Falen is voorwaarde voor innovatie

In het afgelopen jaar is er in de CFO-community veel gesproken over ondernemerschap, of eigenlijk het gebrek daaraan in grote ondernemingen die daardoor het onderspit dreigen te delven tegen snelle niet door enige ballast gehinderde nieuwkomers. Er worden tal van nieuwe initiatieven opgezet om maar aan te kunnen haken bij de snelle startups onder het motto: if you can’t beat them, join them. Met enige jaloezie wordt gekeken naar de ondernemersgeest en snelheid van handelen van deze nieuwkomers. Ook CFO’s worden geacht ondernemender te zijn.

Ondernemen is echter ook risico’s nemen, en dat laatste blijft vaak onderbelicht. We vestigen liever niet de aandacht op mislukkingen. Vaak wordt er pas over gesproken als het uiteindelijke initiatief na veel vallen en opstaan succesvol is. Dan geven missers extra heroïek aan de weg die is afgelegd. Het niet openlijk praten over fouten is een gemiste kans, want van fouten kun je leren. De beste discussies vinden plaats aan rondetafels waar CFO’s in een veilige omgeving hun eigen falen tegenover collega’s durven toe te geven.  Dan blijkt vaak dat hij of zij niet de enige is die situaties verkeerd heeft ingeschat en verkeerde beslissingen op het verkeerde moment nam. De lijn tussen succes en mislukking blijkt vaak dun.   In Amerika wordt minder moeilijk gedaan over mislukkingen. Het wordt als een pre gezien als je als ondernemer al een faillissement hebt meegemaakt onder de veronderstelling dat je dezelfde fouten niet nogmaals zult maken. Voor grote corporates gelden ook in de VS echter andere regels. CEO’s kunnen en mogen niet falen anders worden ze afgestraft door aandeelhouders, werknemers, klanten of de media. Dit is geen stimulans voor ondernemerschap en innovatie en het verklaart voor een deel waarom startups zoveel sneller kunnen handelen en leren. Er zijn maar weinig CEO’s die publiekelijk toegeven dat ze hebben gefaald. Hierbij tellen we Michael Horn, CEO van Volkswagen America, niet mee. Hij zei naar aanleiding van de sjoemelsoftware-affaire publiekelijk: We totally screwed up!  Hier was sprake van pure misleiding door Volkswagen en Horn kon weinig anders. Van een iets andere orde was de bekentenis van Steve Balmer, voormalig CEO  van Microsoft, die toegaf dat ze hadden gefaald met Windows Mobile.Ondertussen is er wereldwijd een trend gaande waarbij ondernemers hun missers en fouten delen met andere ondernemers. Het Financieel Dagblad had afgelopen zaterdag een artikel over Fuckup Nights. Dit zijn bijeenkomsten waar honderden mensen komen luisteren naar ondernemers die vertellen over hun fouten en mislukkingen.  Iedere spreker krijgt 7 minuten spreektijd en mag 10 afbeeldingen gebruiken ter ondersteuning. Daarna is het tijd voor vragen en netwerken.  Het initiatief is begonnen in Mexico maar er vinden inmiddels Fuckup Nights over de hele wereld plaats. Er zijn nu zelfs eendaagse internationale conferenties, Failcons, die zeer druk worden bezocht. De initiatiefnemers van de Fuckup Nights verzetten zich tegen de beeldvorming van instant succes. Iedere succesvolle innovatie is volgens hen het gevolg van trial en error en een ongekend doorzettingsvermogen en optimisme. Veel succesvolle ondernemers hebben ook totale mislukkingen achter hun naam staan. Ze hebben hiervan geleerd en zijn opnieuw begonnen.Bij Tata hebben ze dit begrepen. Hier worden ook de mislukkingen gevierd. Sinds 2006 reikt de onderneming prijzen uit voor de beste innovaties en innovatieve ideeën. Er is echter ook een prijs voor mislukte innovaties, de Dare to Try prijs. Het idee hierachter is mensen te stimuleren om risico’s te nemen, door te zetten en als het mislukt openlijk daarvoor uit te komen. Op deze manier wil Tata de organisatie ervan doordringen dat risico nemen een voorwaarde is om te komen tot baanbrekende innovaties.Na jaren van crisis en risicobeheersing is het tijd om de bakens te verzetten en weer lef te tonen. Als we willen innoveren zullen we ook fouten moeten durven maken. In plaats van fouten af te straffen moeten we ze zien als noodzakelijke stappen in het innovatieproces. Het wachten is op de eerste Nederlandse onderneming die het voorbeeld van Tata volgt en openlijk durft te vertellen wat er goed, maar ook wat er fout is gegaan. Daar kunnen we met zijn allen beter van worden.Of zoals Winston Churchill het stelde: Succes is not final, failure is not fatal, it is the courage to continue that counts!