Zo wordt u wél veerkrachtig

Dit artikel is onderdeel van de serie EQ in de organisatie. Lees ook:
– Deel #1 – “Happiness”
– Deel #2 – “Mindfulness”
– Deel #4 – "Empathie"

Maurice Vanderpol, voormalig president van het Boston Psychoanalytic Society and Institute, verrichte onderzoek naar overlevers van concentratiekampen en ontdekte dat sterke verbondenheid met anderen, (zwarte) humor en het bezit van innerlijke psychologische ruimte die hen beschermt tegen de indringing door kwaadwillende anderen, veel voorkomende eigenschappen zijn onder deze overlevers.

Diane Coutu, journalist bij Harvard Business Review, bracht ook een aantal kenmerken van veerkracht in kaart. Dat zijn: een sterke acceptatie van de realiteit; een diepgeworteld geloof in waarden; de overtuiging dat het leven betekenis heeft en een bijna angstwekkend vermogen om te improviseren.

De zoektocht naar betekenis
In tijden van recessie en onzekerheid is veerkracht een belangrijke eigenschap voor zowel organisaties als individuen. Wellicht tegen de intuïtie van velen in zijn het niet de optimisten in organisaties die het meest veerkrachtig zijn. Dat valt te rijmen met de resultaten van Coutu’s bevindingen: het accepteren van de realiteit is belangrijk. Mensen met een nuchtere blik vinden het vaak makkelijker de soms harde realiteit van leven en werk te aanvaarden. Ook zijn zij in staat om betekenis te vinden in slechte tijden. Veerkrachtige mensen zien zichzelf niet als slachtoffer, maar halen juist betekenis uit hun lijden. Ze vragen niet ‘waarom ik?’ maar ‘waarom niet ik?’ Ze beseffen dat elke crisis, elke situatie die op je pad komt, niet alleen maar leidt tot verlies, maar ook tot de kans om waardevolle levenslessen te leren en nieuwe vriendschappen te ontwikkelen.

De Oostenrijks neuroloog, psychiater en Auschwitz-overlever Viktor Frankl is het ultieme toonbeeld hiervan. Tijdens zijn gruwelijke gevangenschap in het vernietigingskamp bedacht hij logotherapie om na de oorlog te gaan onderwijzen en toepassen. Logotherapie beschouwt het zoeken naar betekenis of zin als de primaire menselijke motivatie. Lijden houdt op lijden te zijn wanneer er betekenis wordt gevonden. Door dit doel te stellen wist hij boven het lijden van het moment uit te stijgen. Aangezien het vinden van betekenis zo belangrijk is voor resilience, is het geen verrassing dat de meest succesvolle organisaties en mensen sterke waardesystemen bezitten. Deze waarden dienen als anker in tijden van crisis.

Talent voor improvisie
Een andere competentie van organisaties die overleven is het vermogen om te knutselen en improviseren en zo de beste oplossingen voor problemen te vinden. Neem het voorbeeld UPS dat chauffeurs in hun kracht zet om alles te doen wat ze kunnen (binnen bepaalde bandbreedtes uiteraard) om pakketten op tijd te bezorgen. Deze traditie van improvisie stelde hen in staat om één dag na een orkaan in Florida alle pakketten toch te bezorgen, terwijl de meeste burgers ergens anders dan hun huis onderdak hadden gezocht.

Wat kun je doen om persoonlijk veerkrachtiger te worden?
Resilience is lastig volledig te doorgronden, maar een aantal dingen dragen er gegarandeerd aan bij. Het trainen van de amygdala is de eerste. Dit onderdeel van het limbisch systeem fungeert als radar voor gevaar en werkt als trigger voor de vlucht-of-vechtreactie. Wanneer deze reactie optreedt worden de uitvoerende centra in de prefrontale cortex gekidnapped. Onze veerkracht wordt bepaald door hoe snel we ontsnappen uit deze staat. Door te trainen in mindfulness zal het sneller lukken van de gestreste naar veerkrachtige staat te gaan. Bovendien kom je door mindfulness dieper in contact met de dingen waar je energie van krijgt.

Feedback vragen is een andere bijdrager. In veel organisaties is feedback iets dat er doorheen geduwd moet worden, maar wordt weinig gewerkt aan het vermogen van mensen om goed feedback te ontvangen en het te benutten om beter te worden. Beter worden in het ontvangen van feedback begint met het doorgronden van de gevoelens die het oproept. We hebben allemaal neigingen en die goed kennen is noodzakelijk om van feedback te kunnen leren. De volgende stap is het loskoppelen van de wie en de wat. Als de feedback waardevol is, maakt het niet uit wie hem levert. Tot slot is het slim om regelmatig om feedback te vragen en niet alleen maar af te wachten tot het komt.

Tijdig opladen is tenslotte van groot belang om terug te kunnen veren bij moeilijke situaties. In het bedrijfsleven nemen we vaak de militaire aanpak van “nog even volhouden”. Hoe taaier, hoe succesvoller. Maar wetenschappelijk is dit niet correct. Het gebrek aan voldoende hersteltijd na een lange tijd in de ring, maakt ons minder resilient. Onderzoek van HBR laat zien dat continue verstoring van cognitieve vermogens door gedachten over werk, telefoons en social media bedrijven in de VS 62 miljard dollar per jaar kost aan verloren productiviteit. Technologie heeft het aantal werkuren niet teruggebracht, maar juist sterk vergroot. Overwerk en uitputting zijn het gevolg. Teveel tijd in de performance zone en te weinig tijd in de recovery zone is een burnout riskeren.

De sleutel naar resilience is het hard proberen, dan stoppen en uitrusten, en het dan opnieuw hard proberen. Neem veel kleine pauzes – gepland en ongepland – wanneer de mentale of fysieke bronnen voor een taak tijdelijk uitgeput zijn. In tijden van verandering waar we inzitten is resilience cruciaal, en dit kunt u alleen in uitgeruste staat bereiken. Een beter excuus om vaker te stoppen met werken en rust te nemen is er niet. Neem dus het advies van ondernemer Arko van Brakel ter harte: “work hard, play hard, rest hard”.