CFO.nl voerde een tweegesprek met Rayne van den Berg (Capitals Coalition) en Ankie van Wersch (MVO Nederland).

“De CFO is een gatekeeper.” Rayne van den Berg, actief in de Capitals Coalition, een internationale non-profitorganisatie die bedrijven en overheden helpt om natuurlijk, sociaal en menselijk kapitaal structureel te integreren in hun besluitvorming, zegt het bijna achteloos. Maar ze raakt er precies de kern mee van de veranderende rol van de CFO. Een rol die al lang niet meer alleen draait om financiële activa, cashflow en solvabiliteit. Daarvoor is de economie te kwetsbaar geworden voor klimaatverandering, grondstoffenschaarste en sociale ongelijkheid. “CFO’s zijn van oudsher de beschermers van de financiële gezondheid van een bedrijf”, zegt Rayne. “Maar natuur, mensen en sociale structuren zijn geen bijzaak. Het zijn factoren met directe invloed op de continuïteit van het bedrijf.”

Van Excel naar ecosysteem
CFO’s zitten op een unieke positie. Ze overzien risico’s, sturen op langetermijnwaarde, hebben toegang tot de strategietafel. Die rol wordt nog belangrijker nu richtlijnen zoals de CSRD en de Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) rapportage op natuurlijke en sociale waarde verplicht gaan stellen.
“Als CFO weet je alles van controle, risicobeheersing en waardering”, zegt Van den Bergh. “Waarom zou je dat niet toepassen op de bodem, de lucht en het water dat je bedrijf nodig heeft? Op de mensen in je keten? Op de sociale stabiliteit van de omgeving waarin je opereert?” Ze pleit voor een bredere kijk op assets. Dat omvat dus ook natuurlijke assets zoals biodiversiteit, menselijke zoals gezondheid en sociale zoals netwerken, vertrouwen en cultuur. Die kapitaalvormen vormen samen het fundament van de nieuwe rol van de CFO.

Ze spreekt uit ervaring. In haar eerdere rol bij het Australische bosbouwbedrijf Forico nam ze niet alleen bomen, maar ook hele ecosystemen als activa op in het jaarverslag. “Dat ging niet om vage duurzaamheidstaal. We gebruikten gewoon begrippen als assets, liabilities en value creation. Dat maakt het voor CFO’s herkenbaar.”
Aansluiting op de taal van de CFO is essentieel, beaamt ook Ankie van Wersch, directeur van het duurzame-bedrijvennetwerk MVO Nederland. “De meeste CFO’s weten wel dat de wereld verandert, maar duurzaamheid wordt complex wanneer allerlei vormen van waarde in verschillende modellen worden weergegeven. Wij zien in ons netwerk dat bedrijven wel willen, maar moeite hebben om het praktisch te maken. Hoe verhoudt biodiversiteit zich tot een balans? Hoe vertaal je sociale impact naar besluitvorming? Dat is waar dit verhaal relevant wordt.”

Lees ook op CFO.nl”: Denken CFO’s te optimistisch over de redding die ‘groene groei’ moet gaan bieden?

Niet wollig maar waarde
De benadering van de Capitals Coalition en MWO is geen geitenwollensokkenverhaal, benadrukt Van Wersch: “We willen CFO’s juist aanspreken op hun kernkwaliteiten: waardebepaling, risicomanagement en strategisch sturen. Het speelveld is alleen veranderd. Waarde die je vroeger als extern beschouwde, komt nu direct terug op je balans – of je dat nu wilt of niet.”
Ze ziet in het mkb, waar MVO Nederland veel mee werkt, dat dit denken steeds meer voet aan de grond krijgt. “Voedselverwerkers merken inmiddels dat het klimaat en de bodemgezondheid van boeren in de keten bepalend is voor hun businessmodel. Of neem personeelstekorten – dat zijn directe risico’s op menselijk kapitaal. CFO’s kunnen al op deze manier kijken naar een bedrijfsvoering. Nu is het zaak dat met een andere bril te doen.”

Morgen beginnen
Van den Bergh benadrukt dat deze verandering niet groots en meeslepend hoeft te zijn. Er zijn volop praktische tools en kaders beschikbaar, zoals het ‘Framework for Integrated Decision-Making’ van Capitals Coalition. De betaversie daarvan is online vrij beschikbaar. Met de eerste drie stappen kunnen CFO’s morgen al beginnen:

1. Breng je afhankelijkheden in kaart: waar is jouw organisatie afhankelijk van natuur of mensen? Dat is vaak verrassend concreet.
2. Gebruik bestaande structuren: pas je interne controle- en risicoprocessen toe op deze nieuwe vormen van kapitaal.
3. Start het gesprek in de boardroom: begin niet bij compliance, maar bij waardecreatie. Waarom bestaat jullie bedrijf? Wat wil je nalaten?

“CFO’s moeten duurzaamheid niet zien als iets extra’s”, zegt Van den Bergh. “Dit is de core. Waarde beschermen, risico’s beheersen, langetermijnsucces veiligstellen – dat is jouw expertise. Alleen: de balans wordt breder.” Ze werkt inmiddels aan het programma Value Australia, waarin ze deze aanpak op grote schaal uitrolt – met COP 31 als ijkpunt. “Daar willen we laten zien dat geïntegreerde waardering werkt. Niet door nóg een rapport te maken, maar door bedrijven ermee aan de slag te laten gaan. Het gaat niet alleen om meten, maar ook om waarderen – met échte gesprekken over wat telt.”

Oproep aan CFO’s
De urgentie om natuur en mensen als echte waarde te beschouwen groeit. Klimaatverandering is niet langer een abstract risico; het is een financiële realiteit. Grondstoffen worden onvoorspelbaar, ketens onbetrouwbaar, sociale spanningen voelbaar. Wie die signalen nu negeert, mist kansen én loopt reputatierisico’s.

De oproep van Van den Bergh en Van Wersch aan CFO’s is helder: wacht niet. “Gebruik je vakmanschap om ook niet-financiële waarde tastbaar te maken. Durf breder te kijken dan je spreadsheet. Want de echte balans van een bedrijf – die van 2030 – bevat meer dan alleen euro’s. De natuur op je balans vraagt geen idealisme, maar realisme,” besluit Van Wersch. “Als je bedrijf in 2030 nog relevant wil zijn, moet je nú investeren in wat écht waardevol is.”

Lees ook op CFO.nl: Continuous transaction control biedt bedrijven kans om efficiencyvoordelen te behalen

Controle over je complexe administratie

Met Visma Net richt je een administratie in op maat van je organisatie, hoe ingewikkeld ook. Je hebt overzicht, grip en kunt op je cijfers vertrouwen. Ben jij klaar voor de volgende stap in finance?

Lees meer