Boven onze stand geleefd

Als het gaat om andere landen op hun tekortkomingen te wijzen, heeft Nederland een eer hoog te houden. We zijn een klein land maar we durven wel een grote broek aan te trekken in het buitenland. We knikken instemmend als minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën, namens de Europese Commissie, Griekenland in de hoek zet en eist dat ze hun schulden zonder dralen terugbetalen. Terecht, is de algemene opinie, de Grieken hebben zich in de Euro gelogen en jaren boven hun stand geleefd en nu is het pay back time.

We weten de Grieken heel goed te vertellen wat ze moeten doen om hun economie weer op de rit te krijgen. Als het over de Nederlandse economie gaat is sprake van minder inzicht. We kunnen ons er nog steeds op beroepen een rijk en stabiel land binnen de euro te zijn. Een deel van deze welvaart is echter gebaseerd op gas en daar dreigt nu een kink in de kabel te komen. Om de begroting mooi rond te krijgen, moet er flink worden doorgepompt maar dat leidt tot aardbevingen die naarmate er meer wordt opgepompt in intensiteit toenemen.Sinds 1960 hebben we voor 265 miljard euro aan gas uit de Nederlandse bodem gepompt. Deze baten vloeiden rechtstreeks in de staatskas. Noorwegen koos er voor de aardgasbaten in een speciaal staatsfonds te storten en de rendementen van dit fonds te gebruiken voor investeringen in innovatie en infrastructuur. In Nederland werd met de opbrengst onze geprezen verzorgingsstaat opgebouwd.  350 miljard euro Met de kennis van nu tonen berekeningen aan dat als Nederland het geld wel meteen in een apart fonds zou hebben gestort het saldo begin 2014 bijna € 350 miljard zou zijn geweest. Als jaarlijks 4% van het vermogen van het fonds naar de staatskas vloeit, zou de overheid in 2013 hebben kunnen beschikken over 13 miljard euro. Dat komt ongeveer overeen met het aandeel van de aardgasopbrengsten in de begroting. De overheid staat nu voor een moeilijk dilemma, doorpompen leidt tot risico’s voor de bevolking, stoppen met pompen of drastisch minderen leidt er toe dat we 10 miljard euro aan extra bezuinigingen voor onze kiezen krijgen. Dan zijn de schadevergoedingen aan Groningers die hun huizen zien verzakken en instorten en de nodige investeringen om de infrastructuur aardbevingsproof te maken nog niet meegerekend. Het ziet er naar uit dat niet alleen de Grieken en andere Zuid-Europeanen boven hun stand hebben geleefd de afgelopen jaren.  Als we onze toekomstige economische groei veilig willen stellen zullen we moeten afkicken van de aardgasbaten. Toekomstige opbrengsten moeten in een fonds worden gestort waaruit de financiering van innovatie in het midden- en kleinbedrijf in Nederland en fundamenteel wetenschappelijk onderzoek kan worden bekostigd. Op die manier wordt toekomstige economische groei veilig gesteld.