De uitdaging van Lodewijk Lockefeer (CFO Zeelandia): “De ambachtelijk bakker blijven ontzorgen en tegelijkertijd meegroeien met de industrie.”

Voor de oprichting van Zeelandia, moeten we terug naar Zierikzee in 1900, waar Herman Johan Doeleman begint met het vermarkten van ‘beschuitgelei’, op dat moment een zeer innovatief product voor de bakker. Nu, 123 jaar later, is Zeelandia uitgegroeid tot een multinational, met wereldwijde operaties in 25 landen en meer dan 3,000 werknemers. De Koninklijke Zeelandia Groep (KZG) ontwikkelt, produceert en verkoopt ingrediënten voor brood- en banketbakkerijen in ruim honderd landen.

Na 17 jaar Heineken, maakte Lodewijk Lockefeer (54) vier jaar geleden de overstap naar Zeelandia. Voor Heineken werkte hij in Indonesië, Milaan en in Amsterdam, waar hij tot 2019 Regional Finance Director Europa was. Naast zijn werk als CFO voor Zeelandia, is hij lid van het curatorium van de RC opleiding van de UvA.

Waarom de overstap van Heineken naar Zeelandia? “Ik wilde mijzelf verder verbreden”, antwoordt Lockefeer, “directer betrokken zijn bij besluitvorming, leiderschap, governance en strategie. Maar ook wilde ik mijzelf uitdagen om in een meer hands-on omgeving, de Global Finance functie op te pakken, en die verder te ontwikkelen tot een volwaardige functie, met maximale impact op de onderneming en haar stakeholders.”

Verschuiving verkoopkanalen

Wat zijn volgens Lockefeer de strategische uitdagingen voor de Koninklijke Zeelandia Groep? “Dat is in de eerste plaats de verschuiving binnen onze verkoopkanalen. Waar het aantal ambachtelijke bakkers al jaren daalt, groeien de industriële spelers, die bijvoorbeeld aan de Retail leveren. En dat alles in een stabiele Europese markt in volume. Wij willen de ambachtelijk bakker blijven ontzorgen en tegelijkertijd meegroeien met de industrie. Dat kan alleen als we innoveren en onze schaalgrootte optimaal benutten”

Natuurlijk blijft het bijzonder om voor een familiebedrijf te werken, zo vindt ook Lockefeer. “Het bedrijf is trots op onze aandeelhouders en er is veel respect voor de historie, ook bij onze klanten. Je merkt dat het zorgvuldig omgaan met leveranciers, klanten, medewerkers en de omgeving in het DNA zit. Hier zie je de basis van ons Environmental Social & Governance (ESG) beleid. Wat mij enorm aanspreekt bij Zeelandia, is dat de waarde niet meteen een synoniem is voor financiële – monetaire – waarde. Dat helpt enorm in afwegingen tussen korte en lange termijn. Dat neemt niet weg dat er wel degelijk op de financiële resultaten wordt gelet.”

Vier pijlers

Als de CFO terugkijkt naar de afgelopen vier jaar, wat heeft hij dan neergezet? Lockefeer: “Als eerste moeten we de laatste vier jaar zien in het licht van onze 123 jaar historie. Of met andere woorden; we hebben doorgebouwd op de fundamenten die in de jaren daarvoor zijn opgebouwd. We hebben stap voor stap gewerkt aan vier belangrijke pijlers: 1) In control zijn van de basics, 2) Business partnering en digitaal, 3) ESG en 4) People.”

Over in control zijn van de basics. “De eerste prioriteit was het verhogen van de rapportage kwaliteit, consistentie, relevantie en snelheid. Daarmee hebben we informatie ongelijkheid, -onzekerheid, en -ongemak weggenomen en ruimte gecreëerd voor de echt belangrijke discussies, die over de business gaan.”

Om maximaal in te zetten op Business partnering en digitaal, heeft Lockefeer ook ruimte gemaakt om business partnering weer een stapje verder te brengen. “We hebben vier modules geïntroduceerd: Business Partners, Fast Close, S&OP en Digital. Een waardevolle spin-off is dat deze modules worden geleid door een combinatie van corporate en local finance talenten.”

ESG en People

Wellicht het meest uitdagende en belangrijke thema voor nu is volgens Lockefeer ESG. “Dit is dé kans voor finance om niet alleen maar te rapporteren, maar juist een actieve rol te pakken bij het mobiliseren van de onderneming. Finance kan en moet, naar mijn mening, haar autoriteit positief inzetten om de brug te slaan tussen de financiële waarde en de niet-financiële waarde van ESG. Als voorbeeld: bij Zeelandia zijn we begonnen met CO2 shadow pricing in onze business cases. Dat betekent dat we in de afweging niet alleen naar financiële factoren kijken, maar ook naar het verschil in CO2-impact door er een prijskaartje aan te hangen. Dat geeft een andere, meer gebalanceerde uitkomst. Ook zijn we trots dat we het initiatief hebben genomen om de methode voor de Scope 3 bepaling van onze producten niet in isolatie te bepalen, maar samen met onze concurrenten uit de bedrijfstak.”

