Winst oppoetsen. Zo doe je dat. Of niet?

Of gaat het bij twijfelachtige getallen slechts om een rare gril in de verslagen? Dat probeert de Amerikaanse hoogleraar accounting Jim Wahlen, die lesgeeft op de Indiana Universiteit, in zijn lessen uit te leggen.

Alhoewel Wahlen het belangrijk vindt om niet direct naar ‘earnings management’ (winststuring) te gaan zoeken, komt dat wel aan bod in een van de onderdelen die mensen ‘verrassend interessant’ vinden. 'De eerste stap bij het zoeken naar winststuring moet zijn de fundamentele definities van accounting te kennen en daar rigoureus over na te denken. Mensen bewust maken dat zelfs bedrijven die op een veilige manier de standaard volgen met slechte financiële verslagen kunnen komen.’ Wahlen geeft in het voor- en najaar een vijfdaagse training aan het Amsterdam Institute of Finance. 

Waarom Starbucks?

Als voorbeeld pikt Wahlen Starbucks. Een complex verhaal waarbij hij onderdelen als ‘lease hold improvements’ bespreekt, waarbij mensen hem dan vaak glazig aankijken. Waarom Starbucks? ‘Iedereen kent ze en het is een simpel model om ter illustratie te gebruiken. Ik kan een kamer met dertig mensen inlopen en iedereen zal daar van Starbucks gehoord hebben. De meesten zullen er wel eens zijn geweest.’

Hij bespreekt bijvoorbeeld waar de leaserechten in de financiële verslaggeving van Starbucks te vinden zijn. Waar staan die? Zo komen ze bij de voetnoten. ‘Daarin wordt een hoop informatie over hun leases onthuld, over alle winkels die ze hebben.’ Het blijkt om tientallen miljarden euro’s te gaan. In zijn lessen gaan ze vervolgens eigen versies van de verslagen maken. ‘De aangepaste financiële verslagen die we hebben samengesteld, geven waarschijnlijk veel betere informatie over de werkelijke financiële positie van Starbucks dan de balansen die het bedrijf zelf volgens de Amerikaanse accounting standaard US GAAP maakte.’

Echte bedrijven

Maar hier is geen sprake van winststuring. Starbucks volgt de vereiste voorschriften. ‘They’re not trying to cook the books.’ Maar de regels maken het moeilijk voor een bedrijf als Starbucks, terwijl het niet eens eenduidig is of het in hun voordeel of nadeel werkt. ‘Je kan het op beide manieren uitleggen.’

‘Zo behandel ik in mijn lessen drie, vier of vijf casussen, allemaal gebaseerd op echte bedrijven. Sommige zijn casussen die op universiteiten worden besproken en sommige heb ik zelf geschreven. We doen oefeningen, analyseren strategieën, lezen verslagen, bestuderen industrieën en identificeren welke boekhoudkundige informatie van hoge en welke van lage kwaliteit is. Bij lage kwaliteit is het belangrijk om te kijken naar de motivatie van het management. Proberen ze soms het bedrijf verkeerd weer te geven?’

Dit verhaal over financiële verslagen verscheen in het Engels op AIF.nl