“Het alternatief is dat we elkaar in Europa kapot concurreren, terwijl andere economische blokken met grote interesse toekijken.”

Op 6 juni vinden de Europese Parlementsverkiezingen plaats. Sacha Muller en Reinier van Lanschot staan op de Europese kandidatenlijst van Volt. Voor CFO Magazine schreven zijn een stuk over wat er volgens hen op het spel staat voor de Nederlandse CFO.

Deze verkiezingen zijn niet alleen een koersbepalend moment voor onze veiligheid en het klimaat, maar ook zeker ook voor onze economie. Hier hebben we de kans om te kiezen tussen vooruitgang of stagnatie. Dat een concurrerend Europa essentieel is, hoeven wij niet uit te leggen. En dat dit moedige keuzes vergt, snapt een CFO als geen ander.

Niet naïef maar noodzaak

Het concurrentievermogen van onze economie en onze bedrijven staat zwaar onder druk. Om een beeld te schetsen van hoe we er nu voor staan: de afgelopen jaren groeiden Amerikaanse bedrijven 1,5 keer sneller en hun rendement op geïnvesteerd vermogen lag 4% punten hoger. Een rendement dat bovendien vaak over een bredere basis is behaald, want grote Amerikaanse bedrijven investeren 60% meer dan hun Europese collega’s.
Schaal is meer dan ooit belangrijk en een gezonde economie creëert de grote bedrijven van de toekomst. Slechts 13% van de unicorns bevindt zich momenteel in Europa, 50% in de VS. Bedrijven die opereren in een hoofdzakelijk nationale markt als telecommunicatie, defensie of luchtvaart genereren 30% minder inkomsten dan hun Amerikaanse equivalenten die een veel grotere geïntegreerde markt tot hun beschikking hebben. Bouwen aan een gezamenlijke Europese toekomst is dus geen naïviteit, het is noodzaak om te blijven overleven.

Ook lid worden van het CFO.nl Panel?

Als betrokken CFO kun je samen met vakgenoten invloed uitoefenen op de toekomst binnen jouw sector. Bespreek belangrijke trends, ontwikkelingen en strategieën tijdens onze online CFO.nl Panels. Geïnteresseerd in kosteloze deelname? Bezoek CFO.nl/panel voor meer informatie en sluit je aan.

Ja, ik meld me aan

Europees belang is Nederlands belang

Ook Europese beleidsbeslissingen zijn van verstrekkende invloed. Ze zijn bepalend voor hoe gemakkelijk we handel kunnen drijven, maar hoe we onze bedrijven kunnen financieren. Nederland stond daarom mede aan de basis van de Europese interne markt en blijft scherp op wat er in ‘Brussel’ wordt beslist. Een Europees vestigingsklimaat dat groei en innovatie stimuleert is namelijk niet vanzelfsprekend. Op dit moment is de Europese Unie verre van perfect. We kampen met hoge energiekosten, een gebrek aan arbeidskrachten, obstakels bij het ophalen van kapitaal, een te hoge regeldruk en wisselvallig EU-beleid. Slimme hervormingen zijn dus broodnodig.

Dat begint met kritisch kijken naar hoe het Nederlandse en Europese geld nu wordt uitgegeven – en met strategische prioriteiten stellen – je kunt geld immers maar één keer uitgeven. Het betekent echter ook dat we bereid moeten zijn om waar nodig het budget van Europa te verhogen.
Er is meer geld nodig voor onderzoek en innovatie als we in de toekomst willen blijven concurreren met de VS en China. Voorzichtige schattingen van investeringen in kunstmatige intelligentie in 2024 illustreren het gat: €90 miljard in de Verenigde Staten, €1,8 miljard in de EU – een factor 50 verschil. Kunstmatige intelligentie gaat ook de toekomst bepalen van bijvoorbeeld onze automobielsector, farmaceutische industrie en landbouw; geen kleine pijlers binnen onze Europese economie. De politieke en economische kosten van niets doen zullen groter zijn dan die van wél investeren.

