De Nederlandse bankensector is opnieuw in beweging. ABN Amro kondigde onlangs aan branchegenoot NIBC te willen overnemen van investeerder Blackstone, voor een geschatte prijs van 960 miljoen euro. Daarmee verdwijnt opnieuw een kleinere speler van het toneel en wordt de concentratie in de financiële sector verder versterkt.

Voor CFO’s roept dit vragen op: wat betekent deze stap voor de concurrentie op de spaar- en kredietmarkt, voor de tarieven die bedrijven betalen en voor de strategische keuzes die ondernemingen moeten maken in hun financiële relaties?

1. Consolidatie als strategische noodzaak

De overname past in een bredere trend die we in heel Europa zien: schaalvergroting in de bankensector. De eisen van toezichthouders rond kapitaalbuffers, antiwitwascontroles en digitale beveiliging zijn de laatste jaren fors toegenomen. Kleine en middelgrote banken kunnen die investeringen steeds moeilijker dragen. Voor ABN Amro is de aankoop van NIBC daarom geen defensieve, maar een strategische zet om de kostenbasis te verbreden en de groei aan te jagen.

NIBC brengt 325.000 spaarklanten, 200.000 hypotheekklanten en circa 175 zakelijke klanten mee. In absolute zin is dat niet veel op de miljoenen klanten die ABN Amro al heeft, maar de overname verstevigt de positie van de bank in nichemarkten en biedt toegang tot spaartegoeden in Duitsland en België – landen waar ABN Amro vooral via private banking actief was.

Voor CFO’s betekent dit concreet dat ABN Amro de komende jaren waarschijnlijk zal streven naar meer geïntegreerde dienstverlening over de grens, met name voor bedrijven met activiteiten in de Benelux en Duitsland. Een bredere balans en een grotere spaardeposito­basis vergroten de mogelijkheid van de bank om ook bedrijfskredieten te verstrekken tegen concurrerende voorwaarden.

Lees ook op CFO.nl: ABN Amro zet het mes in het duurzaamheidsteam

2. Minder concurrentie, meer marktmacht

Toch kent de deal ook schaduwkanten. Voor Nederlandse spaarders én bedrijven betekent de overname mogelijk een verdere verschraling van het bankenlandschap. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft vorig jaar nog gewaarschuwd dat de Nederlandse spaarmarkt kenmerken vertoont van oligopolistische prijsafspraken: weinig spelers, lage rentes, en een beperkte prikkel tot concurrentie.

Door NIBC – een van de weinige alternatieven buiten de grote vier – te laten opgaan in ABN Amro, verdwijnt opnieuw een concurrent. Dat kan leiden tot minder scherpe tarieven, zowel voor spaarders als voor zakelijke klanten. CFO’s doen er daarom goed aan om hun financieringsstrategie breder te trekken: denk aan samenwerking met buitenlandse banken, fintechs of institutionele financiers die bedrijfskrediet aanbieden buiten het traditionele bancaire kanaal.

3. Digitale investeringen als drijfveer

Een belangrijk motief achter de overname is de noodzaak van digitale transformatie. Zowel ABN Amro als NIBC heeft de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in online hypotheek- en spaarplatforms. Toch zijn de marges dun en de technologie-investeringen zwaar. Door NIBC in te lijven kan ABN Amro schaalvoordelen realiseren op IT-systemen, databeheer en compliance. De bank rekent op structurele synergievoordelen van circa 100 miljoen euro per jaar.

Voor CFO’s is dit een teken aan de wand. Ten eerste illustreert het dat digitalisering in financiële dienstverlening niet langer optioneel is – ook niet voor middelgrote spelers. Dezelfde schaalvoordelen gelden in andere sectoren: wie de technologie- en compliancekosten niet kan spreiden over voldoende omzet, komt in de verdrukking. Ten tweede betekent het dat grote banken dankzij hun schaal efficiënter klantdata kunnen benutten voor kredietbeoordeling, pricing en risicomanagement. Dat kan positief uitpakken voor bedrijven die transparante financiële data kunnen aanleveren, maar nadelig voor ondernemingen die buiten het standaardprofiel vallen.

