Brexit fraai staaltje struisvogelpolitiek

Twee weken nadat een meerderheid van de Britse bevolking stemde voor vertrek uit de EU is de politieke, economische en sociale chaos compleet. De belangrijkste hoofdrolspelers in het drama zijn inmiddels van het toneel verdwenen en de blijvers vragen zich vertwijfeld af hoe het nu verder moet. Terwijl voor het referendum ieder zichzelf respecterend adviescollege aan de lopende band scenario’s het licht lieten zien die, afhankelijk van in welk kamp men zich bevond, verschilden van een totaal financieel armageddon tot een milde economische teruggang en grotere vrijheid, heeft niemand zich blijkbaar druk gemaakt over wat te doen na de Brexit.

Je zou mogen verwachten dat het Brexit-kamp op zijn minst een visie op een onafhankelijke Groot-Brittannië op de plank had liggen en een draaiboek van hoe daar te komen. Niets is minder waar. Het blijkt in de praktijk niet zo moeilijk om ontevreden kiezers achter je krijgen door te stellen dat de EU niet deugt en dat je beter af bent zonder alle Brusselse bureaucratie en vrij verkeer van personen. Het is blijkbaar wel te moeilijk om te bedenken wat je dan wel wilt en hoe je dat denkt te bereiken. Ook de Britse regering heeft een fraai staaltje struisvogelpolitiek laten zien onder het mom van: we doen gewoon of de Brexit niet zal plaatsvinden en dan gebeurt het ook niet. In plaats van doemscenario’s naar buiten te brengen om mensen te overtuigen voor de EU te kiezen, had de regering beter een deel van deze energie kunnen besteden aan het belichten van de positieve kanten van EU-deelname en het opstellen van een noodplan dat in werking zou treden bij een eventuele overwinning van het Brexit-kamp. Zo’n plan had de huidige verdeelde discussie over een softe of harde Brexit richting kunnen geven en veel onduidelijkheid en onrust weg kunnen nemen.Op enige hulp van de EU hoeven de Britten niet te rekenen. Die is nog bezig haar eigen wonden te likken nadat het voor hen schier onbestaanbare is gebeurd: de uittreding van een lidstaat. De hardliners toonden zich slechte verliezers en gaven onmiddellijk aan dat het smerige scheiding zou worden en de Britten niet hoefden te rekenen op coulance. Een vechtscheiding zou een waarschuwing moeten zijn voor andere lidstaten die ook te maken hebben met nationalistische partijen die uit de EU willen. De noordelijke lidstaten reageerden wat meer onderkoeld en riepen op om de kalmte te bewaren en eerst de ontwikkelingen in Groot-Brittannië af te wachten. Ondertussen spelen Brusselse denktanks wargames om de implicaties van een Brexit te exploreren en de grote knelpunten in de komende onderhandelingen op te sporen. Een van deze knelpunten is dat er waarschijnlijk onvoldoende ambtenaren zijn om deze onderhandelingen binnen een redelijke termijn uit te voeren. Dat had het Brexit-kamp van tevoren kunnen bedenken.De EU gaat echter ook niet vrijuit in deze Brexit. De EU is de afgelopen jaren een erg op zichzelf gerichte organisatie geworden die niet in staat blijkt snel en effectief te reageren op grote problemen zoals de grote vluchtelingenstroom of financiële crises. In het streven naar uitbreiding en een grotere Europese integratie hebben zij te weinig oog gehad voor de groeiende onvrede onder Europese burgers. Ook de individuele lidstaten valt dit verwijt te maken.  Groot-Brittannië is niet het enige land waar de roep om uit de EU te vertrekken klinkt.  Verschillende polls en onderzoeken laten zien dat het ook in Nederland een close call zou zijn als hier een referendum zou worden gehouden.Ik hoop de Brexit zal fungeren als een wake up call voor alle betrokkenen. Het wordt tijd dat iedereen zijn kop uit het zand haalt en aan de slag gaat om lessen te trekken uit de Brexit zodat een Nexit, Frexit of Dexit voorkomen kan worden. Struisvogels horen in de natuur en niet in de politiek.