Daarnaast moeten we kijken naar intensievere samenwerking en integratie. Om een bloeiend Europees vestigingsklimaat mogelijk te maken, zullen we in de lidstaten moeten handelen vanuit gezamenlijk Europees belang. Hier is politieke moed en visie voor nodig. Een geïntegreerde markt werkt als een goed geoliede machine: soepel, efficiënt en kosteneffectief. Voor bedrijven verlaagt het de kosten van het zakendoen. Denk aan de Europese energiemarkt. Als we deze integreren, maken we betaalbare energie toegankelijker voor Nederlandse bedrijven en huishoudens en verminderen we de prijsvolatiliteit. Het harmoniseren van belastingregels en serieus werken aan een geïntegreerde kapitaalmarkt zijn heikele punten, maar het alternatief is dat we elkaar in Europa, kapot concurreren terwijl andere economische blokken met grote interesse toekijken.

Lees ook op CFO.nl: Lise Witteman (Follow The Money): “Als Brussel straks een bolwerk wordt waar autocratie, corruptie en willekeur van beleid de norm worden, zoals nu al het geval is in sommige Europese landen, is dat niet gunstig voor het bedrijfsleven.”

Een tweederangsrol voor Europa?

Met een Europese economie die achterop dreigt te raken, is samenwerking en het realiseren van het volledige potentieel van de Europese interne markt cruciaal. De overgebleven handelsbarrières hebben naar schatting een negatieve impact van tussen de 5 en de 10% op ons Europese BNP.
Makkelijk wordt verdere integratie echter niet. De conservatieve politieke wind die in veel Europese landen waait, beweegt eerder in tegenovergestelde richting. Deze krachten zeggen dat we ons maar op beter op Nederland kunnen concentreren, omdat er nooit politieke wil zal zijn om een échte Europese interne markt te creëren, nooit genoeg animo om als EU gezamenlijk groots te investeren.
Dat iets onmogelijk lijkt, betekent niet dat we het niet moeten proberen. Het alternatief is namelijk dat we niet alleen alle kansen op een gezonde Europese economie laten liggen, maar ook aanvaarden dat we een tweede- of zelfs derderangsrol gaan spelen op het wereldtoneel. Dat anderen de regels en standaarden voor ons zullen bepalen en dat Europa een soort museum van vergane glorie wordt. Dat onze bedrijven voor groei toch echt buiten Europa zullen moeten kijken. Dat ons talent vertrekt en dat we onze levensstandaard zullen zien dalen. Niet echt iets om naar uit te kijken.

Europa heeft haar toekomst in eigen handen

Het goede nieuws is dat Europa haar toekomst nog steeds in eigen handen heeft. We hebben alle ingrediënten voor een succesvolle Europese economie. Europa kan zich qua marktgrootte meten met de andere grote economische blokken, we hebben een sterke industriële basis en zijn wereldleider op het vlak van onder andere clean tech en next gen materialen. We zitten op een goudmijn van gestructureerde data en gespecialiseerde generative AI kan dé oplossing zijn voor de taalbarrières die Europa-breed ondernemen nu bemoeilijkt. Daarnaast leiden we nog steeds talent op als de beste, met wereldvermaarde onderwijsinstellingen en onderzoeksinstituten. En in Europa denken we over het algemeen ook nog na over de impact van onze beslissingen op mensen, andere landen en de planeet.

Niet slecht, toch?

Op 6 juni kiezen we de koers voor de toekomst. Erkennen wij dat we het als Nederland alleen niet gaan redden en kiezen we ervoor om onze (nu nog) fantastische Europese assets in te zetten om ook in de toekomst mee te spelen in de top van het economische en geopolitieke leven? Of keren we ons naar binnen, accepteren we stagnatie en laten we het aan de VS en China om onze toekomst te bepalen? Laten we kiezen voor vooruitgang, voor slimme groei en verstandige investeringen in de toekomst. Eigenlijk net als een CFO.
—

Lees ook op CFO.nl: Adriaan Schout: “Bedrijven hebben een CFO die toezicht houdt op beleid. Financieel toezicht in de EU is zwak en gepolitiseerd.”