Robotisering: “Zuster verdient straks misschien meer dan chirurg”

Lees ook: "Werk mens blijft hard nodig naast robotisering"

McKinsey hanteerde in het rapport al een ruime termijn: het zou eerder kunnen gebeuren, maar ook later. Voor Warnink is het duidelijk: eerder. “Ten eerste denk ik dat het noodzakelijk is met het oog op de groeiende wereldbevolking. We redden het niet om al die monden te voeden zonder dat technologie taken van ons overneemt. Verder wordt er al op allerlei terreinen mee geëxperimenteerd. Neem zelfsturende auto’s, daar zijn ze al zo ver mee. Bedrijven als Tesla en Google zijn er mee bezig. Als de transportsector deze voertuigen gaat inzetten, heeft dat gevolgen voor grote groepen mensen die daar werkzaam zijn”, zegt Warnink.

Het verlies van banen is een groot thema binnen robotisering. Maar McKinsey is daar juist niet negatief over. Het onderzoeksbureau keek niet naar banen maar naar de activiteiten binnen banen en concludeert dat functies eerder zullen veranderen dan verdwijnen. Dit in tegenstelling tot auteur Martin Ford, die in zijn boek The Rise of the Robots het massale verdwijnen van banen voorspelt.

"Werk leuker en nuttiger"

Warnink is een aanhanger van McKinsey en niet van Ford, zegt hij. Hij gelooft dat robotisering ons zal versterken. Juist op functies die moeilijk te robotiseren zijn, kunnen mensen veel waarde toevoegen. Warnink: “Voorheen maakten we bij Unit4 systemen om medewerkers in de zorg in te plannen. Daar was een backoffice verantwoordelijk voor. Dat is nu allemaal geautomatiseerd waardoor medewerkers zichzelf plannen en meer tijd voor hun cliënten over houden. Denk je nog een stap verder dan kunnen robots in de toekomst controleren of mensen hun medicijnen wel innemen. Medewerkers hoeven dan niet meer langs te gaan. Het werk verdwijnt niet, het verandert wel. Er blijft tijd over voor andere werkzaamheden. Het wordt leuker en nuttiger.”

Mensen zijn bijvoorbeeld beter in taken die empathie vereisen. Wetenschapper en filosoof Koert van Mensvoort van Next Nature Network ziet daarin grote kansen in de zorg: “Juist als je ziek en kwetsbaar bent heb je behoefte verzorgd te worden door een mens, die authentiek menselijk contact met je kan aangaan. De tragiek van de huidige gezondheidszorg is dat we de verzorgers te veel aansturen om als robots te werken, om ze vervolgens door robots te vervangen. Juist als robots zoveel taken gaan overnemen komt er meer tijd en ruimte voor werk waarin menselijk contact van belang is.”

"Zuster verdient meer dan chirurg"

Het resultaat kan zijn dat het werk van de zuster straks beter betaalt, dan dat van de chirurg. Immers: dit precisiewerk kan geautomatiseerd worden, voor de zorg van de zuster geldt dat niet, denkt Van Mensvoort. Ook Warnink gelooft dat bepaalde taken van de chirurg of andere hogeropgeleiden in de toekomst door een robot gedaan kunnen worden. Een probleem is dat volgens beiden dus niet, doordat ruimte ontstaat voor andere zaken. Warnink denkt ook aan creativiteit en innovatie. “Dat zie ik nog niet door robots gebeuren. Je hebt mensen nodig om dat op gang te helpen.”

Robotisering vereist wel een andere inrichting van de maatschappij, wil het slagen. Het gaat zeker niet vanzelf, de snelheid van de ontwikkeling vraagt veel van mensen en bedrijven, zegt Warnink.  Als banen constant veranderen wordt continu leren noodzakelijk. De maatschappij moet zorgen dat mensen dat echt gaan doen. Met grote volksstammen werkzaam in zzp-verband komt dat in gevaar, denkt hij. “Mensen die voor een uurtarief werken steken minder tijd in ontwikkeling en leren. We moeten ervoor oppassen dat de samenleving niet een soort opleidingsachterstand opbouwt. We moeten onszelf constant heruitvinden.”