“Integrated reporting nog niet goed toegepast”

Er is veel aandacht voor integrated reporting. In juli bleek uit cijfers van beleggerskoepel Eumedion dat het aantal bedrijven dat geïntegreerde jaarverslagen publiceert, wederom is gegroeid. Dat is op zich goed nieuws, zegt Van Leeuwen. Maar hij plaatst een kanttekening: het blijft vaak bij communicatie, de daadwerkelijke uitvoer van het concept loopt achter: “Er zijn weinig ondernemingen die het op een goede manier toepassen. Veel beursfondsen rapporteren volgens het raamwerk van integrated reporting. Maar dat is wat anders dan de uitvoering van de strategie en de bijbehorende beloningsmechanismen in je organisatie ook op die manier in te richten. Pas dan is er sprake van het doorsijpelen van integrated reporting in de manier waarop je je organisatie aanstuurt.”

Lees ook: “Nieuwe manier verslaglegging draagt bij aan hogere bedrijfswaarde”

Bij integrated reporting hoort ook integrated thinking, legt Van Leeuwen uit. “Reporting is de makkelijke kant van het verhaal. Een bedrijf kan zo vertellen wat het doet op het gebied van HR-beleid of klantrelaties. Integrated thinking is veel ingewikkelder, dan draait het om een vertaling van het concept in de aansturing van het bedrijf. De niet-financiële indicatoren moeten een prominentere plaats krijgen in de manier waarop mensen beloond worden. Nu gaat het vaak om prikkels op financiële indicatoren.”

Satriun Group begeleidt bedrijven die integrated reporting binnen hun verslaglegging willen inzetten. Ook is het bedrijf onderdeel van een werkgroep van het International Integrated Reporting Council. Integrated reporting brengt financiële en niet-financiële gegevens samen in een geïntegreerd verslag. Dit moet een beter beeld geven van de strategie van de onderneming, de risico’s, de impact die het bedrijf heeft op bijvoorbeeld de maatschappij of het milieu en de waardecreatie op de korte, middellange en lange termijn.

Geringe belangstelling

Lastig bij integrated reporting is om zaken concreet te maken, zegt Van Leeuwen. Financiële cijfers snapt iedereen, het belang van een goede cashflow is voor iedereen duidelijk. Maar hoe ga je intellectueel kapitaal meetbaar krijgen? Hoe meet je wat een verbetering van het klantcontact betekent voor de omzet? Iedereen weet dat die relatie er is. Maar de moeilijkheid is om het te kunnen vatten in meetbare eenheden.” Het zijn de lastige vragen waar integrated reporting nog mee worstelt, zegt Van Leeuwen: “Het ontwikkelpunt is om het conceptuele model tastbaar te maken, zodat het een prestatiemodel kan worden.”

Wat de ontwikkeling ook belemmert, is de geringe belangstelling onder analisten voor integrated reporting, stelt Van Leeuwen. De focus ligt nog veel zaken als EBITDA of omzet: “Bedrijven kunnen wel aandacht besteden aan integrated reporting, maar het heeft weinig impact als er door de stakeholders niet naar wordt gevraagd.”

Een ander probleem is dat integrated reporting niet verplicht is. “Daarom is de adaptie betrekkelijk laag”, zegt Van Leeuwen. Verder is integrated reporting een raamwerk en geen standaard. Er zijn dus veel open eindjes. Van Leeuwen: “Open eindjes die bedrijven zelf moeten gaan invullen. En dat voelt onnatuurlijk. In bijvoorbeeld IFRS staat precies uitgewerkt hoe dingen gemeten en gevat moeten worden. Bij integrated reporting is dit niet het geval. Het is een ontdekkingstocht voor bedrijven. Men is op zoek naar sturing.”

Vrijblijvendheid moet weg

Onvoldoende ontwikkeld zou Van Leeuwen het in 2013 gepresenteerde raamwerk niet willen noemen. “Het IIRC heeft gezegd dat het niet de ambitie heeft om een standaard te worden. Ze leveren een concept aan. Maar dat is wel de bottleneck in de diepgaande adaptie van het concept.” Het gevolg is dat de focus nu op communicatie naar de stakeholders ligt. Van Leeuwen: “Het is nu nog een cosmetische schil. Het gaat ook om de aansturing van het bedrijf. Naast het meten van klanttevredenheid, moet een bedrijf ook begrijpen wat de relatie is tussen klanttevredenheid en omzet. Het gaat om de connectie tussen alle dingen die een bedrijf doet en het begrip wat er gebeurt als er aan een bepaalde knop gedraaid wordt. Door integrated thinking wordt helder wat de onderlinge relaties zijn tussen verschillende silo’s en daarmee breek je ze af. Het is een belangrijke, maar ook heel ingrijpende en ingewikkelde operatie.”

Voor de ontwikkeling van integrated reporting is het belangrijk dat de vrijblijvendheid verdwijnt, denk Van Leeuwen. “Bedrijven in Nederland doen het nu op eigen initiatief. Wordt integrated reporting opgenomen binnen een standaard, dan ontstaat er een vliegwieleffect. Iedereen gaat zich dan afvragen hoe bepaalde zaken aangepakt moeten worden.” Een verschuiving is zeker al gaande. Langzaam is al te zien dat de IFRS Foundation het oppikt, zegt Van Leeuwen: “Ik hoop dat wet- en regelgevers dit gaan oppakken en verplicht gaan stellen.”