Waarom AI CFO’s dwingt tot herinrichting van teams en strategie

Het Nederlandse bedrijfsleven omarmt kunstmatige intelligentie in hoog tempo. In 2024 maakte 22,7 procent van de bedrijven met tien of meer werknemers gebruik van minstens één AI-technologie, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is een stijging van bijna negen procentpunt ten opzichte van 2023. De versnelling is ingezet – en stelt financiële besluitvormers voor nieuwe verantwoordelijkheden.
Om beter te begrijpen wat AI betekent voor Finance, liet Nextens fiscale software een onderzoek uitvoeren onder 858 financieel verantwoordelijken in het bedrijfsleven. De uitkomsten laten een helder beeld zien: AI wordt breed omarmd als efficiencyversneller, maar roept ook fundamentele vragen op over governance, ethiek en de toekomstige rol van Finance-teams.

Van belofte naar realisatie

In vrijwel alle sectoren wordt AI gezien als kansrijk: voor klantenservice (chatbots, ticketverwerking), marketing (campagne-optimalisatie, contentcreatie), legal (contractanalyse) en zeker ook Finance, waar administratieve processen versneld en deels geautomatiseerd worden. Toch is de praktijk weerbarstiger.
Hoewel de helft van de respondenten aangeeft dat kostenbesparing de belangrijkste reden is om AI in te zetten, realiseert slechts één op de vier bedrijven daadwerkelijk besparingen. De technologie belooft veel, maar vraagt tijd, expertise en strategische keuzes om die belofte in te lossen.

De strategische horizon van de CFO

Voor CFO’s is AI inmiddels geen IT-dossier meer. De inzet van deze technologie raakt de inrichting van processen, risicomanagement, compliance én de samenstelling van teams. Waar grote organisaties kunnen investeren in maatwerktoepassingen, staat het MKB vaker voor de keuze tussen standaardisatie en onderscheidend vermogen.
Bij Nextens pakken we dat hybride aan: voor onze kern – fiscale kennis – ontwikkelen we zelf een generatieve AI-toepassing, Tex, die gebruikers ondersteunt als fiscaal assistent en adviseur. Als onderdeel van een multinational die vooroploopt in digitalisering hebben wij daartoe veel mogelijkheden. Voor ondersteunende processen maken we gebruik van bestaande AI-tools. Die combinatie stelt ons in staat om sneller én betrouwbaarder te opereren richting klanten, collega’s en ketenpartners.

Tussen efficiëntie en ethiek

AI wordt vooral gezien als middel om processen te versnellen of beter te organiseren: 41 procent van de ondervraagde bedrijven noemt dit als primaire meerwaarde. In de financiële sector ligt dat percentage zelfs op 55 procent. Maar daar blijft het niet bij.
Een op de vier bedrijven ervaart hogere implementatiekosten dan verwacht, en meer dan de helft van de respondenten zegt dat AI leidt tot ethische discussies – over privacy, verantwoordelijkheid en betrouwbaarheid. In sectoren als openbaar bestuur en financiële dienstverlening ligt dat aandeel zelfs boven de 70 procent.
Generatieve AI versterkt dit spanningsveld. De kracht van deze technologie – zelfstandig content en analyses genereren – roept vragen op over datagebruik, auteursrecht en controleerbaarheid. Niet voor niets vindt 82 procent van de respondenten dat mensen eindverantwoordelijk moeten blijven, ook als AI een advies of besluit genereert.

AI als collega, niet als vervanger

Een derde van de respondenten noemt personeelstekorten een belangrijke reden om AI toe te passen. Met name grotere organisaties en jongere leidinggevenden zien AI als verlengstuk van het team: een digitale collega die repetitieve taken overneemt, en ruimte vrijmaakt voor menselijke expertise.
Toch verwacht slechts 12 procent dat AI in de komende drie jaar meer dan 60 procent van Finance-taken zal overnemen. De heersende verwachting is dat AI vooral versnelt en ondersteunt – niet vervangt. De impact op de competentieprofielen van Finance is desondanks groot: digitale geletterdheid wordt een noodzakelijke basisvaardigheid.

Richting geven aan verantwoorde inzet

De opkomst van AI vraagt om een tweesporenstrategie van het management. Aan de ene kant investeringen: ruimte voor experiment, mislukking en doorontwikkeling. En vooral ook investeren in je team en de cultuur: focus op AI geletterdheid en de juiste mindset. Aan de andere kant governance: waarborgen van ethiek, compliance en datakwaliteit in ontwerp en gebruik. Voor CFO’s betekent dit ook: herbezinning op de inrichting van teams en de rol van Finance. Niet iedereen hoeft data scientist te worden, maar een fundamenteel begrip van AI-principes is cruciaal om mee te kunnen bewegen. En wie waarde ziet in de technologie, zal ook verantwoordelijkheid moeten nemen voor het kader waarbinnen die technologie wordt ingezet.
De CFO die AI alleen benadert als kostenbesparende technologie, mist het grotere plaatje. AI is vooral een strategisch middel om slimmere processen, betere besluitvorming en wendbare teams mogelijk te maken. Voor financiële leiders ligt hier de kans om richting te geven aan verantwoorde en doelgerichte inzet van AI – met ruimte voor menselijk inzicht én technologie. Wie die stap wil zetten, doet er goed aan om niet alleen te investeren in tools, maar ook in kennis. Wij geloven dat een oplossing als Tex daarin een wezenlijke bijdrage kan leveren.

Juliette Goetzee is Managing Director van Nextens fiscale software