Grote schoonmaak Fifa nodig

Hoe anders was het begin van de Fifa. In 1904 richtten zeven Europese nationale voetbalbonden de Fifa op om de regels van het voetbalspel vast te leggen. Later gingen zij wedstrijden en competities organiseren en werden gelden ingezet om het voetbal in minder vermogende landen te stimuleren. Met de tv brak het tijdperk van het grote geld aan. Anno 2015 is de Fifa uitgegroeid tot een multinational die actief is in 209 landen. In 2014 behaalde de wereldwijde voetbalbond een omzet van ruim 2 miljard dollar. Wie naar de website van de non-gouvernementele organisatie gaat, krijgt het beeld voorgeschoteld van een organisatie die zijn zaakjes op orde heeft. Er wordt keurig in IFRS gerapporteerd, er is een ruime governance paragraaf en er zijn diverse comités ingesteld die toezicht moeten houden op zaken als ethiek, integriteit, finance, audit en compliance.Omkoping en fraude op het hoogste niveauOp papier klopt het allemaal, maar achter deze fraaie façade gaat een organisatie schuil waar omkoping en fraude op het hoogste niveau plaatsvinden. Bij een eerdere affaire over de toewijzing van een WK verwoorde een bestuurder het zo: “Als de Fifa een land was, zouden we daar geen zaken mee mogen doen. Op de wereldwijde corruption transparancy index zou de Fifa ergens onderaan bungelen in het gezelschap van landen als Zimbabwe en Libië.”Al in 2011 werd door vooral de Europese voetbalbonden een poging ondernomen om de Fifa transparanter te maken en de governance te versterken. Er werd een onderzoek ingesteld door het Basel Institute on Governance en de conclusies van dit onderzoek logen er niet om. De rammelende procedures moesten worden aangescherpt en transparanter worden. De onderzoekers zagen een belangrijke rol weggelegd voor het audit committee dat zich naast finance ook met compliance en beloningen zou moeten bezighouden. Bovendien zou het audit committee een vaste zetel in het executive committee van de Fifa moeten krijgen om echt een vinger in de pap te krijgen. Daarnaast pleitten de onderzoekers voor meer professionaliteit en onafhankelijkheid van bestuurders. Om aan mogelijke vriendjespolitiek bij benoemingen een eind te maken, zou een onafhankelijke commissie zich moeten bezighouden met de benoemingen waarbij de kandidaten worden getoetst aan ethische normen. IFRS compliant met uitzonderingenZoals het gezegde luidt: papier is geduldig. Van de aanbevelingen is in de praktijk weinig terecht gekomen. Het rapport verdween in een diepe lade en werd af en toe tevoorschijn getoverd als de roep om een betere governance weer even nadrukkelijk de kop opstak. Blatter en zijn vrienden hadden helemaal geen belang bij transparantie. Het is veelzeggend dat, alhoewel de Fifa er prat op gaat IFRS compliant te zijn er niets te vinden is over de beloning van Blatter. Er staat weliswaar een totaalbedrag van 39,7 miljoen dollar  voor de beloning van ‘key-management’ zoals leden van het Executive Committee, het Finance Committee en het Fifa management maar daar blijft het bij.  Om hoeveel personen het gaat en hoe de beloning is opgebouwd wordt niet vermeld. Ook onduidelijk is hoe de gelden die de verschillende landen ontvangen worden besteed. Zwaargewicht van buiten Het is duidelijk dat de nieuwe voorzitter van de Fifa orde op zaken moeten stellen. Er worden nu diverse bestuurders door de verschillende bonden naar voren geschoven. Ook de Nederlander Michael van Praag is een mogelijke kandidaat. Hoewel ik niet twijfel aan zijn capaciteiten en integriteit is het wellicht beter om een zwaargewicht van buiten te halen die binnen een vastgestelde termijn de trap van bovenaf gaat schoonvegen, niet gehinderd door heilige huisjes en gevoeligheden. Dit biedt de opvolger van Blatter de mogelijkheid een echte nieuwe start met de Fifa te maken. De blauwdruk hiervoor is vast te vinden in de bureaulade van Blatter.  Monique Harmsen is hoofdredacteur van CFO Magazine en blogt wekelijks voor CFO.nl