Hoe robots de werkvloer zullen veranderen

Door: Ton Dobbe   Dat werpt dan meteen de vraag op welke plek er voor de mens nog is op de werkvloer. Sommige trendwatchers voorspellen dat veel banen ingenomen zullen worden door robots. Anderen verwachten juist dat het werk erg verandert en dat er juist veel nieuwe banen bij komen die we nu nog niet of nauwelijks kennen. Dat gaat met wantrouwen en soms zelfs angst gepaard. Onbekend maakt immers onbemind. Maar hoe terecht is dat? En welke kansen biedt het?   Vertrouwen inbouwen in intelligente machines De grootste angst voor robots en kunstmatige intelligentie op de werkvloer is volgens mij gebaseerd op een gebrek aan vertrouwen in deze technologieën. Als je kijkt naar de dienstverlenende sector, dan zit een belangrijk deel van de toegevoegde waarde van medewerkers in creativiteit en oplossend vermogen. Dat is mensenwerk en dat zal ook zo blijven, maar dat betekent niet dat we ons niet kunnen laten ondersteunen door machines. Dat is uiteindelijk vooral een kwestie van vertrouwen. Gisteren was ik nog bij een klant, die zei: ‘Als alle signalen in een dashboard op rood staan en de projectmanager zegt dat het eigenlijk groen is, dan geloof ik toch de projectmanager’. Dat komt omdat er altijd zaken meespelen die een machine nog niet kan waarnemen; vaak komt het dan neer op ervaring en interpretatie om de uiteindelijke beslissing te nemen.   Als een machine een andere conclusie trekt dan onze baas, zijn we dus toch geneigd om de baas te geloven. Machines gebruiken data om hun beslissingen te onderbouwen, mensen gaan eerder af op hun intuïtie. Maar computers zijn veel beter in het herkennen van patronen en het voorspellen van uitkomsten dan mensen. Als we deze mogelijkheden ten volle willen inzetten, dan zullen we ze dus meer moeten vertrouwen dan we nu doen.   Waar blijven de mensen? Als intelligente machines ergens goed in zijn, dan is het de potentie van big data volledig benutten. Ze kunnen de relatie tussen data analyseren, repetitieve handelingen automatiseren en zelfs leren van hun eigen fouten. Dat gaat zo hard, dat we nu nog niet weten hoe geavanceerd kunstmatige intelligentie over tien jaar is. Maar dát dit een grote rol zal spelen in veel sectoren, staat wel vast.   Volgens McKinsey kan zelfs 45 procent van het huidige werk worden geautomatiseerd door kunstmatige intelligentie. Maar dat betekent nog niet dat de helft van de mensen straks zonder werk zit. Hoeveel tijd spendeer je nu aan noodzakelijke maar repetitieve taken? Of het nu gaat om het sorteren van je e-mail tot het schrijven van rapporten; al deze tijd kun je beter gebruiken om strategische plannen te ontwikkelen en andere waardevolle taken uit te voeren.   Processen op de schop Wat we nu nog niet helemaal kunnen overzien, maar waar machine learning de grootste impact heeft, is het vernieuwen van processen zoals we die nu kennen. Dat klinkt misschien wat theoretisch, maar denk bijvoorbeeld eens aan het evalueren van de prestaties van medewerkers. Nu is het vaak zo dat er targets worden afgesproken en de line manager en de HR-afdeling de prestaties van een medewerker tegen deze targets afzetten. Met intelligente machines is het mogelijk om veel dieper in de prestaties van een medewerker te duiken, inclusief historische trends. Zo kun je met behulp van kunstmatige intelligentie achterhalen op welke projecten een medewerker het beste presteerde, met welke teamleden hij het beste samenwerkt en op welke vlakken nog verbetering nodig is. Machines kunnen zelfs promoties voorstellen of specifieke trainingsmaterialen op basis van prestaties.   De leidinggevende die vervolgens het functioneringsgesprek voert, maakt beslissingen op basis van deze waardevolle informatie. Het gesprek zelf, de beslissing over een promotie en andere zaken die worden besproken, worden wel allemaal afgehandeld door mensen.   Machines veranderen onze processen, dat is een feit. Maar dat betekent niet dat er situaties ontstaan waarin mensen en machines lijnrecht tegenover elkaar staan. Dankzij machine learning beschikken we in de nabije toekomst over betere informatie, maar mensen zullen nog altijd de beslissingen nemen.   Phil Wainewright, een expert op het gebied digitale technologie omschreef het ooit als volgt: “Ik denk dat het belangrijk is om te onthouden dat machines worden gebouwd door mensen. De algoritmes en data zijn zo goed of slecht als wat mensen erin stoppen. Computers zullen nooit een soort bovenmensenlijke supersoort worden die ons gaat overvleugelen. Mensen maken de machines en mensen hebben daarom nog altijd het laatste woord om te beslissen of machines het bij het juiste eind hebben of niet.”  

Ton Dobbe  Ton startte in 1991 bij Unit4 als partner manager. Later maakte hij de overstap naar het product team waar hij vervolgens de rol van product manager op zich nam. In 2015 werd hij global head of product marketing en sindsdien is hij verantwoordelijk voor enkele van Unit4’s meest succesvolle productlanceringen. Sinds 2016 bekleedt Ton de functie van chief evangelist. Ton Dobbe