Finance Transformation: Andere rol, ander vakgebied, andere competentie

Door Kees van KempenGeen basis voor professionaliteit.De discussie bij KPN begon met de vraag wat KPN finance bijdraagt aan de waardecreatie van de onderneming. Bij waardecreatie denken we aan het inzetten van ons financieel economische vakgebied bij keuzes die worden gemaakt, liefst al in een vroeg stadium als ideeën ontstaan, plannen worden ontwikkeld, keuzes worden gemaakt en businesscases worden voorbereid. In de overtuiging dat een keuze, mede gebaseerd op de inbreng van het financieel economische vakgebied, van hogere kwaliteit is dan een keuze zonder, ontstaat er een cruciale rol voor de businesscontroller. Die zit er immers bij. Die zit aan tafel in de managementteams van de divisies, segmenten, businessunits en businesslines.Maar ja, dan moet die businesscontroller er wel tijd voor hebben en dan kan het niet zo zijn dat zijn tijd opgaat aan het maken van journaalposten, het maken van steeds dezelfde standaardrapporten, het via controllercommentaren voeren van intern overleg binnen finance, het maken van overzichtjes over ziekteverzuim en opleidingen, het opstarten van projecten en regelen van de huisvesting van de hele unit. Bovendien zal de businesscontroller zich wel thuis moeten voelen in zijn vakgebied en zal hij de competenties moeten hebben om zijn rol te pakken. RollenHet is duidelijk dat er een strakkere rollenscheiding moet komen. Accounting moet de journaalposten maken, Standard Reporting moet de repeterende rapportages maken, Financial Control moet de maandafsluiting doen, de managementletter, de reviews en het planproces. Op die manier zal Businesscontrol de handen vrij hebben om de eigen rol op te pakken.Naast expertisewerkvelden als Fiscale Zaken, Treasury en Investor Relations werden aanvankelijk 6 rollen onderscheiden:• Accounting• Standard Reporting (Management Informatie)• Financial Control• Businesscontrol• Businessanalyse• RiskmanagementAccounting en Standard Reporting zijn georganiseerd in shared service centers. Financial Control is geclusterd. Businesscontrol zit diep in de organisatie bij de business. Businessanalyse zorgt voor de ondersteuning van de strategische discussie. Riskmanagement stuurt het werk aan ten behoeve van de beheersing van procesrisico’s (via lijnmanagement) en businessrisico’s (via businesscontrollers) en compliance. VoetbalveldHet gaat ook om zes verschillende rollen. Je hebt business controllers en medewerkers accounting, net zoals je in het voetbalteam aanvallers en verdedigers hebt. Geen trainer komt op het idee om elf keepers op te stellen of elf aanvallers. Voor een goed elftal heb je elf verschillende rollen nodig, die alle elf een eigen professionele bijdrage leveren aan het team als geheel. Met finance is het niet anders. Geen CFO kiest alleen maar voor medewerkers accounting en geen CFO kiest alleen maar voor business analisten. Iedereen levert een eigen professionele bijdrage om als geheel zo sterk mogelijk te zijn.Zo moet je de diverse rollen ook benaderen. Het is een ander vakgebied. Een keeper krijgt een keepersopleiding en krijgt keeperstraining. Een financial controller beheerst IFRS en onderhoudt dat vakgebied. En ook de vereiste competenties zijn anders. Zo ontstaat vanuit het rollen-denken een stevige basis bij nadenken over opleidingen, loopbaanpaden, e.d.De beestjes zijn bedacht door CFO Marcel Smits. De business controller is de spin in het web en opereert zowel in finance als in de business. De verdedigingslinie bestaat uit de shared service centers Accounting, verbeeld door een bever die stevige fundamenten legt, en Management Informatie, verwoord als een kraaiende haan die voortdurend de nieuwste cijfers aankondigt. Op het middenveld staan strategische lange-termijn-denkers Business Analyse, de wijze uil, en de Financial Controllers, vertegenwoordigd door de sluwe vos, voortdurend op hun qui-vive proactief de relevante signalen op te vangen. In het doel staat riskmanagement, het keffertje dat laat horen als er gevaar dreigt.  Kees van Kempen blogt voor CFO.nl over finance transformation. Hij studeerde econometrie aan de Tilburg University, was bij KPN 18 jaar werkzaam als financieel directeur bij meerdere onderdelen van KPN en is sinds 2008 programmamanager KPN Best in Finance. Lezers kennen Van Kempen misschien ook van zijn werkzaamheden voor de KPN Academy vakmanschap Finance, in het bijzonder van de KPN NBA Mastercourse die ook open staat voor niet-KPN’ers. Verder is Van Kempen lid van de Adviesraad van Yacht. Eerder verschenen: Finance Transformation: Intern verrekenen is intern gedoeFinance Transformation: Finance selfieFinance Transformation: Van A naar B en niet meteen van A naar DFinance Transformation: Anti-maatwerk-commissie Finance Transformation: ESSAFinance Transformation: Maak van je grootboek een kleinboekExcellence en efficiency accelereren effectiviteit en impact