En dan de vierde pijler… People. Lockefeer: “Hoewel Zeelandia een middelgroot bedrijf is, betekent dat niet dat men zich hier niet kan ontwikkelen. Iedereen heeft een ambitie om zich te ontwikkelen en het helpt als we laten zien dat het ook kan. Een klein aantal succesverhalen maakt al heel wat los. Bijvoorbeeld in ons geval: een talent van het hoofdkantoor is nu aan de slag als Finance Director bij een van onze werkmaatschappijen. Of een lokale finance manager, die nu managing director van dat land is."

Covid-10 en Oekraïne

Welke rol speelden en spelen de Covid-19 en de Oekraïne crisis voor de CFO? Lockefeer: “De finance functie heeft een prachtige rol kunnen spelen tijdens deze twee disruptieve gebeurtenissen. Tijdens Corona hebben we ons volledig gericht op de financiële continuïteit van het bedrijf. Dat betekent scenario planning, cashflow management, mitigation management en mobilisatie. De uitdaging die de Oekraïne oorlog heeft veroorzaakt, speelt zich af op verschillende assen. Grondstoftekorten, energieprijzen, inflatie en verandering in consumentengedrag. Dit soort uitdagingen vraagt om goede samenwerking tussen de verschillende functies inkoop, commercie en finance. En om strikte monitoring.”

‘Eigenaarschap voorwaarde voor verandering’

Lockefeer gelooft dat eigenaarschap een cruciale voorwaarde is voor echte verandering. “Eigenaarschap krijg je alleen als nieuwe initiatieven daadwerkelijk een business benefit hebben. En juist die business benefits, daar moet finance naar op zoek. Als besluiten worden gerechtvaardigd wegens een negatieve bewijslast, zoals compliance, ben ik op mijn hoede.”

“Het is mijn geloof”, zo vervolgt Lockefeer, “dat iedereen die voor Zeelandia werkt, van administratie tot controlling, bij alles wat we doen de onderneming kan helpen bij de transformatie. Alle vragen die we stellen, alle overzichten die we maken, alle vergaderingen waar we aan deelnemen, alle posts die we op LinkedIn plaatsen, alles wat we in de kantine zeggen… Het kan Zeelandia verder brengen, mits we er ons bewust van zijn. Het hebben van een purpose is hier cruciaal.”

Nominatie Huib van Rozendaal Award 2023

Wat wil de CFO van Zeelandia nog bereiken? “Ik wil graag een bijdrage leveren om ons verhaal, stap voor stap, meer en meer bekend te laten worden bij al onze stakeholders. En bovenal wil ik mijn steentje bijdragen om het finance vak verder te ontwikkelen. Dat vind ik belangrijk, want het is echt zonde als we het potentieel niet zouden benutten.”

En dan is er nog die nominatie voor de Huub van Rozendaal Award 2023, voor de CFO bij een familiebedrijf die afgelopen jaar hét verschil maakte. Op de vraag aan Lockefeer waarom hij die Award toegekend zou moeten krijgen, antwoordt hij: “Dat is een vraag die je niet aan mij moet stellen, maar aan mijn directe collega’s, ons finance team, onze landen, de auditor, de bank, en natuurlijk aan de Audit Committee en Raad van Commissarissen… Wat ik natuurlijk wel verwacht, is dat de winnaar van dit jaar zich als ambassadeur van het vak gaat inzetten. Om zo meer finance talent te ontwikkelen."

Een bijzondere Award

Sinds 2015 wordt er een Award, uitgereikt aan CFO’s die succesvol zijn bij een familiebedrijf. Daar waar grote corporates meestal in de prijzen van de CFO Awards vallen, zijn de Chief Financial Officers van familiebedrijven vaak minder zichtbaar. De in 2017 overleden Huub van Rozendaal, zeer betrokken bij de CFO Community, pleitte daarom voor een speciale Award voor familiebedrijven. In 2015 zat Van Rozendaal – voormalig CFO bij familiebedrijf Sligro – in de eerste jury, toen Luuk van der Pal (Enza Zaden) winnaar werd.

Vanaf 2016 wordt de prijs uitgereikt op de jaarlijkse FM Dag. Huub van Rozendaal was zeer betrokken bij de organisatie van dit event, dacht mee over de keuze voor sprekers en over de uitreiking van de prijs. Na zijn overlijden werd, in samenspraak met de familie, besloten de Award voortaan zijn naam te geven. Als eerbetoon aan een Chief Financial Officer die stónd voor het familiebedrijf en een belangrijke rol speelde in het ontwikkelen van onze CFO Community.

Naast de hierboven al genoemde Luuk van der Pal werd de Award eerder gewonnen door Bert van Dongen (CFO Koninklijke Paardekooper, 2021), Jeroen Straathof (CFO Ridder Group, 2020), Willemien Boot (CFO Auping, 2019) en Paul van der Kroft (CFO Terberg Groep, 2018).