Rol van intuïtie onderschat bij risicogedrag van bestuurders

De tijd dat bedrijfskundige en economische theorieën leunden op de aanname dat mensen enkel rationeel gedrag vertonen ligt al enkele tientallen jaren achter ons. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het besluitvormingsproces van organisaties wordt beïnvloed door de beperkte rationaliteit van mensen. Beperkte rationaliteit bij individuen wordt veroorzaakt door de beperkte beschikbaarheid van informatie, cognitieve beperkingen en tijdsdruk. Vooral de cognitieve beperkingen zijn een interessante fenomeen bij rationaliteit. Mensen hebben namelijk de instinctieve neiging om terug te grijpen op hun eigen inzicht.  Omdat het te veel cognitieve energie vergt, ontwikkelt ieder mens als het ware mentale shortcuts. Dit hangt samen met een sterke voorkeur van mensen voor het bestaande, de status quo. Aangezien bestuurders opereren in een ‘high velocity’ en ‘high pressure environment’ is het niet onwaarschijnlijk dat bestuurders zich veel vaker (onbewust) laten leiden door hun intuïtie dan door voortdurende kosten-batenanalyses. Bovendien is het laatste zeer tijdrovend en energievretend. De gedachte dat ieder mens zich puur laat leiden door een objectieve kosten-batenanalyse bij keuzes en daarom altijd rationeel zou handelen is dus niet realistisch. Persoonlijk referentiepunt Het onderzoek focust zich op een deel van de intuïtieve benadering. Intuitie bestaat uit de impliciete ingevingen die mensen in staat stellen om snel te handelen en te beslissen in (complexe) situaties. Besluitvorming vanuit het persoonlijk referentiepunt gaat uit van deze intuïtieve benadering. Het persoonlijk referentiepunt bestaat uit een status quo en/of een geformuleerde doelstelling. De wijze waarop mensen verandering in het persoonlijk referentiepunt beleven is bepalend voor hoe mensen risico-afwegingen en keuzes maken. Persoonlijke belangen zoals zelfbehoud en reputatie spelen hierdoor wellicht een belangrijkere rol in keuzes dan men denkt. Nobelprijswinnaar, Daniel Kahneman, toonde aan in een experiment dat het persoonlijk referentiepunt een niet te verwaarlozen rol speelt in het risicogedrag bij besluitvorming. Negatieve veranderingen in het persoonlijk referentiepunt leiden tot risico-zoekend gedrag. Positieve en neutrale veranderingen daarentegen leiden juist tot risicomijdend gedrag. Bepaalde externe invloeden kunnen dit effect zelfs versterken. Najat Bougharda bepleit onder andere dat het risicogedrag van bestuurders niet enkel geborgen zit in financiële motieven, maar mogelijk eerder in het behoud van het persoonlijk referentiepunt. In dit onderzoek wil zij nagaan of bepaalde externe invloeden een versterkende werking hebben op de veranderingen in het risicogedrag en of dit doorwerkt in de wijze waarop besluitvorming plaatsvindt. Om deze theorie te testen, roept zij bestuurders op om hun medewerking te verlenen aan het onderzoek door op onderstaande link te klikken en een vragenlijst in te vullen.   Klik hier om naar de vragenlijst te gaan Het invullen van de vragenlijst geschiedt geheel anoniem en neemt gemiddeld 10 minuten in beslag. De deadline voor het invullen van de vragenlijst is 7 september 2014. Desgewenst kunt u aan het einde van de vragenlijst uw gegevens achterlaten voor ontvangst van de resultaten van het onderzoek. De resultaten zullen eveneens worden gepubliceerd op CFO.nl. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking.