Rentederivaten, een zegen of een..?

Bij veel bedrijven en instellingen worden derivaten vermeld in de jaarrekening. Tijdens het analyseren van dergelijke jaarrekeningen vraag ik mij altijd af welk risico het bedrijf bij het afsluiten ervan af te dacht dekken, en of dat ook daadwerkelijk is gebeurd. Is het derivaat aangegaan om bewust een risico te kunnen lopen met het onderliggende product, in dit geval de rente, of was het bedoeld om risico’s af te dekken?

In de meeste gevallen waarbij het na de analyse tot een gesprek komt met de CEO of de CFO blijkt dat het bedrijf in kwestie de intentie had om het reële (of soms het virtuele) renterisico af te dekken. Dus met andere woorden: het derivaat werd door het bedrijf aangeschaft om het bedrijfsrisico te verlagen.

De praktijk is weerbarstig 

Hoe anders is de praktijk gebleken in Nederland? Wat namelijk in veel gevallen door de bank of de financieel adviseur niet is verteld, is dat een derivaat een zelfstandige waarde titel is, en ook als zodanig in de jaarrekening opgenomen dient te worden. Hoewel de derivatenhandel net als de optiehandel een Zero Sum operation is (de waarde van een derivaat is aan het einde van de looptijd altijd gelijk aan nul) hebben derivaten tijdens de looptijd wel degelijk een waarde. Die waarde kan een behoorlijke invloed hebben op de balans, of in het ergste geval een bedrijf zelfs omtrekken. Dat dit door banken of financieel adviseurs niet aan de afnemer is vermeld, is zonder meer een kwalijke zaak, kennelijk stond het eigen gewin van de aanbiedende partij (lees bank) voorop.

In de pricing van een derivaat zit normaliter namelijk een systematiek waarbij een deel van de rentemarge naar voren wordt gehaald, dus de marge die de bank normaliter gedurende de looptijd van het derivaat jaarlijks zou kunnen inboeken, wordt nu contant gemaakt en in het jaar van afsluiten ingeboekt.

Waardeloos? 

Maakt dat een rentederivaat tot een waardeloos product? Dat is geenszins het geval, een derivaat kan, mits goed ingezet, wel degelijk het renterisico van een bedrijf verlagen. In combinatie met de inzet van een rentemandje (het totaal aan vreemd vermogen, voor verschillende looptijd vastzetten qua rente) is het zonder meer goed mogelijk het renterisico beheersbaar te maken. Het inwinnen van een degelijk advies door een onafhankelijk deskundige is daarbij overigens wel een conditio sine qua non.

 

 __________________________________________________________________________________ 

Dit weblog werd geschreven door Klaas Hoekstra. Klaas is parter bij Expense Reduction Analysts. Effectief onderhandelen op het gebied van vastgoed en financieringen zijn de twee onderwerpen waar Klaas Hoekstra zich de afgelopen 20 jaar op professioneel niveau, eerst in loondienst later als zelfstandige, mee bezig heeft gehouden. 

__________________________________________________________________________________  

Gerelateerde artikelen