Lees ook op CFO.nl: Column – Leo van de Voort: De reorganisatie van de Volksbank… een rekensom

4. Wat CFO’s kunnen verwachten op de kredietmarkt

Hoewel ABN Amro stelt dat de overname primair gericht is op groei in de particuliere markt, heeft de deal indirecte gevolgen voor zakelijke kredietverlening. NIBC had nog altijd een kleine maar gespecialiseerde portefeuille aan zakelijke klanten, met name in vastgoed, maritieme financiering en mid-market bedrijven. De kans is groot dat ABN Amro die portefeuille integreert in haar bestaande zakelijke divisie.

Voor CFO’s van middelgrote ondernemingen betekent dit dat de toegang tot maatwerkfinanciering via kleinere banken verder afneemt. De onderhandelingspositie van bedrijven tegenover banken wordt daardoor zwakker. Daar staat tegenover dat grotere banken doorgaans stabielere financieringsvoorwaarden bieden en meer toegang hebben tot internationale kapitaalmarkten.

Een aandachtspunt is wel dat de risicobeoordeling bij grote banken vaak strakker is gereguleerd. Verwacht dus meer standaardisering, strengere documentatie-eisen en mogelijk hogere zekerheden bij kredietverlenging. CFO’s doen er verstandig aan hun bankrelatie tijdig te herevalueren en alternatieve financieringsbronnen te ontwikkelen – van direct lending tot factoring of private debt-fondsen.

5. Wat betekent dit voor de financiële strategie van ondernemingen?

De consolidatiegolf in bankenland raakt uiteindelijk de hele financiële keten. Voor ondernemingen en hun CFO’s zijn drie strategische reacties cruciaal:

1. Diversificatie van financieringsbronnen: Vertrouwen op één of twee grootbanken wordt steeds risicovoller. Bouw relaties op met alternatieve financiers, zowel nationaal als internationaal.
2. Datakwaliteit en transparantie: Naarmate banken meer digitale risicobeoordelingen toepassen, wordt de interne datakwaliteit van bedrijven bepalend voor de krediettoegang. CFO’s moeten investeren in betrouwbare, realtime financiële rapportage.
3. Actieve treasurystrategie: De verschraling van de spaarmarkt en de lage rentes kunnen aanleiding zijn om overtollige liquiditeiten actiever te beheren, bijvoorbeeld via money market funds of kortlopende obligaties.

A Finance Perspective of M&As and Corporate Control with Prof. Schlingemann

Gain a deeper understanding of the financial side of M&A transactions. Join the challenging 3-day A Finance Perspective of M&As and Corporate Control program by Prof. Frederik P. Schlingemann.

Check dates & details

6. De bredere context: kralen rijgen in plaats van megafusies

In Europa blijft de langverwachte grensoverschrijdende bankenfusie uit, mede door uiteenlopende kapitaaleisen en nationale belangen. In plaats daarvan zien we wat analisten “kralen rijgen” noemen: nationale banken kopen kleinere spelers om stap voor stap groter te worden. ABN Amro’s recente overname van de Duitse private bank Hauck Aufhäuser Lampe past in hetzelfde patroon.

Voor Nederlandse CFO’s betekent dit dat hun bankpartners internationaler, maar niet noodzakelijkerwijs competitiever worden. De machtsbalans verschuift naar een klein aantal grootbanken met een sterke digitale infrastructuur en hoge toetredingsdrempels voor nieuwkomers.

Meer dan een bankendeal alleen

De voorgenomen overname van NIBC door ABN Amro is meer dan een bankendeal alleen: het is een signaal dat de consolidatiegolf in de financiële sector doorzet. Voor Nederlandse CFO’s betekent dit enerzijds meer stabiliteit en schaal bij hun bankpartners, maar anderzijds minder keuzemogelijkheden en minder onderhandelingsruimte.

Ook is het een wake up call: de tijd van vanzelfsprekende bancaire relaties is voorbij. CFO’s die wendbaar willen blijven, moeten hun financiële strategie diversifiëren, technologie omarmen en proactief inspelen op de veranderende dynamiek tussen banken en bedrijven.

Creating Value in M&As and JVs with Prof. Massimo Massa

Gain a strategic framework for creating value in growth. Develop an overall strategic perspective opening doors to competing even more profitably in the new economy. Join the 3-day Creating Value in M&As and JVs program by Prof. Massimo Massa.

Learn more