Transparantie ziekenhuisuitgaven

In 2012 is ongeveer 64 miljard euro uitgegeven aan publiek gefinancierde zorg, waarvan 20 miljard euro aan zorg die wordt verleend in het ziekenhuis. De algemene rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de controle op en de verantwoording over deze 20 miljard euro.

Financiering (ziekenhuis)zorg is bijzonder complexDe financiering van de (ziekenhuis)zorg is al jaren erg ingewikkeld geregeld. Dit probleem is in 2012 nog verder toegenomen door een opeenhoping van systeemwijzigingen en maatregelen die de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in dat jaar heeft doorgevoerd. Het ingewikkelde financieringssysteem bemoeilijkt de controle op de vraag of ziekenhuiszorg terecht is geleverd en correct is gefactureerd en verantwoord.Ook heeft de complexiteit van het systeem geleid tot onzekerheid over de ontwikkeling van de zorguitgaven. Zowel zieken­huizen, zorgverzekeraars, accountants als toezichthouders hebben hierop geen goed zicht.De ontstane situatie baart de algemene rekenkamer zorgen. Het is van belang dat de zorguitgaven goed worden beheerst en dat de zorgpremies die burgers betalen rechtmatig en doelmatig worden besteed. Dit publieke belang komt in de knel als de complexiteit van de financiering van de zieken­huiszorg niet wordt teruggedrongen. Het is belangrijk dat de minister van VWS dit probleem aanpakt.Betere informatievoorziening over zorgkosten nodigDe vrijwel permanente kosten­overschrijdingen in de achterliggende jaren laten zien dat uitgavenbeheersing in de zorg een moeilijke opgave is. Ook de verantwoording aan het parlement over de zorguitgaven is gediend met accuratere informatie. Snellere en betere informatie is van groot belang.De algemene rekenkamer ziet dat er op dit punt weliswaar verbeteringen zijn doorgevoerd en aangekondigd, maar halverwege 2013 is er nog weinig zicht op de uitgaven van 2012. Het is daardoor niet mogelijk om de ziekenhuisuitgaven tussentijds te toetsen aan het beschikbare budget. Dreigende overschrijdingen worden zodoende niet tijdig genoeg opgemerkt om te kunnen ingrijpen.Betere controle op zorgkosten nodigBehalve betere informatie over de zorgkosten is ook een goede controle daarop van belang. Helaas zijn er nauwelijks prikkels voor ziekenhuizen en zorg­verzekeraars om declaraties te controleren. Ziekenhuizen hebben een vrijwel volledig informatiemonopolie en ondervinden weinig externe druk om te controleren op onnodig hoge declaraties.Ook besteden zorgverzekeraars nog onvoldoende aandacht aan de controle op de rechtmatigheid van de gedeclareerde zorg. Dit is een technisch lastige controle. Er moet namelijk niet alleen worden vastgesteld of de gedeclareerde zorg daadwerkelijk is geleverd, maar ook of deze ‘gepast’ was – dat wil zeggen in overeenstemming met de stand van de wetenschap en de praktijk van de geneeskunde en passend bij de gezondheidstoestand van de patiënt.