‘Verantwoorde tax planning is in belang van multinational’

Er bestaan verschillende vormen van legale tax planning. Uitgaande van de mate van sociale legitimiteit onderscheidt Ave-Geidi Jallai er vier: tax planning, tax mitigation, tax avoidance en agressive tax planning. Strikt genomen zijn al deze vormen legaal, maar ze zijn niet allemaal sociaal legitiem. In geval van tax avoidance en agressive tax planning leveren multinationals geen eerlijke bijdrage aan de samenleving. 

Omdat legale tax planning maatschappelijk niet altijd aanvaardbaar is, laaien regelmatig discussies over fiscale moraliteit op. Belastingen verschaffen de overheid de middelen om essentiële openbare voorzieningen te leveren en de welvaart te verdelen. Met andere woorden, belastingen stellen de overheid in staat een (juridisch) kader te scheppen voor het functioneren van de samenleving en de economie. Belastingen dragen ook op andere manieren bij aan het welvaren van bedrijven: de overheid stimuleert innovatie, moedigt investeringen in duurzame groei aan, jaagt arbeidsproductiviteit aan en stimuleert het efficiënt gebruik van schaarse middelen. Belastingheffing is dus een noodzakelijke randvoorwaarde voor de duurzame ontwikkeling van de hele samenleving, waaronder markten.

Fiscale gedragscode
In een complexe samenleving laten juridische regels echter onvermijdelijk ruimte voor verschillende interpretaties en keuzes ten aanzien van het gebruik van het stelsel van belastingregels. En waar het recht tekortschiet, stelt Jallai, moet moraliteit de leemte te vullen. Voor multinationals kan maatschappelijk verantwoord ondernemen (Corporate Social Responsibility, CSR) een instrument zijn om tegenstrijdige belangen op een moreel verantwoorde manier in evenwicht te brengen.

Een bekend tegengeluid is dat diverse andere juridische verplichtingen, zoals regels voor goede corporate governance, bedrijven ervan weerhouden van een op morele basis geschoeide bedrijfsvoering als dat de aandeelhouderswaarde op korte termijn aantast. Maar zolang managers de langetermijnbelangen van hun bedrijf behartigen, verzaken zij hun plicht jegens de aandeelhouders niet wanneer zij zich fiscaal verantwoord gedragen, aldus Jallai. Dit betekent een eerlijke bijdrage leveren, een fiscale gedragscode ontwikkelen en transparant zijn. 

Volgens Jallai hebben bedrijven het recht te kiezen voor de meest effectieve vorm van tax planning zolang zij daarbij binnen de grenzen van de wet opereren. Maar bedrijven die waarde hechten aan hun maatschappelijke ‘goodwill’ en rekenschap willen afleggen over hun belastingmoraal, zouden zich moeten toeleggen op goede tax governance.

Good tax governance: International corporate tax planning and corporate social responsibility – Does one exclude the other? van Ave-Geidi Jallai kan hier worden gedownload.