Met onzekere rentes, stijgende financierings- en operationele kosten en volatiele markten groeit de druk op finance-afdelingen om liquiditeit en risico’s onder controle en inzichtelijk te houden. Toch hebben veel organisaties geen formele treasuryorganisatie. Is dat een probleem?

Volgens Joost Bergen, strategisch adviseur op het gebied van treasury, liquiditeit en technologie en fintech-investeerder, hoeft dat geen belemmering te zijn: “Met structuur, samenwerking en technologie kun je als controller of CFO verrassend veel bereiken.”

Het financiële hart klopt harder dan ooit
“Corporate treasury is het financiële hart van een onderneming qua inzicht en sturing van de liquiditeiten van de onderneming,” zegt Bergen, terwijl hij het belang van de functie toelicht. “Het zorgt voor inzicht en voldoende liquiditeit, beheert financiële risico’s en optimaliseert de kapitaalstructuur. Treasury is verantwoordelijk voor het cash management, de financiering en de organisatie behoeden voor financiële risico’s die marges onder druk zetten. Daarmee ondersteunt het niet alleen de dagelijkse operatie, maar ook strategische beslissingen zoals investeringen en internationale expansie.”

De urgentie is duidelijk. In een tijd van geopolitieke onzekerheid, volatiele markten en strengere regelgeving is volgens Bergen effectief treasury- en liquiditeitenmanagement belangrijker dan ooit. “Bedrijven staan onder druk om hun cashpositie te optimaliseren, risico’s proactief te beheersen en snel te kunnen reageren op marktveranderingen. Digitalisering en real-time technologie maken het mogelijk om treasury naar een hoger strategisch niveau te tillen. Zelfs organisaties zonder een formele treasuryorganisatie merken dat grip op liquiditeit en financiering geen luxe meer is, maar een noodzaak.”

Lees ook op CFO.nl: De digitale euro: wat CFO’s nú moeten weten

Hoe je treasury organiseert zonder treasurer
Bergen stelt dat je ook zonder een formele treasuryorganisatie de treasury activiteiten effectief kunt organiseren – waarbij je toewerkt naar een soort van fractional treasuryorganisatie – mits je het slim aanpakt. Belangrijk is dat finance en business samen optrekken, treasury is immers geen solospel.

Hij pleit voor duidelijke verantwoordelijkheden: “Begin met regelmatige cash forecasting en inzicht in je rekeningstructuur. Heb echt de focus op cash posities, zodat je continu zicht houdt op de kasstromen. Zorg daarnaast voor goed bankrelatiebeheer: wijs intern één duidelijk aanspreekpunt aan en maak heldere afspraken over limieten en tarieven met je bank. Stel een basisbeleid op voor het beheersen van rente-, valuta- en kredietrisico’s, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Neem ten slotte een treasury-dashboard op in je maandrapportage, waarin je belangrijke KPI’s als cash posities en buffer, convenanten en utilization van je kredietlijnen inzichtelijk maakt.”

De rode draad door zijn betoog is samenwerking. “Vergeet vooral niet dat finance en business hierbij de handen ineenslaan, want treasury is écht een teamsport en geen solistische aangelegenheid.” Dit zie je heel duidelijk bij exportactiviteiten waarbij garanties en letters of credit noodzakelijk zijn.

Ontdek hoe je treasury strategischer inzet, ook zónder eigen treasuryteam

Hoe richt je treasury effectief in zonder treasurer? Tijdens de training Treasury in de praktijk ontdek je hoe je grip krijgt op cash, financiering en risico’s, ook zonder een formele treasuryafdeling. Krijg praktische richtlijnen, tools en cases die je direct kunt toepassen.

Schrijf je in | Bekijk programma

Als cash king is, dan is de forecast queen
Bergen stelde in 2022 in een interview op FM.nl (‘Als cash king is, dan is de forecast queen’) dat een sterke forecast cruciaal is. Die uitspraak geldt nog steeds voor hem, maar de praktijk vraagt nu om:
✔ Forecast als stuurinstrument:
“Niet alleen voor cash, maar ook voor financieringsbehoefte en investeringsbeslissingen.”
✔ Randvoorwaarden:
“Betrouwbare data, betrokkenheid van business units en een tool. Excel mag – liever niet – mits goed gestructureerd gebruikt.”
✔ Strategische cashbuffer:
“Een liquiditeits forecast helpt bepalen hoeveel cash buffer aangehouden moet worden. Denk aan scenario’s: wat als omzet 20% daalt? Wat als een banklimiet ontoereikend is? Zonder forecast is elke cashbuffer een gok.”

Vijf eerste stappen naar grip op kasstromen
Volgens Bergen kan een CFO of controller direct beginnen met een aantal concrete stappen voor beter inzicht in de financiële positie en kasstromen. Hij deelt vijf praktische stappen:

1. Inzicht in rekeningenstructuur:
“Verzamel een overzicht van alle bankrekeningen, inclusief saldo’s en valuta’s. Zorg dat je weet welke rekeningen actief zijn en waarvoor ze gebruikt worden.”

