De AI-hype raast als een lopend vuurtje door bestuurskamers. Ook CFO’s zijn niet immuun voor de Fear of Missing Out (FOMO), want: iedereen wil “iets met AI” – het liefst gisteren nog – zonder eerst stil te staan bij het waarom. Henry Kissinger zei eens treffend: “If you don’t know where you are going, every road will get you nowhere.”

Wie zonder doel in de AI-wereld rondrent, eindigt al snel nergens. Teams gaan enthousiast aan de slag met AI-pilots, maar zonder duidelijke probleemdefinitie of KPI’s raken ze al snel het spoor bijster. Het resultaat? Dwalende data-teams, dure proefprojecten en fancy dashboards die vooral laten zien dat een heldere richting ontbreekt.

De AI-FOMO-reflex onder CFO’s – het volgen van de hype zonder plan – is gevaarlijk. Veel financiële leiders behandelen AI als een wondermiddel dat overal op toegepast kan worden. In het begin levert dat misschien hier en daar wat geautomatiseerde processen op, maar uiteindelijk ontstaat een lappendeken van losstaande AI-oplossingen die niet op elkaar aansluiten.

In plaats van met één geïntegreerde transformatie eindigt de organisatie met allerlei gefragmenteerde projecten, extra complexiteit en technische schuld. Gartner voorspelde niet voor niets dat tegen 2024 de helft van alle finance-gerelateerde AI-initiatieven zou vertragen of zelfs stopgezet zou worden vanwege opschalingsproblemen. En dat zien we in 2025 inderdaad gebeuren.

Lees ook op CFO.nl: Michel Wessel (CFO van Royal Talens): “De toekomst is digitaal. Het moment om de eerste stap te zetten in AI is nu.” 

Ondertussen wordt de hype op de beursvloeren en in salesgesprekken nog verder opgepompt. Tal van techleveranciers hebben hun producten omgedoopt tot “AI”-oplossingen om mee te liften op de trend. De markt wordt overspoeld met tools die allemaal ongeveer hetzelfde beloven. Verkoopverhalen roepen om het hardst dat ze “complete automatisering” bieden, maar vaak ontbreekt een duidelijk afgebakend probleem dat echt opgelost wordt. Het doet denken aan de dotcom-tijd, waarin overal gouden bergen werden beloofd. Voor je het weet, investeer je als CFO in een duur AI-systeem dat fantastisch klinkt in de brochure, maar nauwelijks waarde toevoegt in de praktijk.

Ironisch genoeg zouden juist CFO’s beter moeten weten. Als financiële professionals leven zij bij de feiten en cijfers. Ze zijn gewend sceptisch te kijken naar grote beloften en te vragen: wat levert het op, wat zijn de risico’s? Toch raken ook CFO’s bevangen door AI-FOMO.

Misschien komt het door de druk om niet achter te blijven bij de concurrentie; niemand wil de boot missen als AI daadwerkelijk zo revolutionair blijkt. Adviseurs roepen bovendien dat “bedrijven die AI niet omarmen, achteropraken in wendbaarheid, efficiëntie en strategische impact.” Die angst om iets te missen, gecombineerd met de buzzwords die overal opduiken, maakt het moeilijk om de rust te bewaren.

Cijfers laten zien kloof tussen hype en realiteit

De cijfers laten echter zien dat er een kloof gaapt tussen hype en realiteit. Uit een recente internationale peiling bleek dat slechts 4% van de finance leaders aangeeft dat hun inzet van generatieve AI al echt volwassen en opgeschaald is. Meer dan een derde doet helemaal niets of wacht bewust af tot “de markt volwassener is.”

Het overgrote deel (61%) bevindt zich hooguit in de experimentele fase van verkenning. Tegelijkertijd noemt bijna 90% van alle executives hun AI-initiatieven “voortschrijdend”. Die bijna unanieme perceptie dat men met AI bezig is, staat in schril contrast met de praktijk: veel organisaties staan feitelijk nog aan de startlijn. De CFO’s – en niet alleen CFO’s – rennen massaal richting AI, maar we zijn nog nauwelijks op stoom. Veel initiatieven blijven hangen in conceptfase of kleine pilots, zonder daadwerkelijke opschaling of concrete resultaten.

Volgende week: Deel #2 van ‘CFO’s met AI-FOMO’:  Onze eigen (dure) crashcourse: hoe wij bij Coney Minds exact in de valkuil stapten waar ik in deze column voor waarschuw.

Kijk ook op CFO.nl: CFO Studio met Mike van der Weerd (CFO van Equans): de CFO als datagedreven leider

Fintech - The Disruption of Finance by Technology with Prof. Raghu Rau

Understand the impact of automation, AI, big data, and blockchains on finance. Discover how to profit in 3 days. Join the thought-provocative Fintech – The Disruption of Finance by Technology program by Prof. Raghavendra Rau.

Learn more