Gemeenten zijn minder efficiënt met rijksgeld

Als gemeenten meer geld uit rijksuitkeringen ontvangen dan verhogen ze hun uitgaven; de belasting gaat niet of nauwelijks omlaag. Gemeenten die minder rijksgeld gaan ontvangen verhogen de belastingen wel iets, maar minder dan de standaard economische theorie voorspelt.

Dit staat bekend als het flypapereffect waaroor rijksuitkeringen erg bepalend zijn voor het bestedingsniveau van gemeenten. Dit is juist voor Nederland erg relevant, omdat een groot deel van de gemeentelijke inkomsten hier van het Rijk afkomstig is. Bij een grotere rol van lokale belastingen is het flypapereffect immers op een kleiner deel van het gemeentelijke budget van toepassing. Hiermee ontstaat voor gemeenten meer ruimte om het voorzieningenniveau aan te passen aan de lokale behoeften. Het gevonden flypapereffect ondersteunt dus het argument van het kabinet, dat een verruiming van het lokale belastinggebied de beleidsvrijheid en daarmee de ruimte om op lokaal niveau eigen afwegingen te maken vergroot. Het hele onderzoek staat op de site van Centrum voor Onderzoek van Lokale Overheden