ABN AMRO en ING hadden eind vorig jaar financiële relaties met minstens 17 bedrijven die actief belasting ontwijken via Nederland. ABN AMRO was bij 7 van deze bedrijven zelfs direct betrokken bij de belastingontwijkingsstructuur, ING bij 4. Daarmee spelen deze banken een grote rol bij belastingontwijking via Nederland. Rabobank en Van Lanschot Kempen hadden financiële relaties met een kleiner aantal bedrijven die belasting ontwijken. Bunq, NIBC, Triodos Bank en de Volksbank zijn niet betrokken. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer dat de financiële relaties onderzocht van Nederlandse banken met 26 belastingontwijkende bedrijven van 2019 tot eind 2023.

Naar schatting van Tax Justice Network wordt er via Nederland 46 miljard euro aan wereldwijde belasting ontweken door multinationals. Nederland komt hierdoor op de 4de plek van de wereldwijde belastingparadijs ranglijst. Belastingen zijn essentieel voor belangrijke openbare voorzieningen zoals ziekenhuizen en scholen. Door belastingontwijking staan deze voorzieningen in Nederland, maar ook in armere landen, onder druk. Zo lopen ontwikkelingslanden door minder belastinginkomsten bijna de helft van hun jaarlijkse begroting voor volksgezondheid mis.

Lees ook op CFO.nl: Olivier Labe (CFO BNG Bank): “Waarde toevoegen in het publieke domein is onze raison d’être.”

Bedrijven die belasting ontwijken handelen niet alleen, maar krijgen hierbij de hulp van advocaten, accountants en banken. Uit ons onderzoek blijkt dat ABN AMRO de meeste financiële relaties heeft met 17 van 26 onderzochte bedrijven die bewezen belasting ontwijken via Nederland. Ook ING scoort slecht, met 27 financiële relaties met eenzelfde aantal bedrijven. Rabobank heeft 3 connecties met 1 bedrijf en Van Lanschot Kempen is op 6 manieren betrokken bij 4 belastingontwijkende bedrijven.  De overige 4 banken, bunq, NIBC, Triodos Bank en De Volksbank zijn niet betrokken. De onderzochte 26 bedrijven zijn al eerder in het nieuws geweest in verband met belastingontwijking via Nederland in de periode 2019-2023.

Gebrek aan transparantie

Barbara Oosters, woordvoerder van de Eerlijke Bankwijzer: “Belastingontwijking via Nederland is al heel lang een groot probleem. Daarom is het onbegrijpelijk dat ABN AMRO en ING nog steeds zo’n actieve rol spelen bij het ontwijken van belasting door multinationals. Zoveel financiële relaties met bedrijven waarvan bekend is dat ze zich schuldig maken aan belastingontwijking, dan zit er echt iets fout bij deze banken. Ik ben bang dat dit maar een topje van de ijsberg is. Door een gebrek aan transparantie bij bedrijven en banken is het lastig om te achterhalen hoe belastingontwijkingsstructuren zijn opgezet en worden gefinancierd.  De regering en De Nederlandsche Bank als toezichthouder, moeten dit verder onderzoeken en zorgen dat dit stopt.’’

Geen geld voor 20.000 leraren in Oeganda

Een bedrijf dat zich grootschalig schuldig maakt aan belastingontwijking is het Indiase bedrijf Airtel, een grote telecomprovider in veel Afrikaanse landen, waaronder Oeganda. De Oegandese winst van Airtel komt terecht in een anoniem bedrijfspand in Amsterdam West. Via meerdere Nederlandse brievenbusmaatschappijen maakt Airtel misbruik van een belastingverdrag tussen Nederland en Oeganda. Met de niet betaalde belastinginkomsten in Oeganda hadden de jaarsalarissen van twintigduizend Oegandese leraren betaald kunnen worden. ABN AMRO investeert via haar investeringsmaatschappij ABN AMRO Investment Solutions in Airtel. Bovendien bankiert de Nederlandse BV van Airtel bij zowel ABN AMRO en ING waardoor de banken deze belastingontwijking door Airtel mogelijk maken.

​“Dit onderzoek moet een wake-up call zijn voor Nederlandse banken zoals ING en ABN AMRO. Zij moeten hun zakelijke klanten screenen, aanspreken op hun belastingpraktijken, transparante belastingrapportage per land eisen en bij blijvende misstanden de financiële relaties verbreken,” aldus Oosters. “Ook Rabobank en Van Lanschot Kempen moeten aan de slag. Want elke belastingontwijkingsstructuur via Nederland is er een te veel.”

Lees ook op CFO.nl: Lizet Friesen-Leibbrandt (CFO van IDH): “Kleinschalige boeren produceren 33% van het voedsel in de wereld, maar hebben nauwelijks toegang tot finance.”