot de CFO Association, dé exclusieve community van CFO’s en FD’s in 
Nederland.
 Als lid bent u welkom tijdens exclusieve CFO Fora en toonaangevende congressen zoals Finance Transformation en CFO Day. Topevenementen vol inspiratie, interactie, knowhow, hoog niveau aan hospitality en netwerken met collega CFO's en FD's. Tevens ontvangt u jaarlijks 4 keer CFO Magazine. Ga voor meer informatie en aanmelden naar CFO.nl. 

3. Interessante opleidingen voor u en uw collega’s: 

– Volg dé Leiderschapstraining voor Financials. Effectief Leiderschap in 4 dagen. 

– Word een innovatie enabler. Volg de Masterclass Denk als een Startup; Finance als Innovation enabler.

– Groei in uw rol als strategisch partner. Volg de vijfdaagse Masterclass Strategisch Financieel Management.