2. Inzicht in openstaande garanties en Letters of Credit (LC):
“Maak een lijst van alle lopende bankgarantie en LC, inclusief bedragen, looptijden en tegenpartijen. Dit voorkomt verrassingen bij het bepalen van de beschikbare liquiditeit.”

3. Planning van betalingen per maand:
“Zet op een rij wanneer in de maand grote betalingen gepland staan, zoals salarissen, leveranciers, belastingen en aflossingen en de time sensitivity hiervan. Dit geeft grip op de uitgaande kasstromen.”

4. Overzicht van verwachte cash inflows:
“Maak een forecast van te verwachten ontvangsten, vooral de verwachte debiteuren betalingen, betalingstermijnen en mogelijk andere bronnen zoals subsidies. Houd hierbij rekening met verschillende valuta’s en hun impact op het totaal.”

5. Werkkapitaalbehoefte en verplichtingen:
“Leg de verwachte cashpositie naast de vereiste buffer voor het werkkapitaal en de verplichtingen zoals rente en aflossing van leningen. Beoordeel of er voldoende liquiditeit is om aan alle verplichtingen te voldoen.”

Door deze stappen te volgen, ontstaat er een direct inzicht in exposure, kasposities en risico’s, stelt Bergen. “Dit zorgt voor transparantie en duidelijkheid. Daarnaast geeft het overzicht snel antwoord op de vraag of er voldoende kasmiddelen zijn voor het werkkapitaal en voor rente- en aflossingsverplichtingen zowel vandaag als morgen. Op basis hiervan kunnen scenario’s doorgerekend worden en zo kan er tijdig worden bijgestuurd en worden financiële verrassingen voorkomen.”

Technologie tilt treasury naar volgend niveau
De tijd van handmatige processen en tijdrovende spreadsheets is voorbij, benadrukt Bergen. “De technologische vooruitgang van vandaag stelt ons in staat om zaken te realiseren die voorheen simpelweg niet mogelijk waren. Denk bijvoorbeeld aan realtime inzicht in wereldwijde kasstromen, automatische reconciliatie van banktransacties en het direct signaleren van afwijkingen via slimme dashboards.”
Hij ziet technologie als katalysator: “Dankzij technologie kunnen we nu veel sneller en nauwkeuriger sturen op liquiditeit en risico’s. Hierdoor ontstaat niet alleen meer transparantie, maar kunnen finance professionals ook proactiever inspelen op veranderingen in de markt.”

“Zorg dat sales en logistiek regelmatig samenkomen, durf door te vragen en leg informatie vast. Alleen dan krijg je echt grip op de cashpositie.”

Reflectie: samenwerking boven alles
In de praktijk ziet Bergen vaak dat organisaties worstelen met het vaststellen van een cashbuffer, wat reëel is, gezien verschillende scenario’s. “Zelf hanteer ik als vuistregel dat een cashbuffer rond 10 tot 15% van de EBITDA, of 5% van jaarlijkse omzet zou kunnen bedragen. Dit  is natuurlijk erg afhankelijk van de sector, supply chain en maturity van de onderneming.” Een cashbuffer biedt niet alleen rust, maar zorgt er ook voor dat onverwachte tegenvallers kunnen worden opgevangen zonder direct in liquiditeitsproblemen te komen,

Wat hem daarnaast opvalt, is dat inzicht in cashflows in veel bedrijven wordt bemoeilijkt doordat sales en logistiek vaak als gescheiden werelden opereren. “Zeker als er sprake is van garanties of Letters of Credit waarvan de impact op de kasstromen niet helder is, wordt het plannen van uitgaande en inkomende geldstromen een soort schimmenspel. Zonder goed begrip van hoe verkoopafspraken, leveringsschema’s en financiële verplichtingen samenhangen, blijft cashflowmanagement een gok.”

Zijn advies is praktisch én menselijk: “Zorg dat sales en logistiek regelmatig samenkomen om inzichtelijk te maken welke garanties lopen, welke betalingen eraan komen en hoe dit doorwerkt in de liquiditeit. Durf door te vragen als iets onduidelijk is en leg deze informatie structureel vast. Alleen dan kun je als finance professional echt grip krijgen op de cashpositie en tijdig bijsturen als dat nodig is. Het vraagt om samenwerking, nieuwsgierigheid én doorvragen richting aannames die niet hard te maken zijn. Zo voorkom je financiële verrassingen en bouw je samen aan een robuuste basis voor de organisatie.”

Ontdek hoe je treasury strategischer inzet, ook zónder eigen treasuryteam

Hoe richt je treasury effectief in zonder treasurer? Tijdens de training Treasury in de praktijk ontdek je hoe je grip krijgt op cash, financiering en risico’s, ook zonder een formele treasuryafdeling. Krijg praktische richtlijnen, tools en cases die je direct kunt toepassen.

Schrijf je in | Bekijk programma

​​Dit artikel verscheen eerder bij onze kennispartner Alex van Groningen