AFM: CFO’s moeten scherper rapporteren over geopolitiek en duurzaamheid

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwt beursgenoteerde ondernemingen dat hun jaarverslagen duidelijker moeten worden over geopolitieke risico’s, duurzaamheidskwesties en verslaggevingskwaliteit. De toezichthouder baseert haar toezichtprioriteiten voor 2025 op de jaarlijkse richtsnoeren van ESMA (de Europese effectenautoriteit) en benadrukt dat CFO’s en auditcommissies daarin een sleutelrol vervullen. “De kwaliteit van toelichtingen in de verslaggeving blijft achter”, stelt de AFM. “Gebruikers van jaarverslagen moeten beter kunnen begrijpen hoe ondernemingen worden beïnvloed door externe factoren – en hoe zij zelf maatschappelijke en milieueffecten veroorzaken”.

Geopolitieke risico’s: meer dan een voetnoot
De oorlog in Oekraïne, spanningen in het Midden-Oosten en de afhankelijkheid van grondstoffen en productieketens uit China: het zijn thema’s die ook de financiële continuïteit van ondernemingen raken. Toch blijken veel bedrijven in hun verslaggeving te volstaan met een algemene zin over ‘geopolitieke onzekerheid’.
De AFM vindt dat onvoldoende. Van ondernemingen wordt verwacht dat zij concreet aangeven hoe geopolitieke risico’s hun resultaten, strategie en cashflow kunnen beïnvloeden. Daarbij hoort ook een toelichting op segmentinformatie onder IFRS 8 – met name als risico’s of marktdynamiek per regio sterk verschillen.

Voor CFO’s betekent dat: integratie van risicomanagement, compliance en strategie in de financiële rapportage. “Wie geopolitiek niet in de cijfers meeneemt, laat feitelijk een blinde vlek bestaan in zijn bedrijfsmodel”, aldus een governance-expert die nauw betrokken is bij de AFM-richtsnoeren.

Dubbele materialiteit als toetssteen
Een tweede belangrijk aandachtspunt is de dubbele materialiteitsanalyse die vanaf verslagjaar 2025 verplicht wordt onder de European Sustainability Reporting Standards (ESRS).
Bedrijven moeten niet alleen rapporteren over hoe duurzaamheidsontwikkelingen hén raken (outside-in), maar ook over de impact die zij zelf hebben op mens en milieu (inside-out).

De AFM benadrukt dat deze zogeheten IRO’s – Impacts, Risks and Opportunities – helder, systematisch en kwantitatief moeten worden toegelicht. Veel ondernemingen worstelen daar nog mee, omdat de koppeling tussen ESG-doelstellingen en financiële prestatie-indicatoren vaak ontbreekt. Volgens de toezichthouder moeten CFO’s daar een actieve rol in nemen: “De duurzaamheidsinformatie moet net zo betrouwbaar, controleerbaar en samenhangend zijn als de financiële data. Alleen dan krijgt de lezer een realistisch beeld van de waardecreatie op lange termijn”.

Rapportagekwaliteit onder druk
Naast inhoudelijke transparantie ligt ook de vormtechnische kwaliteit van jaarverslagen onder het vergrootglas. Steeds meer ondernemingen werken met het European Single Electronic Format (ESEF), dat bedoeld is om de toegankelijkheid en vergelijkbaarheid van jaarverslagen te verbeteren. Toch signaleert de AFM dat de technische tagging, consistentie tussen hoofdstukken en aansluiting met de jaarrekening nog regelmatig tekortschieten.

CFO’s en controllers worden daarom aangespoord om vroegtijdig samen te werken met auditors en IT-specialisten bij de opmaak van hun ESEF-bestanden. Ook moeten auditcommissies explicieter toezicht houden op de juiste toepassing van IFRS- en ESRS-standaarden.

Strategische implicaties voor de CFO
De ontwikkelingen leggen de lat voor financiële topfunctionarissen hoger dan ooit. De CFO wordt niet alleen geacht de cijfers te beheersen, maar ook een strategisch kompas te bieden in een onzekere wereld. Voor de komende jaarverslagcyclus adviseert de AFM dan ook om tijdig te starten met de voorbereiding, onder meer door:

– een herijking van de risicoparagraaf, met nadruk op geopolitiek en klimaat
– het betrekken van sustainability officers bij de opzet van de managementrapportage
– en het verbeteren van de interne beheersing van ESG-data

Volgens de AFM versterken ondernemingen die erin slagen financiële en niet-financiële informatie te integreren in één consistent verhaal, hun geloofwaardigheid richting beleggers, toezichthouders én medewerkers.